🕯️ "फाळणीचा अंधार – ३ जून १९४७" 🕊️ (Mountbatten Plan – इतिहासातील एक वळण)

[Atul Kaviraje]

LORD MOUNTBATTEN ANNOUNCES PARTITION PLAN (1947)-

लॉर्ड माउंटबेटन यांनी भारताच्या विभाजनाचा आराखडा जाहीर केला (१९४७)-

On June 3, 1947, Lord Mountbatten, the last British Viceroy of India, announced the partition plan, which led to the creation of two independent nations, India and Pakistan, on August 15, 1947.

खाली दिलेली ही एक सोप्या शब्दांतली, अर्थपूर्ण, रसाळ आणि यमकबद्ध दीर्घ मराठी कविता आहे.
ती ३ जून १९४७ रोजी लॉर्ड माउंटबेटन यांनी जाहीर केलेल्या भारताच्या फाळणीच्या (Partition) आराखड्यावर आधारित आहे.

कवितेत:

✅ ७ कडवी, प्रत्येकी ४ ओळी,

✅ प्रत्येक चरणासाठी पद व मराठी अर्थ,

✅ थोडकं सारांश/भावार्थ,

✅ आणि दृश्य प्रतीकं व इमोजी 🇮🇳🕊�🕌🗺�

🕯� "फाळणीचा अंधार – ३ जून १९४७" 🕊�
(Mountbatten Plan – इतिहासातील एक वळण)

कडवे १�⃣ – घोषणेचा दिवस 📜
१. माउंटबेटनने घोषणा केली,
👉 पद: घोषणा – जाहीर विधान
२. एक राष्ट्र, आता दोन विभागली।
👉 पद: विभागली – भारत-पाकिस्तान फाळणी
३. ३ जूनचा दिवस काळा वाटला,
👉 पद: काळा – दुःखद, वेदनादायक
४. इतिहासाचा प्रवाह वळला।
👉 पद: वळला – दिशा बदलली

📢 भावार्थ: या दिवशी भारताच्या इतिहासाने वेगळी दिशा घेतली.

कडवे २�⃣ – फाळणीचा कटका 🔪
१. नकाशावर एक रेघ आखली,
👉 पद: रेघ – कृत्रिम सीमारेषा
२. रक्ताने ती ओळी झाकली।
👉 पद: रक्त – दंगली, हत्याकांड
३. भावंडं झाली परकी,
👉 पद: परकी – परस्परांपासून दूर झालेली
४. माणुसकी हरवली सगळीकडे।
👉 पद: हरवली – नष्ट झाली

🗺� भावार्थ: देशाचे दोन तुकडे होणे हे भावनिक आणि मानवीदृष्ट्या वेदनादायक होते.

कडवे ३�⃣ – हिंदू-मुस्लिम दु:ख ☪️✝️🛕
१. धर्माच्या नावाखाली फाळणी झाली,
👉 पद: धर्म – हिंदू-मुस्लिम द्वेषाचे कारण
२. घरं, गावे, आठवणी संपली।
👉 पद: आठवणी – भावनिक जडणघडण
३. लाखो लोक झाले निर्वासित,
👉 पद: निर्वासित – घरदार सोडून चालणारे
४. नात्यांची बंद झालेली संगती।
👉 पद: संगती – नातेसंबंध

🚶�♂️ भावार्थ: फाळणीमुळे अनेक कुटुंबं, धर्म व नाती तुटली, आणि निर्वासितांचे जथ्थे निर्माण झाले.

कडवे ४�⃣ – दिल्लीची शांतता ढासळली 🔥
१. गल्ल्यांत लागली आग,
👉 पद: आग – दंगल, विध्वंस
२. दहशतीचा होता सुगंध जाग।
👉 पद: दहशती – हिंसा, दंगल
३. राजधानीदेखील थरथरली,
👉 पद: थरथरली – असुरक्षित झाली
४. अश्रूंत देश बुडून गेला पुन्हा।
👉 पद: अश्रू – दुःख, हळहळ

🧨 भावार्थ: फाळणीच्या घोषणेनंतर देशभर हिंसाचार आणि दहशत पसरली.

कडवे ५�⃣ – नवीन सीमांची छाया 🛂
१. 'भारत' झाला स्वतंत्र, पण फाटका,
👉 पद: फाटका – विभाजित भारत
२. 'पाकिस्तान' नवा जन्मला धक्का।
👉 पद: धक्का – अचानक व वेदनादायक निर्णय
३. सीमांवर युद्धांचे सावट,
👉 पद: सावट – संकट, तणाव
४. मैत्रीचे मार्ग झाले अडथळट।
👉 पद: अडथळट – कठीण, अवघड

🌐 भावार्थ: नवे राष्ट्र जन्माला आले, पण त्या बरोबर सीमांवर संघर्षही वाढले.

कडवे 6️⃣ – स्वातंत्र्य – पण वेदनादायक 🇮🇳
१. स्वातंत्र्य मिळालं, पण आसवंही,
👉 पद: आसवं – अश्रू, वेदना
२. देशाने मोल दिलं खूप काही।
👉 पद: मोल – मोठी किंमत
३. तिरंगा उडला, पण मन रडलं,
👉 पद: रडलं – हळहळ व्यक्त करणं
४. स्वातंत्र्याचं स्वागत अश्रूंनी झेललं।
👉 पद: स्वागत – दु:खमिश्र उत्सव

🥲 भावार्थ: स्वातंत्र्य आलं, पण फाळणीमुळे लोकांच्या मनात दुःख होतं.

कडवे 7️⃣ – इतिहासाचं शिकवण 📖
१. ३ जूनचा धडा विसरू नको,
👉 पद: धडा – अनुभवातून घेतलेलं शिक्षण
२. एकतेला नेहमी जपू नको।
👉 पद: जपू – जपणं, टिकवणं
३. भूतकाळ शिकवतो भविष्य,
👉 पद: भूतकाळ – इतिहासाचे परिणाम
४. शांती आणि प्रेम हेच सत्य।
👉 पद: सत्य – अमूल्य मूल्यं

🕊� भावार्थ: भारताच्या इतिहासातील या धड्यांतून आपण एकतेचे मूल्य शिकावं.

📘 थोडकं सारांश (Short Meaning):
३ जून १९४७ रोजी लॉर्ड माउंटबेटन यांनी भारताच्या फाळणीचा आराखडा जाहीर केला.
यामुळे भारत आणि पाकिस्तान ही दोन राष्ट्रं निर्माण झाली.
पण त्याचबरोबर हिंसा, निर्वासितांचे हाल, आणि नात्यांचे तुटणं याही वेदनादायक गोष्टी घडल्या.
आजही हा दिवस एक शोकांत इतिहास म्हणून स्मरतो.

🖼� दृश्य कल्पना आणि प्रतीक / Emojis:

🗺� फाटलेला भारताचा नकाशा

🚶�♀️🚶 निर्वासितांचे लांब ताफे

🔥 जळती गावे, दंगली

🕯� इतिहासातील अंधार

🕊� शांतीचा कबूतर

🇮🇳🇵🇰 दोन तिरंगे, दोन वाटा

📜 माउंटबेटनचा विभाजनाचा दस्तऐवज

--अतुल परब
--दिनांक-03.06.2025-मंगळवार.
===========================================