राष्ट्रीय लसीकरण दिन- 16 MARCH,2025-

[Atul Kaviraje]

राष्ट्रीय लसीकरण दिन-   16 MARCH,2025- 

राष्ट्रीय लसीकरण दिन - १६ मार्च-

राष्ट्रीय लसीकरण दिनाचे महत्त्व आणि योगदान

दरवर्षी १६ मार्च रोजी राष्ट्रीय लसीकरण दिन साजरा केला जातो, जो मुलांना जीवघेण्या आजारांपासून वाचवण्यासाठी लसीकरण मोहिमांना प्रोत्साहन देण्यासाठी साजरा केला जातो. या दिवसाचे उद्दिष्ट भारतातील मुलांना पोलिओ, घटसर्प, धनुर्वात, गोवर आणि हिपॅटायटीस सारख्या प्रमुख आजारांपासून संरक्षण देणे आहे. लसीकरणाबद्दल जागरूकता पसरविण्यासाठी आणि मुलांचे आरोग्य सुनिश्चित करण्यासाठी हा दिवस एक महत्त्वाचा टप्पा आहे.

राष्ट्रीय लसीकरण दिनाचा इतिहास:
पोलिओ निर्मूलन मोहिमेअंतर्गत भारत सरकारने १९९५ मध्ये राष्ट्रीय लसीकरण दिन सुरू केला. या दिवशी विशेषतः पोलिओ विरुद्ध राष्ट्रीय मोहीम सुरू करण्यात आली. पोलिओचे उच्चाटन करण्याच्या उद्देशाने भारतात मोठ्या प्रमाणात लसीकरण मोहीम सुरू करण्यात आली, ज्यामुळे २०१४ मध्ये भारत पोलिओमुक्त घोषित करण्यात आला. या दिवसाच्या माध्यमातून दिला जाणारा संदेश असा आहे की लसीकरण केवळ मुलांचे जीवन वाचवते असे नाही तर ते देशातील आरोग्य व्यवस्था देखील मजबूत करते.

राष्ट्रीय लसीकरण दिनाचे उद्दिष्ट:

लसीकरणाच्या फायद्यांविषयी जागरूकता पसरवणे:
या दिवसाचा मुख्य उद्देश लसीकरणाचे महत्त्व समजावून सांगणे आणि मुलांमध्ये जीवघेण्या आजारांपासून प्रतिबंधात्मक उपायांबद्दल माहिती देणे आहे. या कार्यक्रमामुळे सामान्य लोकांना जाणीव होते की लसीकरण केवळ मुलांसाठीच नाही तर संपूर्ण समाजासाठी देखील फायदेशीर आहे.

लसीकरणाची उपलब्धता वाढवणे:
हा दिवस देशाच्या कानाकोपऱ्यात, विशेषतः ग्रामीण भागात जिथे आरोग्य सेवांची उपलब्धता मर्यादित आहे, तिथे लसीकरण मुलांपर्यंत पोहोचेल याची खात्री करण्याची संधी आहे.

लसीकरणाचे महत्त्व पटवून देणे:
या दिवसाचा आणखी एक उद्देश म्हणजे लसीकरणाच्या फायद्यांचा फायदा प्रत्येक मुलाला मिळावा याची खात्री करणे. हा दिवस लसीकरणाचे महत्त्व साजरे करण्याचा आणि प्रोत्साहन देण्याचा एक मार्ग आहे.

जागतिक आरोग्य सुधारणेत योगदान:
भारताच्या या उपक्रमामुळे देशातील पोलिओसारख्या गंभीर आजाराचे उच्चाटन करण्यात मदत झालीच, परंतु आरोग्य व्यवस्था योग्यरित्या राबवल्यास गंभीर आजारांचे उच्चाटन करता येते हे दाखवून देऊन ते संपूर्ण जगासाठी एक आदर्श बनले.

राष्ट्रीय लसीकरण दिनाच्या यशाची उदाहरणे:

पोलिओ निर्मूलन:
पोलिओविरुद्धच्या मोहिमांमुळे २०१४ मध्ये भारत पोलिओमुक्त घोषित झाला. पोलिओ विरुद्ध लसीकरण मोहिमेचे यश हे एक ऐतिहासिक उदाहरण आहे ज्यामध्ये भारताने जागतिक आरोग्याचा दर्जा सुधारण्यात महत्त्वपूर्ण योगदान दिले आहे.

