🌱 २२ मे – जागतिक जैवविविधता दिन-

[Atul Kaviraje]

THE BIOLOGICAL DIVERSITY DAY IS CELEBRATED GLOBALLY ON 22ND MAY.-

२२ मे रोजी संपूर्ण जगभरात जैवविविधता दिन साजरा केला जातो.-

खाली २२ मे - जागतिक जैवविविधता दिन या विषयावर मराठीत एक सुसंगत, सखोल आणि अभ्यासपूर्ण निबंध सादर करण्यात येत आहे. यामध्ये तुम्हाला परिचय, महत्त्व, उदाहरणे, विश्लेषण, निष्कर्ष, चित्रचिन्हे व इमोजी यांचा समावेश आढळेल.

🌱 २२ मे – जागतिक जैवविविधता दिन
🐾 प्रकृतीच्या रंगीबेरंगी चमत्कारांचे स्मरण आणि संवर्धन
🔰 परिचय (Parichay):
२२ मे हा दिवस संपूर्ण जगभरात "जागतिक जैवविविधता दिन" म्हणून साजरा केला जातो. हा दिवस यूएन (संयुक्त राष्ट्र संघटने) तर्फे २००० पासून अधिकृतपणे जाहीर करण्यात आला. या दिवसाचा उद्देश म्हणजे – प्रकृतीमधील जैविक घटकांचे महत्त्व समजून घेणे, त्यांच्या संवर्धनाची आवश्यकता पटवणे आणि जैविक संकटांविषयी जनजागृती करणे. 🌿🦋

📌 मुख्य मुद्दे (Mukhya Mudde):
जैवविविधता म्हणजे काय?

जैवविविधतेचं महत्त्व

धोके – नष्ट होत चाललेली जैवविविधता

भारतातील उदाहरणे

आंतरराष्ट्रीय प्रयत्न व करार

जनजागृती आणि कृती

निष्कर्ष आणि समारोप

🌍 जैवविविधता म्हणजे काय?
जैवविविधता (Biodiversity) म्हणजे पृथ्वीवरील सर्व सजीव गोष्टी – प्राणी, पक्षी, कीटक, वनस्पती, जीवाणू, सूक्ष्मजीव, समुद्री जीव यांची विविधता.
ही विविधता प्रकृतीच्या संतुलनासाठी अत्यावश्यक आहे.

📖 उदाहरण:

एकाच झाडावर राहणारे पक्षी, फुलांवर उडणारे मधमाशा, जमिनीतील जिवाणू – हे सगळे जैवविविधतेचे घटक आहेत. 🌳🐝🐦

🔍 जैवविविधतेचे महत्त्व:
✅ अन्नसाखळीचे संतुलन
✅ औषधनिर्मितीचा स्रोत
✅ हवामानाचे नियंत्रण
✅ नैसर्गिक आपत्तीपासून संरक्षण
✅ शेतीस उपयुक्त परागीकरण

🧠 जगातील ५०% औषधे वनस्पतीवर आधारित आहेत.
🍀 अन्न, पाणी आणि औषध यासाठी जैवविविधता अत्यावश्यक आहे.

⚠️ धोके आणि संकटे:
🌪� हवामान बदल (Climate Change)

🌲 जंगलतोड (Deforestation)

🧪 रासायनिक प्रदूषण

🌍 अतिक्रमण व औद्योगिकीकरण

🦠 परकीय प्रजातींचा प्रादुर्भाव

📉 UN च्या अहवालानुसार, दररोज सरासरी १५० प्रजाती नामशेष होत आहेत.

🇮🇳 भारतातील उदाहरणे (Udaaharan):
पश्चिम घाट – जैवविविधतेचं गरम केंद्र (Hotspot) 🌿

सुंदरबन – वाघ, मगर, जलचरांचा आश्रय 🐅🐊

केरळचे वनस्पती वैभव – औषधी वनस्पती 🌱

कच्छचा रण – स्थलांतरित पक्ष्यांचे माहेरघर 🕊�

🌐 जागतिक प्रयत्न:
1992 – Rio Earth Summit

CBD (Convention on Biological Diversity)

Aichi Targets (2011–2020)

SDGs – Sustainable Development Goals (Goal 15: Life on Land)

🌏 जगातील 196 देशांनी जैवविविधता जपण्यासाठी करार केले आहेत.

📣 आपली भूमिका – जनजागृती व कृती:
🧒 शाळा-महाविद्यालयात कार्यक्रम

🌳 वृक्षारोपण व संवर्धन

❌ प्लास्टिक वापरास नकार

📚 जैवविविधतेविषयी शिक्षण व प्रचार

🐦 पक्षी व प्राण्यांच्या अधिवासाचे संरक्षण

📝 निष्कर्ष व समारोप (Nishkarsh ani Samaropa):
"प्रकृती जपली तरच माणूस जपला जाईल."

जैवविविधता ही पृथ्वीच्या जीवनरेषेसारखी आहे. तिचे रक्षण हे आपल्या भविष्यासाठी एक जबाबदारी आहे. २२ मे हा दिवस नुसता साजरा न करता, आपण प्रत्यक्ष कृती करून सजीव सृष्टीचं रक्षण करण्याचा संकल्प करूया.

🖼� चित्रे, प्रतीके व इमोजी:
प्रतिक   अर्थ
🌱   नवजीवन व पर्यावरण
🐾   सजीवांची उपस्थिती
🌿   वनस्पतीसृष्टी
🦜   जैवविविधतेतील पक्षी
🐝   परागीकरणासाठी महत्त्वाचा घटक
🔁   परिसंस्थेचं चक्र
❗   धोका किंवा इशारा
🧠   शहाणपणाने विचार

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-22.05.2025-गुरुवार. 
===========================================