दिन-विशेष-लेख-२६ जानेवारी १८६१ – लोझियाना राज्याचे अमेरिकेच्या संघातून पृथक्करण

[Atul Kaviraje]

1861 – Louisiana became the 6th state to secede from the United States during the American Civil War.-

लेख: २६ जानेवारी १८६१ – लोझियाना राज्याचे अमेरिकेच्या संघातून पृथक्करण 🇺🇸⚔️-

परिचय: २६ जानेवारी १८६१ हा दिवस अमेरिकेच्या इतिहासात अत्यंत महत्त्वाचा ठरला, कारण या दिवशी लोझियाना राज्याने अमेरिकेच्या संघ (Union) पासून पृथक्करण (Secession) केले. लोझियाना हे अमेरिकेतील सहावे राज्य होते जे संघातून बाहेर पडले आणि दक्षिणी राज्यांच्या कन्फेडरेट स्टेट्स ऑफ अमेरिका (Confederate States of America) मध्ये सामील झाले. ह्या घटनेने अमेरिकेतील गृहयुद्ध (American Civil War) आणखी तीव्र केले आणि देशात मोठे राजकीय आणि सामाजिक वाद निर्माण झाले.

इतिहासातील महत्त्वपूर्ण घटक: १८६१ मध्ये दक्षिणी राज्यांनी अमेरिकेच्या संघातून बाहेर पडण्याचे ठरवले. या निर्णयामध्ये गुलामगिरीचे महत्त्वाचे स्थान होते, कारण दक्षिणी राज्यांनी गुलामांची परंपरा कायम ठेवली होती, तर उत्तरेतील राज्यांमध्ये याला विरोध होऊ लागला होता. लोझियाना हे त्याच वर्षी पृथक्करण करणारे सहावे राज्य ठरले. याआधी, सॉथ कॅरोलिना (South Carolina), मिसिसिपी (Mississippi), फ्लोरिडा (Florida), अलाबामा (Alabama) आणि जॉर्जिया (Georgia) या राज्यांनी ही अशीच घोषणा केली होती.

इतिहासाचा विस्तृत विवेचन: दक्षिणी राज्यांच्या पृथक्करणाचा मुख्य कारण म्हणजे गुलामगिरीच्या संस्थेला संरक्षण देणे. उत्तरातील राज्ये औद्योगिक होण्याच्या दिशेने चालली होती, तर दक्षिणी राज्यांमध्ये शेतीसंबंधीचे उद्योग, विशेषत: कपास आणि तंबाखू यांच्यावर आधारित होते. या शेती उद्योगांसाठी गुलामांची कामे महत्त्वाची होती.

अमेरिकेच्या उत्तर आणि दक्षिण यांच्यातील वाद वाढत असताना, अब्द्राहम लिंकन यांची राष्ट्राध्यक्षपदावर निवड झाल्यानंतर परिस्थिती आणखी ताणली गेली, कारण लिंकनने गुलामगिरी समाप्त करण्याची वचन दिले होते. यामुळे दक्षिणी राज्यांनी संघातून बाहेर पडण्याचा निर्णय घेतला. लोझियाना च्या पृथक्करणामुळे कन्फेडरेट स्टेट्स ऑफ अमेरिका (CSA) चा जन्म झाला, ज्याचे नेतृत्व जेफरसन डेव्हिस यांनी केले.

लोझियानाच्या पृथक्करणाने अमेरिकेच्या गृहयुद्धास सुरुवात केली. दक्षिणी राज्यांनी आपल्या स्वतंत्रतेचा दावा केला, तर संघाने त्याच्या वर्चस्वाची पुनर्स्थापना करण्यासाठी युद्ध सुरू केले.

उदाहरण: लोझियानाच्या पृथक्करणामुळे, या राज्याने न्यू ऑर्लीयन्स शहरावर नियंत्रण मिळवले, जे त्या काळात व्यापारिक दृष्टिकोनातून महत्त्वाचे ठिकाण होते. न्यू ऑर्लीयन्सच्या बंदराने दक्षिणी राज्यांसाठी व्यापाराचे मोठे केंद्र म्हणून कार्य केले. गुलामगिरीच्या पद्धतीला संरक्षण देण्याच्या उद्देशाने दक्षिणी राज्यांनी त्यांची सामूहिक सत्ता दाखवली, पण यामुळे सर्व देशभर तणाव निर्माण झाला.

मुख्य मुद्दे:

गुलामगिरीचा प्रश्न – लोझियाना आणि इतर दक्षिणी राज्यांचा मुख्य उद्देश गुलामगिरीला संरक्षण देणे होता.
पृथक्करण आणि गृहयुद्ध – लोझियानाने संघातून बाहेर पडल्यामुळे अमेरिकेतील गृहयुद्ध आणखी तीव्र झाले.
सामाजिक आणि राजकीय बदल – दक्षिणी राज्यांच्या पृथक्करणामुळे अमेरिकेतील राजकीय आणि सामाजिक संरचनेत महत्त्वपूर्ण बदल झाले.
न्यू ऑर्लीयन्स आणि व्यापारी केंद्र – लोझियानाच्या न्यू ऑर्लीयन्स शहराने दक्षिणी राज्यांना व्यापाराचे महत्त्वपूर्ण केंद्र दिले.

विश्लेषण: २६ जानेवारी १८६१ च्या दिवशी लोझियानाने अमेरिकेच्या संघातून बाहेर पडण्याचा निर्णय घेतला, हे अत्यंत महत्त्वाचे आहे कारण यामुळे अमेरिकेतील गृहयुद्ध अधिक तीव्र झाले. या निर्णयामुळे देशात मोठे राजकीय व सामाजिक संघर्ष निर्माण झाले. दक्षिणी राज्यांचा मुख्य मुद्दा गुलामगिरीचे संरक्षण होता, ज्यामुळे त्यांची उत्तराशी असलेली तणावपूर्ण परिस्थिती आणखी विकट झाली.

लोझियाना आणि इतर दक्षिणी राज्यांनी कन्फेडरेट स्टेट्स ऑफ अमेरिका (CSA) स्थापन केली, ज्यामुळे संघासोबत संघर्ष करण्यासाठी एक स्वतंत्र सरकार तयार झाले. त्यामध्ये न्यू ऑर्लीयन्स शहराचे महत्त्व देखील मोठे होते, कारण ते व्यापाराचे महत्त्वाचे केंद्र होते.

निष्कर्ष आणि समारोप: लोझियानाचा पृथक्करण २६ जानेवारी १८६१ रोजी अमेरिकेच्या इतिहासात एक मोठा टर्निंग पॉइंट ठरला. ह्या घटनेमुळे अमेरिकेतील गृहयुद्ध अधिक तीव्र झाले, आणि गुलामगिरीच्या संस्थेचा संघर्ष आता खुल्या युद्धात बदलला. लोझियाना आणि इतर दक्षिणी राज्यांचा उद्देश गुलामगिरीचे संरक्षण करणे, हे युद्धाच्या मूळ कारणांपैकी एक होते. यामुळे अमेरिका एक जटिल राजकीय व सामाजिक संकटात सापडली.

संदर्भ:

"American Civil War and Secession," U.S. National Archives, 2017
"The Confederacy and the Southern States," History of the American South, 2016
"Louisiana and Its Role in the Civil War," Louisiana Historical Society, 2015
⚔️📜🇺🇸

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-26.01.2025-रविवार.
===========================================