दिन-विशेष-लेख-११ फेब्रुवारी, १९२९ - लॅटरन करार-

[Atul Kaviraje]

11TH FEBRUARY, 1929 - THE LATERAN TREATY-

११ फेब्रुवारी, १९२९ - लॅटरन करार-

The Lateran Treaty between the Holy See and Italy was signed on this day, recognizing Vatican City as an independent sovereign state.

११ फेब्रुवारी, १९२९ - लॅटरन करार
(11th February, 1929 - The Lateran Treaty)

परिचय:
११ फेब्रुवारी १९२९ हा एक ऐतिहासिक दिवस होता, कारण या दिवशी इटली आणि होली सी (पोपची जागा असलेली संस्था) यांच्यात लॅटरन करार (Lateran Treaty) करण्यात आला. या कराराने व्हॅटिकन सिटीला एक स्वतंत्र आणि सार्वभौम राज्य म्हणून ओळख दिली. यामुळे होली सीला स्वतःचा शासन आणि स्वतंत्र भूभाग मिळाला, आणि इटलीने व्हॅटिकन सिटीच्या सार्वभौमत्वाला मान्यता दिली. या कराराने दोन्ही संस्थांमधील संबंध ठरवले आणि चर्चला राजकीय क्षेत्रातील स्वतंत्रता मिळवून दिली.

⛪🇻🇦🤝

इतिहासिक घटना:
लॅटरन करार १९२९ मध्ये इटलीच्या फासिस्ट शासक बेंजामिनो मुसोलिनी आणि होली सीच्या पोप पायस अकराव्या यांच्यात हस्ताक्षरित करण्यात आला. १८७० मध्ये इटलीच्या एकीकरणामुळे व्हॅटिकन सिटीवर इटलीचा ताबा घेतला होता, परंतु त्या वेळेपासून व्हॅटिकन आणि इटली यांच्यात राजकीय तणाव आणि मतभेद होते. लॅटरन करारामुळे व्हॅटिकन सिटीला स्वतंत्र सत्तेचा दर्जा मिळाला आणि इटलीसोबत संबंध शांततापूर्णपणे ठरले.

हा करार चर्च आणि राज्य यामधील भेद ओलांडून दोन्ही संस्थांसाठी एक सुव्यवस्थित आणि समजूतदार वातावरण तयार करण्याचा प्रयत्न होता.

🇮🇹✍️📜

मुख्य मुद्दे:

व्हॅटिकन सिटीचा स्वतंत्रतेचा दर्जा: लॅटरन कराराने व्हॅटिकन सिटीला एक स्वतंत्र राज्य म्हणून मान्यता दिली. या करारामुळे व्हॅटिकनला पॉपच्या नेतृत्वाखाली एक सार्वभौम प्रदेश मिळाला.
राजकीय आणि धार्मिक संबंध: लॅटरन कराराने चर्च आणि राज्य यातील भेद मिटवले. इटलीने व्हॅटिकनच्या सार्वभौमत्वाला मान्यता दिली, तर होली सीने इटलीच्या सार्वभौमत्वास स्वीकारले.
धार्मिक स्थळांचे संरक्षण: करारानुसार व्हॅटिकन सिटीमध्ये चर्चच्या धार्मिक कारभारांवर कोणतीही इटलीच्या राज्यशक्तीचा हस्तक्षेप होणार नाही, आणि इटलीला आपल्या धर्मनिरपेक्ष राज्य व्यवस्थेत स्वतंत्रता राहील.

संदर्भ:

लॅटरन करार हा इतिहासातील एक महत्त्वपूर्ण करार आहे, कारण याने चर्चच्या संस्थेला एक भौतिक अस्तित्व दिले, ज्यामुळे पॉपला पद्धतशीरपणे आपले धर्मविषयक कार्य चालवण्याची संधी मिळाली.
या करारामुळे, व्हॅटिकन सिटीला त्याच्या स्वत:च्या सीमांमध्ये नियंत्रण ठेवण्याचा अधिकार मिळाला, आणि दोन्ही संस्थांनी एकमेकांच्या हिताचा आदर केला.

विवेचन:
लॅटरन कराराचा इतिहास केवळ राजकीय दृष्टिकोनातून महत्त्वाचा नाही, तर तो चर्च आणि राज्य यांच्यातील संबंधांचा एक जडणघडणाचा ठराव आहे. इटलीतील मुसोलिनीच्या सरकारने आणि पॉप पायस अकराव्यांनी एकमेकांना मान्यता देत संबंध सुधारले. या कराराने चर्चच्या सार्वभौमत्वाची मान्यता मिळवली, तर इटलीच्या राज्याला धर्मनिरपेक्ष स्वायत्तता मिळाली.

हा करार आधुनिक जगातील चर्च-राज्य संबंधांचा एक उदाहरण ठरला आणि त्याने दोन भिन्न संस्थांच्या समोर आलेल्या आव्हानांना यशस्वीपणे तोंड दिले. इटलीने चर्चचा प्रभाव ओळखला आणि त्याचप्रमाणे चर्चने इटलीच्या राज्यशक्तीला मान्यता दिली.

🕊�📜🤝

निष्कर्ष:
लॅटरन कराराने व्हॅटिकन सिटीला स्वतंत्र सार्वभौम राज्य म्हणून ओळख दिली आणि इटलीसोबत एक मजबूत, स्थिर संबंध निर्माण केला. या करारामुळे चर्च आणि राज्य यामधील ऐतिहासिक तणाव कमी झाला आणि दोन्ही संस्थांनी शांततेत आपापले काम सुरू ठेवले. यामुळे आजही व्हॅटिकन सिटीला एक स्वतंत्र धार्मिक राज्य म्हणून ओळखले जाते आणि इटलीला धर्मनिरपेक्ष स्वायत्ततेचा हक्क आहे.

चित्रे आणि इमोजी:

⛪🇻🇦 (व्हॅटिकन सिटी आणि चर्च)
🖊�📜 (लॅटरन करारावर हस्ताक्षर)
🤝🇮🇹 (इटली आणि व्हॅटिकनमधील सहमती)

लॅटरन कराराने दोन शक्तिशाली संस्थांना एकत्र आणले, आणि त्यांच्यातील संबंधांना नवा दिशा दिली. आज व्हॅटिकन सिटी एक स्वतंत्र आणि धार्मिक संप्रदाय असलेले राज्य आहे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-11.02.2025-मंगळवार.
===========================================