गोवर आणि रुबेला (एमआर) लसीकरण मोहीम:
भारत सरकारने गोवर आणि रुबेला सारख्या आजारांविरुद्ध लसीकरण मोहीम सुरू केली, ज्यामुळे या आजारांवर नियंत्रण मिळवण्यात आणि मुलांचे जीव वाचण्यास मदत झाली. या मोहिमेद्वारे देशभरातील लाखो मुलांना लसीकरण करण्यात आले.

कोविड-१९ लसीकरण मोहीम:
कोविड-१९ साथीच्या काळात भारताने अभूतपूर्व लसीकरण मोहीम राबवली आणि कोट्यवधी लोकांना लसीकरण केले. हे भारताच्या लसीकरण प्रयत्नांच्या यशाचे उदाहरण देते आणि राष्ट्रीय आणि जागतिक आरोग्य सुरक्षा सुनिश्चित करणारे हे एक पाऊल होते.

लसीकरणाचे फायदे:

आजारांपासून संरक्षण:
लसीकरणामुळे मुलांना गंभीर आणि जीवघेण्या आजारांपासून संरक्षण मिळते. हे रोगांचा प्रसार नियंत्रित करते आणि साथीच्या रोगांचा धोका देखील कमी करते.

समाजात आरोग्य सुधारणा:
लसीकरणामुळे केवळ मुलांचेच नव्हे तर संपूर्ण समुदायाचे आरोग्य सुधारते. जेव्हा बहुतेक लोक लसीकरण करतात तेव्हा समूहातील रोगप्रतिकारक शक्ती विकसित होते, ज्यामुळे रोगांचा प्रसार थांबतो.

दीर्घकालीन फायदे:
लसीकरण आयुष्यभर संरक्षण प्रदान करते, अनेक लसी जन्मापासून प्रौढत्वापर्यंत संरक्षण प्रदान करतात.

आरोग्यसेवेचा खर्च कमी करणे:
लसीकरणामुळे साथीच्या रोगांवर आणि रोगांवर उपचारांचा खर्च कमी होतो, कारण एकदा लसीकरण झाल्यानंतर रोगाचा धोका कमी होतो.

छोटी कविता:-

"लसीकरण करा, निरोगी राहा,
आजार टाळा, आनंदी रहा.
प्रत्येक मुलाला सुरक्षित आश्रय मिळाला पाहिजे,
सार्वत्रिक कल्याणासाठी उचललेली पावले." 💉💪🌍

अर्थ: या कवितेत लसीकरणाचे महत्त्व सोप्या शब्दात स्पष्ट केले आहे, ज्यामुळे मुलांना लसीकरण केल्याने ते आजारांपासून वाचू शकतील आणि निरोगी राहतील असा संदेश दिला आहे. समाजाच्या कल्याणासाठी एक पाऊल उचलण्याचे हे आवाहन आहे.

निष्कर्ष:
दरवर्षी राष्ट्रीय लसीकरण दिनानिमित्त आपण लसीकरणाद्वारे आपल्या मुलांना गंभीर आजारांपासून कसे वाचवावे याचे महत्त्व अधोरेखित केले जाते. ही केवळ आरोग्य मोहीम नाही तर आपल्या समाजाच्या आरोग्य सुरक्षेच्या दिशेने एक महत्त्वाचे पाऊल आहे. आपण प्रत्येक मुलाला पूर्णपणे लसीकरण केले पाहिजे आणि आरोग्याच्या बाबतीत कोणतीही कमतरता राहणार नाही याची खात्री केली पाहिजे.

या दिवशी, आपण लसीकरणाचे महत्त्व समजून घेतले पाहिजे आणि समाजात जागरूकता पसरवली पाहिजे, जेणेकरून आपण भविष्यातील साथीचे रोग आणि आजार टाळू शकू.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-16.03.2025-रविवार.
===========================================