जागतिक रेडिओ दिन-गुरुवार १३ फेब्रुवारी २०२५-

[Atul Kaviraje]

World Radio Day-Thu Feb 13th, 2025-

More than just a blast from the past, radios are a window to the world with music, news, and talk shows to keep you informed and entertained.

जागतिक रेडिओ दिन-गुरुवार १३ फेब्रुवारी २०२५-

भूतकाळातील एक धमाका नसून, रेडिओ हे संगीत, बातम्या आणि टॉक शोसह जगाकडे पाहण्याची एक खिडकी आहे जी तुम्हाला माहिती आणि मनोरंजन देते.

१३ फेब्रुवारी २०२५ - जागतिक रेडिओ दिन

जागतिक रेडिओ दिनाचे महत्त्व

१३ फेब्रुवारी २०२५ रोजी साजरा केला जाणारा जागतिक रेडिओ दिन, रेडिओचे महत्त्व आणि समाजातील त्याची भूमिका ओळखणे हा आहे. रेडिओचा प्रभाव ओळखण्यासाठी आणि लोकांमध्ये त्याची भूमिका सामायिक करण्यासाठी हा दिवस साजरा केला जातो. रेडिओच्या योगदानाचा सन्मान करण्यासाठी आणि त्याबद्दल जागरूकता पसरविण्यासाठी संयुक्त राष्ट्रांनी २०११ मध्ये अधिकृतपणे हा दिवस घोषित केला. रेडिओ हे केवळ बातम्या आणि मनोरंजनाचे माध्यम नाही तर ते समाजातील विविध घटकांना जोडण्याचे एक शक्तिशाली माध्यम देखील आहे.

रेडिओ जगभरात माहिती प्रसारित करतो आणि सामाजिक आणि सांस्कृतिक बदलांसाठी एक शक्तिशाली व्यासपीठ म्हणून काम करतो. रेडिओ हे विशेषतः ग्रामीण आणि दुर्गम भागात लोकांना माहिती पोहोचवण्याचे एक प्रभावी आणि स्वस्त साधन आहे. विकसनशील देशांमध्ये शिक्षण, आरोग्य, शेती आणि हवामान याबद्दल जागरूकता पसरवण्याचा हा एक महत्त्वाचा स्रोत बनला आहे.

रेडिओचा इतिहास आणि त्याचा विकास

रेडिओचा इतिहास खूप जुना आहे. २० व्या शतकाच्या सुरुवातीला जेव्हा गुग्लिएल्मो मार्कोनी यांनी पहिल्यांदाच रेडिओ सिग्नल यशस्वीरित्या प्रसारित केले तेव्हा त्याचा जन्म झाला. यानंतर, रेडिओचा वेगाने विकास झाला आणि त्याने स्वतःला संवादाचे एक शक्तिशाली साधन म्हणून स्थापित केले. सुरुवातीच्या काळात, रेडिओ प्रामुख्याने बातम्या, संगीत आणि विविध चर्चा कार्यक्रम प्रसारित करत असे, परंतु कालांतराने ते केवळ मनोरंजनाचेच नव्हे तर माहितीचे देखील एक महत्त्वाचे माध्यम बनले. आजकाल, एफएम, एएम, इंटरनेट रेडिओ आणि पॉडकास्ट असे विविध प्रकारचे रेडिओ सर्वत्र ऐकू येतात.

समाजात रेडिओचा प्रभाव आणि भूमिका

रेडिओने समाजाला जोडले आहे आणि लोकांमध्ये संवादाचा पूल म्हणून काम केले आहे. त्याचा समाजावर पुढील प्रकारे परिणाम होतो:

माहितीचा प्रसार - रेडिओ बातम्या, हवामान माहिती, सरकारी योजना आणि इतर महत्वाची माहिती प्रसारित करतो, जे विशेषतः अशा ठिकाणी उपयुक्त आहे जिथे इंटरनेट आणि इतर माध्यमांची उपलब्धता मर्यादित आहे.
सांस्कृतिक जतन - पारंपारिक संगीत, लोककला आणि सांस्कृतिक कार्यक्रम प्रसारित करून रेडिओ विविध संस्कृती आणि समुदायांना जोडतो.
मनोरंजन आणि शिक्षण - रेडिओद्वारे आपल्याला केवळ मनोरंजनच मिळत नाही तर आरोग्य, शेती आणि सामाजिक समस्यांसारख्या शिक्षणाशी संबंधित महत्त्वाची माहिती देखील मिळते.
सामाजिक जागरूकता - रेडिओ कार्यक्रम पर्यावरण, महिलांचे हक्क, मुलांचे शिक्षण यासारख्या विविध सामाजिक मुद्द्यांकडे लक्ष वेधतात आणि समाजाच्या इतर पैलूंवर चर्चा करून जागरूकता पसरवतात.

रेडिओचे उदाहरण

जर एखाद्या लहान गावात राहणारा शेतकरी रेडिओ ऐकतो, तर त्याला हवामानाचा अंदाज, पिकांसाठी वेळेवर सिंचन, तसेच शेतीशी संबंधित नवीन तंत्रज्ञानाची माहिती मिळते. हे एक साधे उदाहरण आहे जे दाखवते की रेडिओचा लोकांच्या जीवनावर, विशेषतः ग्रामीण भागात, कसा परिणाम होतो.

जागतिक रेडिओ दिनानिमित्त एक छोटीशी कविता-

रेडिओच्या आवाजात एक जग लपलेले आहे,
बातम्या, संगीत आणि ज्ञानाचा एक विचित्र मेळ.
लहान-मोठ्या गोष्टी शेअर होतात,
प्रत्येक हृदयाला ते ऐकण्याची इच्छा असते.

ते केवळ मनोरंजनाचे साधन नाही,
उलट ते जीवनाचे प्रत्येक महत्त्वाचे कारण शिकवते.
बातम्या असोत किंवा गाणी, प्रत्येक रंग इथे आहे,
प्रत्येक कल्पना रेडिओशी जोडलेली राहते.

निष्कर्ष

जागतिक रेडिओ दिन आपल्याला आठवण करून देतो की रेडिओ हे संवाद आणि माहितीचे एक महत्त्वाचे साधन आहे. ते आपल्याला केवळ माहिती देत ��नाही तर प्रेरणा देखील देते आणि समाजातील सर्व घटकांसाठी ते सहज उपलब्ध आहे. काळानुसार रेडिओचे स्वरूप बदलले आहे, परंतु त्याची भूमिका तितकीच महत्त्वाची आहे. आपण रेडिओचे योगदान समजून घेऊन आणि समाजात त्याचा सकारात्मक प्रभाव वाढविण्यासाठी ते एक शक्तिशाली माध्यम म्हणून ओळखून या दिवसाचे कौतुक केले पाहिजे.

जागतिक रेडिओ दिनाच्या शुभेच्छा!

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-13.02.2025-गुरुवार.
===========================================