दिन-विशेष-लेख-१३ फेब्रुवारी, १६८९ - विल्यम आणि मेरी इंग्लंडचे राजा आणि राणी झाले

[Atul Kaviraje]

13TH FEBRUARY, 1689 - WILLIAM AND MARY BECOME KING AND QUEEN OF ENGLAND-

१३ फेब्रुवारी, १६८९ - विल्यम आणि मेरी इंग्लंडचे राजा आणि राणी झाले-

On this day, William III and Mary II ascended the English throne after the Glorious Revolution, marking a significant shift in British monarchy.

१३ फेब्रुवारी, १६८९ - विल्यम आणि मेरी इंग्लंडचे राजा आणि राणी झाले
(13th February, 1689 - William and Mary Become King and Queen of England)

परिचय:
१३ फेब्रुवारी १६८९ रोजी, विल्यम तिसरा आणि मेरी दुसरी यांनी इंग्लंडच्या गादीवर बसले. त्यांच्या गादीवर बसण्यामुळे महान क्रांती (Glorious Revolution) च्या माध्यमातून इंग्लंडच्या राजवटीत महत्त्वपूर्ण बदल घडले. त्यांच्या अधिपत्याच्या काळात इंग्लंडमधील शाही शक्तीच्या सीमांना नवा आकार मिळाला आणि राजकारणाच्या क्षेत्रातील क्रांतिकारी बदल सुरू झाले.

👑🇬🇧⚡

इतिहासिक घटना:
१६८८ मध्ये ग्लोरियस रिव्होल्यूशन घडली, ज्यामध्ये इंग्लंडच्या राजा जेम्स दुसरे यांना पदच्युत करून त्यांची जागा विल्यम तिसरा आणि मेरी दुसरी यांनी घेतली. विल्यम आणि मेरी दोघेही ऑल्डेनी (हॉलंडचे राजघराणे) कुटुंबातून होते आणि त्यांना इंग्लंडच्या गादीवर बसविण्याचे कारण जेम्स दुसऱ्या राजाच्या सत्तांतराच्या विरोधात होते. जेम्स दुसरे कॅथोलिक होते, आणि त्याच्या धार्मिक धोरणांचा विरोध इंग्लंडमधील प्रमुख प्रोटेस्टंट समुदायाकडून झाला. विल्यम आणि मेरी हे प्रोटेस्टंट होते, त्यामुळे त्यांचे इंग्लंडमधील सत्ता घेतल्याने धार्मिक शांती साधली.

ग्लोरियस रिव्होल्यूशन ने इंग्लंडच्या सरकारला नवीन दिशा दिली, कारण या घटनांनंतर इंग्लंडमध्ये संविधानिक राजव्यवस्था (Constitutional Monarchy) अस्तित्वात आली. जेम्स दुसऱ्या सत्तांतराच्या विरोधात, या घटना इंग्लंडच्या लोकशाहीच्या आधारभूत विचारांचा विकास करणाऱ्या ठरल्या.

मुख्य मुद्दे:

ग्लोरियस रिव्होल्यूशन: १६८८ मध्ये जेम्स दुसऱ्या राजाची सत्ता उलथवून त्याच्या जागी विल्यम आणि मेरी यांना गादीवर बसविणे. यामुळे इंग्लंडच्या शासन व्यवस्थेतील महत्त्वपूर्ण बदल घडले.
संविधानिक राजव्यवस्था: विल्यम आणि मेरी यांच्या शासनाने इंग्लंडमध्ये प्राचीन राजेशाही पद्धतीला आव्हान दिले आणि पार्लमेंट (संसद) च्या शक्तीला अधिक महत्त्व दिले. त्यांनी बिल ऑफ राइट्स (1689) सुद्धा संमत केली, ज्यामध्ये राजघराण्याच्या अधिकारांची मर्यादा निश्चित करण्यात आली.
धार्मिक शांती आणि सामाजिक बदल: जेम्स दुसऱ्या कॅथोलिक धर्मानुयायी असताना, विल्यम आणि मेरी हे प्रोटेस्टंट होते, ज्यामुळे इंग्लंडमध्ये धार्मिक शांती आणि सहिष्णुता राखली गेली.

संदर्भ:

ग्लोरियस रिव्होल्यूशन ने राजवटीला नवा आकार दिला. इंग्लंडने शाही ताकद कमी करत लोकशाहीचा मार्ग खुला केला.
बिल ऑफ राइट्स (1689): या दस्तऐवजात राजाच्या अधिकारांचा ताळेबंद दिला आणि संसदेला विशेष शक्ती दिल्या. यामुळे इंग्लंडमधील लोकशाहीचे महत्त्व वाढले.

विवेचन:
ग्लोरियस रिव्होल्यूशन आणि त्यानंतर विल्यम आणि मेरी यांचा गादीवर बसणे इंग्लंडच्या इतिहासातील एक महत्त्वपूर्ण वळण होते. यामुळे इंग्लंडमध्ये संविधानिक राजव्यवस्था आणि लोकशाही प्रणालीचे पायमाप ठरले. जेम्स दुसऱ्या राजाच्या सत्तांतरणाच्या वेळी धार्मिक आणि राजकीय कारणांमुळे संपूर्ण देश असमाधानी होता, आणि विल्यम व मेरी यांचा उचललेला कदम एक आव्हान बनला जो नंतर इंग्लंडमधील सत्ताधिकार आणि सत्ताविरुद्ध संघर्षाच्या नव्या परिभाषेसाठी महत्त्वपूर्ण ठरला.

निष्कर्ष:
विल्यम आणि मेरी यांच्या गादीवर चढण्याने इंग्लंडमधील राजवटीतील महत्त्वपूर्ण बदल घडवले. त्यांचा शासनकाल इंग्लंडमध्ये लोकशाही आणि प्रोटेस्टंट धर्माच्या प्रभावासाठी एक नवीन आरंभ होता. यामुळे संविधानिक राजव्यवस्था आणि राज्य घटनेच्या दृषटिकोनातून नवा इतिहास लिहिला गेला.

चित्रे आणि इमोजी:

👑🇬🇧 (विल्यम आणि मेरी यांचे राजपद)
📜⚖️ (बिल ऑफ राइट्स आणि संविधानिक राजव्यवस्था)
✊🗳� (धार्मिक आणि राजकीय सुधारणा)

विल्यम आणि मेरी यांच्या राज्याभिषेकाने इंग्लंडच्या शाही व्यवस्थेत बदल घडवले आणि ते लोकशाही आणि संविधानिक राजव्यवस्थेचा मार्गदर्शक ठरले.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-13.02.2025-गुरुवार.
===========================================