माघ पौर्णिमा - १२ फेब्रुवारी २०२५-

[Atul Kaviraje]

माघ पौर्णिमा - १२ फेब्रुवारी २०२५-

प्रस्तावना: माघ पौर्णिमा ही हिंदू धर्मातील सर्वात महत्वाच्या तिथींपैकी एक मानली जाते. ही तारीख माघ महिन्यातील पौर्णिमा म्हणून साजरी केली जाते आणि धार्मिक दृष्टिकोनातून या दिवसाचे खूप महत्त्व आहे. माघ पौर्णिमा गंगेत स्नान, आध्यात्मिक लाभ आणि ध्यान यांच्याशी संबंधित आहे. हा दिवस विशेषतः पवित्र नद्यांमध्ये स्नान करण्यासाठी, उपवास करण्यासाठी आणि भक्ती करण्यासाठी ओळखला जातो.

माघ पौर्णिमेचे महत्त्व:

भारतीय संस्कृती आणि धार्मिक परंपरांमध्ये माघ पौर्णिमेचे विशेष स्थान आहे. या दिवशी गंगा, यमुना, गोमती इत्यादी पवित्र नद्यांमध्ये स्नान केल्याने सर्व पापांचा नाश होतो आणि पुण्य प्राप्त होते म्हणून याला पवित्र पौर्णिमा असेही म्हणतात. विशेषतः, गंगेत स्नान करणे अधिक महत्त्वाचे आहे, कारण असे मानले जाते की या दिवशी गंगेत स्नान केल्याने जीवनातील सर्व दुःख दूर होतात आणि आत्म्याला शांती मिळते.

या दिवसाचे महत्त्व केवळ शारीरिक शुद्धीकरणापुरते मर्यादित नाही तर ते आध्यात्मिक शुद्धीकरणाचे देखील प्रतीक आहे. विशेषतः माघ पौर्णिमेच्या दिवशी पवित्र मंत्रांचा जप, पूजा आणि तर्पण केल्याने व्यक्तीचे सर्व पाप नष्ट होतात आणि त्याला मोक्ष प्राप्तीचा मार्ग मिळतो. म्हणूनच या दिवसाला धार्मिक तर्पण आणि दान करण्याचा दिवस देखील मानले जाते.

माघ पौर्णिमेचा धार्मिक दृष्टिकोन:

हिंदू धर्मात या दिवसाबाबत काही विशेष मान्यता आहेत. हा दिवस भगवान विष्णूंच्या पूजेचा दिवस देखील आहे, कारण असे मानले जाते की या दिवशी भगवान विष्णूने अर्जुनला 'भगवद्गीते'ची शिकवण दिली. आपल्या जीवनात शांती, मोक्ष आणि आंतरिक आनंद शोधणाऱ्या भक्तांसाठी हा दिवस विशेषतः महत्त्वाचा आहे.

माघ पौर्णिमेला गंगा किंवा इतर पवित्र नद्यांमध्ये स्नान करणारे लोक पापांपासून मुक्त होतात आणि त्यांच्या जीवनात आनंद आणि शांती येते असे मानले जाते. या दिवशी विशेषतः ब्राह्मणांना दान देण्याची परंपरा आहे, कारण दान केल्याने पुण्य प्राप्त होते आणि जीवनात चांगल्या कर्मांचा प्रभाव वाढतो.

माघ पौर्णिमेची भक्ती - एक छोटी कविता:-

माघ महिन्याची पौर्णिमा आली आहे,
माझ्या ध्यानात देव राहतो.
मी गंगेत स्नान केले,
मी माझ्या पापांपासून मुक्त झालो.
मन आणि शरीर शुद्ध होते,
जीवनात पसरलेला शांतीचा अद्भुत प्रकाश.

अर्थ: ही कविता माघ पौर्णिमेच्या दिवशी गंगेत स्नान करून पापांपासून मुक्ती मिळवण्याची भावना व्यक्त करते. हा दिवस भक्तिभावाने देवाची उपासना करण्याचा आणि भक्तीत मग्न होण्याचा संदेश देतो. माघ पौर्णिमेचा दिवस आध्यात्मिक शुद्धीकरणाचे प्रतीक आहे, जो जीवनात शांती आणि आनंद मिळविण्याचा मार्ग मोकळा करतो.

माघ पौर्णिमा आणि साधना:

माघ पौर्णिमेच्या दिवशी विशेष ध्यान करण्याचेही महत्त्व आहे. विशेषतः या दिवशी ध्यान आणि साधना केल्याने व्यक्तीच्या आत्म्याला शांती आणि संतुलन मिळते. आध्यात्मिक साधनाद्वारे माणसाच्या इच्छांवर नियंत्रण येते आणि तो आत्मज्ञानाकडे प्रगती करतो. यासोबतच, सामाजिक आणि वैयक्तिक जीवनातही या दिवसाचे महत्त्व वाढते, कारण या दिवशी केलेल्या चांगल्या कर्मांचे विशेष फळ मिळते.

समाप्ती:

माघ पौर्णिमेचा दिवस केवळ शारीरिकच नाही तर मानसिक आणि आध्यात्मिक शुद्धीकरणाचा देखील दिवस आहे. हे आपल्याला आपल्या जीवनात दररोज पुण्यकर्म करण्याची, इतरांना मदत करण्याची आणि आध्यात्मिक प्रगतीच्या मार्गावर वाटचाल करण्याची आठवण करून देते. हा दिवस आपल्याला आपल्या जुन्या कर्मांचे शुद्धीकरण करण्यासाठी आणि देवाप्रती श्रद्धा आणि भक्ती आचरणात आणण्यासाठी प्रेरित करतो.

हा दिवस श्रद्धेने आणि भक्तीने साजरा करून आपण सर्वजण आपल्या जीवनाला एक नवीन दिशा देऊ शकतो. आपल्या सर्वांच्या जीवनात माघ पौर्णिमेचे महत्त्व म्हणजे आपल्या पापांपासून मुक्तता मिळवण्याची आणि मोक्ष मिळवण्याची संधी आहे.

माघ पौर्णिमेच्या शुभेच्छा!

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-12.02.2025-बुधवार.
===========================================