"स्पॅमचा पहिला ठोसा!"

[Atul Kaviraje]

खाली सादर करत आहे एक दीर्घ, रसाळ, यमकबद्ध, सोपी-सुटसुटीत मराठी कविता — विषय:
📧 "४ मे १९७८ – पहिला अनावश्यक व्यावसायिक ईमेल पाठवला गेला"
(म्हणजेच जगातला पहिला "स्पॅम ईमेल")

ही कविता ७ कडवी, प्रत्येकी ४ ओळींची, प्रत्येक चरणाच्या पदासहित अर्थ, आणि शेवटी थोडकं सारांश, चित्रात्मक प्रतीकं, इमोजींसह सादर आहे.

📬 कवितेचं नाव : "स्पॅमचा पहिला ठोसा!"

💻 कडवं १ – एका क्लिकची सुरुवात
संगणकावर बसले कोणी, नवा विचार केला,
(कोणीतरी एका संगणकावर बसून नवा प्रयोग करायचा ठरवलं)
ईमेलचं माध्यम घेऊन, जाहिरात पाठवली एका क्षणाला।
(त्यांनी जाहिरात एका क्लिकमध्ये ईमेलने पाठवली)
व्यवसायासाठी वाटलं सोपं, हजारोना पोहोचेल,
(ही जाहिरात एकाच वेळी हजारो लोकांपर्यंत पोचेल हे त्यांना वाटलं)
पण मिळालं नाव वेगळंच – 'स्पॅम' असं झळकलं।
(पण याला नाव मिळालं "स्पॅम", म्हणजे अनावश्यक ईमेल)

📷 प्रतीकं / Emojis: 💻📧📢❗🌀

📨 कडवं २ – अनाहूत पाहुणा
ईमेल उघडताच समोर, एक जाहिरात आली,
(ईमेल उघडल्यावर अज्ञात जाहिरात समोर आली)
ओळख नसलेल्या नावाने, आमिषं पसरवली।
(कोणतीही ओळख नसताना लोकांना मोहात पाडलं गेलं)
लोक म्हणाले – 'कोण हा? मी विचारलंच नाही!'
(लोकांनी विचारलं – हे कुणाचं? मी यासाठी ईमेलच मागितलेलं नव्हतं!)
मग सुरू झाली एक नवी, अनाहूत मेलांची चाहूल।
(यापासून अनाहूत ईमेल्सचा एक नवा ट्रेंड सुरू झाला)

📷 प्रतीकं / Emojis: 📩🙅�♂️❓🔍📵

📡 कडवं ३ – नेटवर्कवर घोंगावणं
अनेक संगणक जोडले गेले, नेटवर्क तयार झालं,
(संगणक एकमेकांशी जोडले गेले आणि नेटवर्क बनलं)
स्पॅमने घेतलं संधीचं तात्काळ टाळं।
(स्पॅमने या नेटवर्कचा गैरवापर करत टाळं उघडलं)
एकावरून दुसऱ्यावर, संदेश धावत राहिले,
(एकाकडून दुसऱ्याला हे स्पॅम मेसेजेस सतत पाठवले गेले)
शांत नेटवर्क मध्ये, गोंगाटाचे झंझावात वाहिले।
(या शांत नेटवर्कमध्ये आता सतत अनावश्यक संदेशांचा त्रास होऊ लागला)

📷 प्रतीकं / Emojis: 🌐🔗📶📢🚫

📊 कडवं ४ – व्यवसायाचा वेगळा मार्ग
व्यवसायासाठी नव्हती ही नीती योग्य रे,
(व्यवसायाचा हेतू योग्य असला तरी पद्धत चुकीची होती)
हजारो लोक म्हणाले – 'हे तर फारच गोंधळाचे!'
(लोकांनी या अनाहूत ईमेल्सवर नाराजी व्यक्त केली)
ज्याला नको, त्याला दिलं – हे कुठलं न्याय?
(ज्यांना ते हवं नव्हतं, त्यांनाही ते ईमेल पाठवण्यात आलं)
विक्रीपेक्षा वाढली चिडचिड, ओळख मिळाली 'स्पाय'।
(या ईमेल्समुळे विक्रीपेक्षा लोकांची चिडचिड वाढली, आणि त्याला वाईट नावलौकिक मिळाला)

📷 प्रतीकं / Emojis: 🛒❌😠📈📉

🧠 कडवं ५ – तंत्रज्ञानाचं दुसरं पाऊल
तंत्रज्ञान दिलं साधन, पण वापर आपल्यावर,
(तंत्रज्ञान हे एक साधन आहे, पण वापर कसा करायचा हे आपल्यावर आहे)
सत्कार्य की गैरवापर, ठरवतो विचारावर।
(हे चांगल्या कामासाठी वापरायचं की नाही, हे आपल्या नजरेवर आहे)
ईमेलसाठी कायदा नवा, शिस्त लावू लागली,
(यानंतर ईमेलसाठी नियम व कायदे तयार झाले)
स्वातंत्र्यातही मर्यादा, जगाला पटू लागली।
(स्वातंत्र्य असलं तरी त्याला मर्यादा हव्यात, हे समजून आलं)

📷 प्रतीकं / Emojis: 🧠⚖️📝⛔📘

🕵��♂️ कडवं ६ – स्पॅमचा वाढता सुळसुळाट
आजही येतात मेल्स, अनाहूत जाहिराती,
(आजही अनपेक्षित जाहिरात मेल्स येतात)
फसव्या लिंक, नकली साईट्स, नवनव्या फसवणुकी।
(त्यात नकली साईट्स, फसव्या लिंक्स असतात)
'स्पॅम' नावाचा रोग, अजूनही आहे जिवंत,
(स्पॅम ही आजही चालू असलेली समस्या आहे)
सावध राहा नेटवर, बुद्धी ठेवा जागंत।
(नेटवर सतर्क राहा आणि समजूतदारपणानं वागा)

📷 प्रतीकं / Emojis: 📥🐟🚨🔐👀

🌐 कडवं ७ – एका क्लिकची जबाबदारी
एक क्लिक बदलू शकतो, हजारो लोकांचं क्षण,
(एका क्लिकमुळे हजारो लोक प्रभावित होऊ शकतात)
म्हणून ईमेल पाठवताना, ठेवा युक्ती-मन।
(म्हणून ईमेल वापरताना विचारपूर्वक वागा)
सत्कार्यासाठी वापरा, तंत्रज्ञान हे दान,
(तंत्रज्ञान चांगल्या कामासाठी वापरावं)
स्पॅम नकोच कधी, असो 'डिजिटल संमान'!
(स्पॅम टाळा, आणि डिजिटल जगात सन्मान ठेवा)

📷 प्रतीकं / Emojis: 🖱�🎯💌🤝🌍

📝 थोडकं सारांश (Short Meaning):
४ मे १९७८ रोजी पहिला अनावश्यक व्यावसायिक ईमेल (स्पॅम ईमेल) पाठवला गेला.
त्यातूनच सुरू झाला स्पॅमचा काळ, ज्यात लोकांना न विचारता मेल्स मिळू लागले.
ही कविता सांगते की तंत्रज्ञानाच्या वापरात जबाबदारी आणि शिस्त गरजेची आहे.

--अतुल परब
--दिनांक-04.05.2025-रविवार.
===========================================