नर्मदा जयंती - ०४ फेब्रुवारी, २०२५-

[Atul Kaviraje]

नर्मदा जयंती - ०४ फेब्रुवारी, २०२५-

नर्मदा जयंती हा एक अतिशय महत्त्वाचा धार्मिक सण आहे, जो विशेषतः भारतातील मध्य प्रदेश आणि गुजरात राज्यांमध्ये साजरा केला जातो. हा सण नर्मदा नदीचा वाढदिवस म्हणून साजरा केला जातो. भारतातील पवित्र नद्यांपैकी एक मानल्या जाणाऱ्या नर्मदा नदीला प्रचंड धार्मिक आणि सांस्कृतिक महत्त्व आहे. माघ महिन्याच्या शुक्ल पक्षातील द्वादशी तिथीला नर्मदा जयंती साजरी केली जाते. या दिवशी, भाविक नर्मदा नदीची पूजा करतात, उपवास करतात आणि तिचे आशीर्वाद मिळविण्यासाठी भक्तीने स्नान करतात.

नर्मदा जयंतीचे महत्त्व:
नर्मदा जयंतीचे महत्त्व केवळ धार्मिक दृष्टिकोनातूनच नाही तर सांस्कृतिक दृष्टिकोनातूनही आहे. रामायण, महाभारत आणि विष्णू पुराण यासारख्या हिंदू धर्मातील प्रमुख ग्रंथांमध्ये नर्मदा नदीचा उल्लेख आढळतो. ही जीवनदायी आणि तपस्वी नदी मानली जाते, जी सर्व दुःख आणि संकटे दूर करते असे मानले जाते. भाविक नर्मदेच्या काठावर असलेल्या अमरकंटक, होशंगाबाद, नर्मदा प्रसाद इत्यादी प्रमुख तीर्थस्थळांना येतात आणि आध्यात्मिक लाभ मिळविण्यासाठी तेथे स्नान करतात.

नर्मदा नदीचे धार्मिक आणि आध्यात्मिक महत्त्व खूप आहे. नर्मदे नदीत स्नान केल्याने सर्व पापे धुऊन जातात आणि व्यक्तीला मोक्ष मिळतो असे मानले जाते. नर्मदा जयंतीच्या दिवशी या नदीची पूजा केल्याने जीवनात शांती, समृद्धी आणि आनंद मिळतो.

नर्मदा जयंतीनिमित्त पूजा करण्याची पद्धत:
नर्मदा नदीची पूजा: या दिवशी भाविक नर्मदा नदीच्या काठावर जातात आणि तिची पूजा करतात. नर्मदेच्या पूजेमध्ये गंगाजल, ताजी फुले, बेलपत्र आणि दिवे विशेष अर्पण केले जातात. याशिवाय, नर्मदेच्या पाण्यात स्नान करणे देखील अत्यंत पुण्यपूर्ण मानले जाते.

उपवास आणि उपवास पाळणे: या दिवशी नर्मदा जयंतीनिमित्त विशेष उपवास आणि त्याग पाळला जातो. भक्त दिवसभर उपवास करतात आणि रात्री नर्मदा मंत्रांचा जप करतात.

नर्मदा भजन आणि कीर्तन: नर्मदा जयंतीला नर्मदेचे भजन, कीर्तन आणि आरती गाण्याचे विशेष महत्त्व आहे. भाविक कीर्तनातून आई नर्मदेचे गुणगान करतात.

नर्मदा जयंतीनिमित्त भक्तीपर कविता:

"नर्मदेचा महिमा"

जीवनाचा प्रवाह नर्मदेच्या धुळीने टिकून आहे,
ती आपले सर्व दुःख दूर करते आणि सर्वांना आनंद देते.
पवित्र पाण्याच्या सावलीत, सकाळ उज्ज्वल होते,
जो कोणी नर्मदेत स्नान करतो, त्याचे जीवन आनंदी आणि सुंदर बनते.

नर्मदा नदीचा प्रवाह प्रत्येक दुःख दूर करतो,
जो दररोज नर्मदेची पूजा करतो, त्याचे मन शांत होते.
हे नर्मदे, तुझा महिमा सतत गायला पाहिजे,
तुमच्या कृपेने प्रत्येक सजीवाचे जीवन सोपे होवो.

कवितेचा अर्थ: ही कविता नर्मदा नदीची महानता आणि प्रभाव यांचे वर्णन करते. सर्व दुःख दूर करणारी आणि जीवन आनंदी आणि समृद्ध करणारी नर्मदा नदी प्रत्येक भक्तासाठी आशीर्वादाचा स्रोत आहे. नर्मदेची पूजा केल्याने व्यक्तीच्या जीवनात शांती, आनंद आणि समाधान मिळते.

नर्मदा जयंतीचे सामाजिक आणि धार्मिक पैलू:
नर्मदा जयंतीचा उत्सव केवळ धार्मिक श्रद्धेशी संबंधित नाही तर तो समाजातील पर्यावरण जागरूकतेचे प्रतीक आहे. नर्मदा नदीच्या वैभवासोबतच ती आपल्याला पर्यावरण संवर्धनासाठी देखील प्रेरणा देते. नर्मदा नदीचे पाणी केवळ धार्मिक दृष्टिकोनातून पवित्र नाही तर ते सजीवांसाठी देखील अत्यंत महत्वाचे आहे. नर्मदा नदीचे संवर्धन आणि स्वच्छता करणे ही आपली जबाबदारी आहे जेणेकरून भावी पिढ्यांनाही तिचे आशीर्वाद मिळतील.

नर्मदा जयंतीच्या शुभेच्छा:
नर्मदा जयंतीचा सण हा व्यक्तीच्या जीवनात आनंद, समृद्धी, शांती आणि आंतरिक समाधान प्राप्त करण्याचा दिवस आहे. नर्मदेचे आशीर्वाद केवळ शारीरिकच नव्हे तर मानसिकदृष्ट्याही बळ देतात. या दिवशी पूजा आणि उपवास केल्याने जीवनातील सर्व दुःखे आणि कष्ट संपतात आणि व्यक्तीला एक नवीन दिशा आणि ऊर्जा मिळते.

नर्मदेच्या आशीर्वादाने तुमचे जीवन आनंदी आणि समृद्ध होवो!

नर्मदा जयंतीच्या शुभेच्छा!

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-04.02.2025-मंगळवार.
===========================================