मौनी अमावस्या – २९ जानेवारी २०२५ (जैन मौनी अमावस्या)-

[Atul Kaviraje]

मौनी अमावस्या – २९ जानेवारी २०२५ (जैन मौनी अमावस्या)-

हिंदू कॅलेंडरनुसार, मौनी अमावस्या ही एक महत्त्वाची आणि विशेष तारीख मानली जाते. ही अमावस्या विशेषतः जैन धर्माचे अनुयायी मौन उपवास आणि ध्यानाच्या स्वरूपात साजरी करतात. मौनी अमावस्येचा दिवस आध्यात्मिक शुद्धता, आत्म-नियंत्रण आणि तात्विक चिंतनाला समर्पित आहे. या दिवशी, मौन उपवास करण्याचे विशेष महत्त्व आहे जेणेकरून एखादी व्यक्ती आपल्या आत्म्यात खोलवर जाऊ शकेल आणि त्याचे खरे स्वरूप ओळखू शकेल आणि मानसिक शांती मिळवू शकेल.

जैन धर्मात मौनी अमावस्येचे विशेष महत्त्व आहे. जैन अनुयायी हा दिवस आत्म्याच्या शुद्धीकरणाचा आणि आत्मशुद्धीचा दिवस म्हणून साजरा करतात. मौन व्रत हा दिवस आणखी खास बनवते, कारण मौन पाळल्याने शरीर आणि मन दोन्ही शुद्ध होते आणि ते स्वावलंबन आणि तपस्वीतेकडे मार्गदर्शन करते.

मौनी अमावस्येचे महत्त्व
मौनी अमावस्येचे महत्त्व प्रामुख्याने ध्यान आणि साधनेशी संबंधित आहे. या दिवशी, जैन अनुयायी मौन उपवास करतात आणि स्वतःमधील नकारात्मक भावना दूर करण्याचा प्रयत्न करतात. ते मानसिक शांती आणि आत्म्याच्या शुद्धीकरणाच्या दिशेने एक पाऊल आहेत. मौनाचे व्रत केवळ शब्दांमधूनच नाही तर विचार आणि भावनांमधून देखील येते. यामुळे व्यक्तीला स्वतःमधील अशांतता आणि गोंधळ संपवण्याची संधी मिळते.

या दिवसाचे विशेष महत्त्व आहे कारण अमावस्या (काळोखी रात्र) ही तिथी आहे जेव्हा आकाशात चंद्र नसतो आणि वातावरण शांत आणि शुद्ध असते. आत्मनिरीक्षण आणि ध्यानाद्वारे आपल्या जीवन प्रवासाला योग्य दिशा देण्याचा हा काळ मानला जातो.

उदाहरण:
जैन धर्माचे अनुयायी हा दिवस मूक उपवास म्हणून पाळतात, ज्यामध्ये ते केवळ शब्दांनीच नव्हे तर मनाने आणि विचारांनी देखील मौन राहतात. या दिवशी ते ध्यान आणि नामजप करतात, जेणेकरून त्यांना आत्म्याचे सखोल सत्य कळेल आणि त्यांच्या जीवनात संतुलन येईल. ते या दिवसाचा उपयोग पूज्य गुरुदेव किंवा आचार्य महाश्रमणजी यांनी दिलेल्या शिकवणी लक्षपूर्वक ऐकून त्यांच्या आध्यात्मिक विकासासाठी करतात.

लघु कविता:

🌸 मौनी अमावस्येचा हा सण आला आहे,
मनाला शांती देते.
न बोलता, न विचारता,
आम्ही आमचा अंतरात्मा उजळवला.

मौनाचे ते व्रत, ध्यानाचे ते मार्ग,
आम्हाला शक्ती आणि आशीर्वाद देतो.
या अमावस्येला प्रत्येक जैनने समर्पित असले पाहिजे,
आयुष्याच्या प्रत्येक टप्प्यावर सुरक्षित आणि शांत राहा.

मौनी अमावस्येचे अर्थपूर्ण महत्त्व
आध्यात्मिक साधना करण्याची वेळ: मौनी अमावस्येच्या दिवशी मौन उपवास आणि ध्यान करण्याची एक खोल परंपरा आहे. जैन अनुयायी हा दिवस आत्मनिरीक्षण आणि आत्मशुद्धीचा दिवस म्हणून साजरा करतात. हा दिवस ध्यान आणि तपश्चर्येचा आहे, ज्यामुळे त्यांच्या जीवनात मानसिक शांती आणि संतुलन येते.

शारीरिक आणि मानसिक शुद्धता: मौन व्रताचे उद्दिष्ट केवळ शारीरिक शुद्धताच नाही तर मानसिक शांती आणि विचारांची शुद्धता देखील आहे. हे व्रत व्यक्तीला त्याच्या नकारात्मक भावनांपासून मुक्त करते आणि त्याला आत्म्याचे खरे स्वरूप ओळखण्यास भाग पाडते.

जैन धर्मात महत्त्व: हा दिवस जैन धर्मात विशेषतः पवित्र मानला जातो, कारण हा दिवस आत्म्याच्या शुद्धीकरणाचा आणि तात्विक चिंतनाचा असतो. आध्यात्मिक साधना आणि आत्म-शोधासाठी हा योग्य काळ आहे.

सामाजिक आणि कौटुंबिक ऐक्य: मौनी अमावस्येच्या दिवशी, कुटुंबे आणि समाजातील सदस्य एकत्र येतात आणि एकत्रितपणे पूजा आणि ध्यान करतात, ज्यामुळे समाजात शांती आणि बंधुत्वाची भावना पसरते.

सारांश:
मौनी अमावस्या हा एक महत्त्वाचा दिवस आहे, जो आत्म्याच्या शुद्धीकरणासाठी आणि आत्मनिरीक्षणासाठी समर्पित आहे. हा दिवस जैन अनुयायी मौन उपवास, ध्यान आणि साधना करण्यासाठी पाळतात, जे त्यांना त्यांच्या जीवनात शांती, संतुलन आणि आध्यात्मिक विकासाकडे मार्गदर्शन करते. या दिवसाचे महत्त्व केवळ आध्यात्मिकच नाही तर ते एखाद्या व्यक्तीला त्याच्यातील नकारात्मकतेपासून मुक्त होण्यास आणि सकारात्मक आणि शांत जीवन जगण्यास मदत करते.

मौनी अमावस्येच्या हार्दिक शुभेच्छा!

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-29.01.2025-बुधवार.
===========================================