पौष अमावस्या – दर्श अमावस्या (२९ जानेवारी २०२५)-

[Atul Kaviraje]

पौष अमावस्या – दर्श अमावस्या (२९ जानेवारी २०२५)-

पौष अमावस्या ही हिंदू कॅलेंडरनुसार एक महत्त्वाची तारीख आहे, जी विशेषतः धार्मिक आणि आध्यात्मिक दृष्टिकोनातून विशेष मानली जाते. ही तारीख पुण्य आणि आध्यात्मिक साधनासाठी विशेषतः योग्य मानली जाते. अमावस्येला चंद्र तेजस्वी नसतो आणि आकाश काळे दिसते पण याच दिवशी भक्त त्यांच्या आंतरिक प्रकाशाकडे जातात.

पौष अमावस्येचे वैशिष्ट्य म्हणजे हा दिवस विशेषतः दर्श अमावस्या म्हणून साजरा केला जातो, जो प्रामुख्याने स्नान आणि तर्पण करण्याचा दिवस असतो. आपल्या पूर्वजांना श्रद्धांजली वाहणाऱ्या भक्तांसाठी हा दिवस विशेषतः महत्त्वाचा आहे. हे पितृपक्षाशी देखील जोडलेले आहे, ज्यामध्ये पूर्वजांना समर्पित पूजा आणि नैवेद्य आयोजित केले जातात.

अमावस्येच्या दिवशी स्नान आणि दान करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे, कारण ते पुण्य आणि मोक्ष प्राप्त करण्याची एक उत्तम संधी मानली जाते. पौष अमावस्येच्या दिवशी, भाविक नद्यांमध्ये, विशेषतः गंगा, यमुना आणि संगम सारख्या पवित्र नद्यांमध्ये स्नान करतात, ज्यामुळे त्यांचा आत्मा शुद्ध होतो. या दिवशी, विशेषतः तर्पण द्वारे पूर्वजांना श्रद्धांजली वाहिली जाते. हा दिवस साधना आणि ध्यानाचा देखील असतो, जेव्हा लोक त्यांच्या पवित्र कर्मांमध्ये वाढ करण्याची प्रतिज्ञा घेतात.

उदाहरण:
या दिवशी बरेच लोक विशेषतः त्यांच्या कुटुंबातील पूर्वजांचे स्मरण करून तर्पण करतात. या दिवशी केलेले पवित्र स्नान आणि दान त्यांना मानसिक शांती आणि आध्यात्मिक उन्नतीकडे घेऊन जाते. याशिवाय, हा दिवस सूर्यदेवाच्या उपासनेसाठी देखील विशेषतः योग्य मानला जातो, कारण सूर्यदेवाची पूजा केल्याने जीवनात सकारात्मक ऊर्जा आणि शक्ती येते.

लघु कविता:

पौष अमावस्येचा हा दिवस आला आहे,
आंघोळीची आणि तर्पणाची वेळ झाली.
पूर्वजांच्या कृपेने जीवन उजळून निघो,
ध्यान आणि आध्यात्मिक साधना करून आत्मा जागृत होतो.

अंधारातून प्रकाशाकडे,
हा दिवस आपल्याला जीवनाचे सार दाखवो.
खरी भक्ती आध्यात्मिक शुद्धीकरणाकडे घेऊन जाते,
पौष अमावस्येमुळे तुमचे मन प्रसन्न होते आणि तुम्ही परिपूर्णता प्राप्त करता.

या दिवसाचे महत्त्व:

पूर्वजांची पूजा: या दिवशी पूर्वजांना श्रद्धांजली वाहणे हे एक महत्त्वाचे कार्य आहे. लोक त्यांच्या पूर्वजांचे स्मरण करतात आणि त्यांना तर्पण अर्पण करतात जेणेकरून ते त्यांचे आशीर्वाद देऊ शकतील आणि त्यांच्या आशीर्वादाने त्यांच्या जीवनात शांती आणि समृद्धी येईल.

स्नान आणि दान: अमावस्येच्या दिवशी पवित्र नद्यांमध्ये स्नान केल्याने व्यक्तीला मानसिक शांती आणि आध्यात्मिक शुद्धता मिळते. यासोबतच, दानाचे महत्त्व देखील खूप जास्त आहे, कारण दान केल्याने पुण्य प्राप्त होते.

आध्यात्मिक विकास: हा दिवस भक्तांसाठी त्यांच्या आध्यात्मिक साधना वाढवण्याचा आणि देवाचे आशीर्वाद मिळविण्याचा काळ आहे. सूर्यपूजा आणि जप जीवनात सकारात्मक बदल आणू शकतात.

सारांश:
पौष अमावस्या हा एक अतिशय पवित्र आणि आदरणीय दिवस आहे. हा दिवस भक्तांना त्यांच्या पूर्वजांना श्रद्धांजली वाहण्यासाठी आणि आध्यात्मिक शुद्धीकरणासाठी आध्यात्मिक साधने करण्यासाठी एक संधी प्रदान करतो. या अमावस्येच्या दिवसाचे महत्त्व केवळ अध्यात्मातच नाही तर मानसिक आणि शारीरिक शांततेतही आहे.

या दिवसाचा उत्सव म्हणजे देवाच्या भक्तीत हरवून जाण्याचा उत्सव, जिथे प्रत्येक श्रद्धा, ध्यानाची प्रत्येक प्रार्थना हृदयात शुद्धता आणि शांती आणते.

पौष अमावस्येच्या शुभेच्छा!

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-29.01.2025-बुधवार.
===========================================