२५ जानेवारी २०२५ - राष्ट्रीय मतदार दिन-

[Atul Kaviraje]

२५ जानेवारी २०२५ - राष्ट्रीय मतदार दिन-

राष्ट्रीय मतदार दिनाचे महत्त्व

भारतात २५ जानेवारी हा दिवस "राष्ट्रीय मतदार दिन" म्हणून साजरा केला जातो. हा दिवस आपल्या लोकशाहीला बळकटी देण्याची आणि नागरिकांच्या निवडणूक अधिकारांबद्दल जागरूकता पसरवण्याची संधी आहे. मतदानाच्या महत्त्वाबद्दल लोकांमध्ये जागरूकता वाढवण्यासाठी भारत सरकारने २०११ मध्ये हा दिवस सुरू केला. या दिवसाचा उद्देश प्रत्येक नागरिकाला त्यांच्या मतदानाच्या अधिकाराचा योग्य वापर करण्यास प्रवृत्त करणे आणि निवडणूक प्रक्रियेबद्दल त्यांना उत्साही बनवणे आहे.

राष्ट्रीय मतदार दिनाचे उद्दिष्ट विशेषतः तरुणांना मतदानात सहभागी होण्यासाठी प्रेरित करणे आहे. लोकशाहीच्या या महत्त्वाच्या कार्यात आपली जबाबदारी पार पाडून सहभागी झालेल्या सर्व नागरिकांच्या सन्मानार्थ हा दिवस साजरा केला जातो. या दिवशी, नवीन मतदारांना विशेषतः मतदार कार्ड दिले जातात, जेणेकरून ते निवडणूक प्रक्रियेत सहभागी होऊन त्यांचे हक्क बजावू शकतील.

मतदानाचे महत्त्व

भारत हा जगातील सर्वात मोठ्या लोकशाहींपैकी एक आहे, जिथे प्रत्येक नागरिकाला त्याचे अधिकार वापरण्याची संधी मिळते. लोकशाहीचा सर्वात महत्त्वाचा भाग म्हणजे मतदान. मतदाराचा मतदान हा त्याचा आवाज असतो, जो समाजाच्या आणि देशाच्या भविष्याला दिशा देतो. मतदानाद्वारे आपण आपल्या पसंतीचे प्रतिनिधी निवडतो, जे आपल्यासाठी धोरणे ठरवतात आणि आपल्या समाजाच्या विकासासाठी महत्त्वाचे निर्णय घेतात.

मतदान प्रक्रियेत प्रत्येक मताचे मूल्य असते कारण ते आपल्या राजकीय स्वातंत्र्याचे प्रतीक आहे. जर एखादी व्यक्ती मतदान करत नसेल तर तो लोकशाही प्रक्रियेतील त्याचे अधिकार हिरावून घेत आहे. म्हणूनच राष्ट्रीय मतदार दिनाचे आयोजन केले जाते, जेणेकरून लोकांना ही महत्त्वाची जबाबदारी समजेल आणि त्यांनी निवडणूक प्रक्रियेत भाग घ्यावा.

उदाहरणे आणि भक्ती

आपल्या लोकशाहीत प्रत्येक मत महत्त्वाचे असले तरी, आपल्या मताचा योग्य वापर करणे ही आपली जबाबदारी देखील आहे. ज्याप्रमाणे कुटुंबातील प्रत्येक सदस्याचा आवाज असतो, त्याचप्रमाणे देशातील प्रत्येक नागरिकाचे मत त्या राष्ट्राचा आवाज बनते. उदाहरणार्थ, २०१९ च्या सार्वत्रिक निवडणुकीत मतदारांचा सहभाग खूप जास्त होता, ज्यावरून असे दिसून येते की लोकांना आता त्यांच्या जबाबदाऱ्या समजायला लागल्या आहेत. अशा वेळी, जेव्हा अधिकाधिक लोक मतदानात सहभागी होतात, तेव्हा लोकशाही आणखी मजबूत होते.

छोटी कविता:

"आमचा मतदान"

आमचे मत, आमचा आवाज,
ही लोकशाहीची विशेष शक्ती आहे.
आपली आव्हाने, आपल्या आशा,
हे सर्व लपलेले आवाज आपल्या मतदानातच असतात.

