राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज जयंती-

[Atul Kaviraje]

राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज जयंती-

राष्ट्रीय संत तुकडोजी महाराज : जीवन आणि महत्त्व
राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज हे एक भारतीय संत आणि समाजसुधारक होते, त्यांचा जन्म ३० एप्रिल १९०९ रोजी महाराष्ट्रातील वर्धा जिल्ह्यात झाला. त्यांनी त्यांच्या आयुष्यात समाजाच्या उन्नतीसाठी, शिक्षणासाठी आणि संस्कृतीच्या जतनासाठी महत्त्वपूर्ण योगदान दिले. तुकडोजी महाराजांनी विशेषतः ग्रामीण पातळीवर शिक्षणाला चालना दिली आणि लोकांना त्यांच्या हक्कांची जाणीव करून दिली.

जीवशास्त्र:जीवशास्त्र
तुकडोजी महाराजांनी त्यांच्या आयुष्यात अनेक कामे केली, त्यातील मुख्य म्हणजे:

शिक्षणाचा प्रचार: त्यांनी शिक्षणाचे महत्त्व स्पष्ट केले आणि गावांमध्ये शाळा उघडण्यास प्रोत्साहन दिले. समाजात बदल घडवून आणण्यासाठी शिक्षण हे सर्वात प्रभावी माध्यम आहे असे त्यांचे मत होते.

विधींचे जतन: त्यांनी भारतीय संस्कृती आणि विधी जपण्याचे काम केले. त्यांच्या मते, भारतीय परंपरांचा आदर करणे आणि त्यांचे पालन करणे आवश्यक होते.

सामाजिक सौहार्द: त्यांनी जातिवाद आणि भेदभावाविरुद्ध आवाज उठवला आणि सर्व वर्गातील लोकांना एकत्र आणण्याचा प्रयत्न केला.

धार्मिक एकता: तुकडोजी महाराजांनी सर्व धर्मांबद्दल आदर दाखवला आणि धार्मिक एकतेबद्दल बोलले.

महत्त्व
राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराजांची जयंती दरवर्षी ३० एप्रिल रोजी साजरी केली जाते, जी त्यांच्या अनुयायांकडून श्रद्धेने आणि भक्तीने साजरी केली जाते. हा दिवस आपल्याला त्यांच्या शिकवणींची आठवण करून देतो आणि समाजात सकारात्मक बदल घडवून आणण्यासाठी प्रेरणा देतो. या दिवशी लोक भजन-कीर्तन, जागरण आणि सामाजिक सेवा उपक्रम असे विविध कार्यक्रम आयोजित करतात.

उदाहरण
या दिवशी शाळांमध्ये विशेष कार्यक्रम आयोजित केले जातात.
सामाजिक सेवा कार्यात सहभाग वाढतो.
तुकडोजी महाराजांच्या विचारांवर चर्चा केली आहे.

राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज यांच्यावरील कविता

संत तुकडोजी, ज्ञानाचा महासागर,
शिक्षणाचा मार्ग दाखवणारे नागरिक.
समाजाच्या उन्नतीसाठी प्रतिज्ञा घेतली,
त्याची कल्पनाशक्ती प्रत्येक हृदयात असते.

जातीभेद नष्ट करून सर्वांना एकत्र करा,
त्यांनी पुन्हा पुन्हा सद्भावनेचा संदेश दिला.
धर्माचा संगम, प्रेमाचा प्रवाह,
तुकडोजी महाराज हे सर्वांचेच पाठबळ आहेत.

कर्मकांडांचा सुगंध, संस्कृतीचा रत्न,
त्याच्या शिकवणी जीवनाचे मार्गदर्शक बनू द्या.
चला ३० एप्रिल रोजी यश साजरा करूया,
राष्ट्रीय संताच्या चरणी नेहमीच स्तुती असली पाहिजे.

चला त्याच्या मार्गावर चालण्याची प्रतिज्ञा करूया,
सत्याचे क्षण, वाईटाशी लढणे.
तुकडोजी महाराज आमचे प्रेरणास्थान आहेत,
समाजसेवा करणे हे आपले कर्तव्य असू द्या.

चर्चा
राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराजांचे जीवन आपल्याला शिकवते की शिक्षण आणि समाजसेवेद्वारे आपण आपल्या समाजात बदल घडवून आणू शकतो. त्यांचा दृष्टिकोन केवळ धार्मिक नव्हता तर तो एक समाजसुधारक म्हणूनही ओळखला जात असे. त्यांनी आपल्या विचारांद्वारे समाजाला जागरूक केले आणि त्यांना सकारात्मक दिशा दिली.

त्यांची जयंती साजरी करणे म्हणजे त्यांचे विचार स्वीकारणे आणि समाजात त्यांनी दाखवलेल्या मार्गाचे अनुसरण करणे. हा दिवस आपल्याला आठवण करून देतो की आपण सर्वांनी मिळून एक चांगला समाज स्थापन करण्यासाठी काम केले पाहिजे, जिथे सर्वांना समान अधिकार असतील आणि भेदभावाला स्थान नसेल.

अशाप्रकारे, राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराजांचे जीवन आणि कार्य आपल्या सर्वांसाठी प्रेरणास्त्रोत आहे. त्यांची शिकवण आजही प्रासंगिक आहे आणि आपल्याला पुढे जाण्यासाठी मार्गदर्शन करते.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-30.04.2025-बुधवार.
===========================================