चला, एकत्र येऊन आपला देश महान बनवूया.
मतदान करून लोकशाहीचा अभिमान वाढवा.
प्रत्येक मत हे राष्ट्राने उचललेले एक पाऊल आहे,
योग्य प्रतिनिधी निवडा, ही आमची प्रतिज्ञा आहे.

मतदार दिन आणि लोकशाहीचे स्वरूप

आपल्या लोकशाहीला बळकटी देण्यासाठी राष्ट्रीय मतदार दिन साजरा करणे महत्त्वाचे आहे. यामुळे निवडणूक प्रक्रियेत सहभाग वाढविण्यास मदत होतेच, शिवाय नागरिकांना लोकशाहीत त्यांची भूमिका किती महत्त्वाची आहे हे देखील समजते. जोपर्यंत लोक निवडणुकीत सक्रियपणे सहभागी होत नाहीत तोपर्यंत लोकशाहीची पूर्ण शक्ती साकार होऊ शकत नाही.

समाजात जागरूकता निर्माण करण्यासाठी, सरकार आणि निवडणूक आयोगाकडून विविध जागरूकता मोहिमा राबवल्या जातात, ज्यामुळे मतदारांना त्यांच्या हक्कांची जाणीव होते. शिवाय, प्रत्येक नागरिकाला हे शिकवले जाते की निवडणूक प्रक्रिया हा केवळ अधिकार नाही तर तो एक कर्तव्य देखील आहे.

याशिवाय, हा दिवस स्वातंत्र्यलढ्यात आणि स्वातंत्र्यानंतर लोकशाही हक्क प्रस्थापित करणाऱ्यांच्या योगदानाचे स्मरण करतो. कोणत्याही देशाच्या यशासाठी सक्रिय नागरिक आवश्यक असतात याचीही आठवण करून देते.

मतदान आणि लोकशाही यांच्यातील संबंध

लोकशाहीमध्ये प्रत्येक मताचे स्थान महत्त्वाचे असते. मतदार केवळ त्यांचे वैयक्तिक मत व्यक्त करत नाहीत तर ते समाजाची दिशा ठरवण्यातही योगदान देतात. जेव्हा आपण मतदान करतो तेव्हा आपण केवळ उमेदवार निवडत नाही तर आपल्या समाजाची रचना देखील निवडतो.

हे आपल्याला हे देखील समजावून सांगते की जर एखादा नागरिक मतदानात सहभागी झाला नाही तर तो समाज आणि राष्ट्राच्या उभारणीत योगदान देत नाही. म्हणूनच, मतदानाचे महत्त्व केवळ निवडणुकांपुरते मर्यादित नाही तर ते लोकशाहीच्या आरोग्याचे आणि प्रगतीचे एक मापदंड आहे.

निष्कर्ष:

राष्ट्रीय मतदार दिन आपल्याला हे समजावून देतो की आपले मतदान हे केवळ कर्तव्यच नाही तर एक महान अधिकार देखील आहे. हा दिवस आपल्याला लोकशाहीप्रती असलेल्या आपल्या जबाबदारीची जाणीव करून देतो आणि निवडणूक प्रक्रियेत सहभागी होऊन आपल्या राष्ट्राला बळकटी देण्यासाठी प्रेरित करतो.

आपण आपली नागरी कर्तव्ये पार पाडली पाहिजेत आणि आपण नेहमीच योग्य आणि जबाबदारीने मतदान करतो याची खात्री केली पाहिजे. मतदान हा केवळ राजकीय प्रक्रियेचा एक भाग नाही, तर तो आपल्या राष्ट्राचा आत्मा आहे, जो आपल्याला एकत्र आणतो.

आज, राष्ट्रीय मतदार दिनानिमित्त, आपण आपल्या लोकशाही अधिकारांचा पूर्ण वापर करू आणि लोकशाहीची शक्ती बळकट करण्यासाठी योगदान देऊ अशी प्रतिज्ञा करूया.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-25.01.2025-शनिवार.
===========================================