गीतारहस्य प्रकाशित (१९१५)-1

[Atul Kaviraje]

GEETA RAHASYA PUBLISHED (1915)-

गीतारहस्य प्रकाशित (१९१५)-

On June 8, 1915, Lokmanya Tilak's book 'Geeta Rahasya', analyzing the Bhagavad Gita, was published.

खाली दिलेला लेख लोकमान्य टिळकांच्या "गीतारहस्य" या ऐतिहासिक ग्रंथाच्या प्रकाशनावर आधारित आहे. हा लेख ८ जून १९१५ रोजी घडलेल्या ऐतिहासिक घटनेचे सविस्तर विवेचन करतो.

📚 गीतारहस्य प्रकाशित – ८ जून १९१५
(Geeta Rahasya Publication – 8 June 1915)

🪶 परिचय
भारतीय राष्ट्रवाद, कर्मयोग आणि भगवद्गीतेच्या व्यावहारिक तत्त्वज्ञानाचे संमेलन म्हणजेच लोकमान्य टिळक यांचे "गीतारहस्य". हे ग्रंथ ८ जून १९१५ रोजी प्रकाशित झाले आणि भारतीय विचारसरणीत क्रांतिकारी वळण देणारा हा एक अमूल्य ठेवा ठरला.

👨�🏫 लेखकाचा परिचय – लोकमान्य टिळक
पूर्ण नाव: बाळ गंगाधर टिळक

जन्म: २३ जुलै १८५६

टिळकांना "लोकमान्य" ही उपाधी जनतेने दिली

प्रसिद्ध घोषणा: "स्वराज्य हा माझा जन्मसिद्ध हक्क आहे आणि तो मी मिळवणारच!"

📜 गीतारहस्याचा इतिहास आणि उद्दिष्टे
मुद्दा   माहिती
📅 प्रकाशन दिनांक   ८ जून १९१५
🏛� ठिकाण   पुणे
✍️ लेखन स्थळ   मांडले (रंगून, म्यानमार) तुरुंगात
📘 स्वरूप   दोन भाग – प्रस्तावना व भगवद्गीतेवरील १८ अध्यायांचे भाष्य
🔥 केंद्रविचार   कर्मयोग हे भगवद्गीतेचे खरे तत्त्वज्ञान आहे

✨ मुख्य मुद्दे व विचारसरणीचे विवेचन

🕉� 1. कर्मयोगाचे महत्त्व:
टिळक म्हणतात की भगवद्गीतेचा खरा संदेश "कर्म करणे" हा आहे, सन्यास नव्हे तर निष्काम कर्म हे जीवनाचे सत्य आहे.

📖 2. गीतेचा राष्ट्रहितासाठी उपयोग:
त्यांनी गीतारहस्यातून राष्ट्रप्रेम, आत्मबल आणि कर्मशीलता यांचे मूल्य उभे केले. हा ग्रंथ क्रांतिकारकांसाठी बौद्धिक शस्त्र ठरला.

⛓️ 3. तुरुंगातले लेखन:
टिळकांनी ६ वर्षे मांडले तुरुंगात (१९०८–१९१४) घालवली. त्याच काळात त्यांनी संपूर्ण ग्रंथ लिहिला.
➡️ हे लेखन म्हणजे "अधिकारासाठी संघर्ष करणाऱ्या भारतमातेचा आवाज" होता.

📚 4. तत्वज्ञानाचा लौकिक उपयोग:
टिळकांचा दृष्टिकोन आध्यात्मिक नव्हे तर व्यावहारिक आणि राष्ट्रीय होता.

🔍 उदाहरणे आणि प्रभाव:
✅ उदाहरण – १
🎓 अनेक विद्यार्थ्यांनी गीतारहस्याचा अभ्यास करून समाजकार्य आणि आंदोलनात सक्रिय भाग घेतला.

✅ उदाहरण – २
🇮🇳 नेताजी सुभाषचंद्र बोस, भगतसिंग यांच्यासह अनेक क्रांतिकारींनी याचा संदर्भ घेतला.

🧠 निष्कर्ष व आजचा संदर्भ
गीतारहस्य हा ग्रंथ आजही तितकाच प्रासंगिक आहे, कारण तो केवळ धर्मग्रंथाचे तात्त्विक भाष्य नाही, तर समाजासाठी, राष्ट्रासाठी जगण्याचा संदेश आहे.

🎯 मुख्य शिकवण्या (Takeaways):
🧩 मुद्दा   💡 अर्थ
🔹 कर्मयोग   काम करा, पण फळाची अपेक्षा नको
🔹 राष्ट्रवाद   धर्म हे राष्ट्रसेवेचे साधन होऊ शकते
🔹 संघर्ष   अन्यायाविरुद्ध लढा दिला पाहिजे
🔹 मनोबल   संकटातही लेखनाद्वारे कार्य सुरू ठेवता येते

🔚 समारोप:
लोकमान्य टिळकांच्या "गीतारहस्य" ने भारतीय इतिहासात विचारांचा नवा प्रकाश टाकला. ही एक अध्यात्मिक क्रांती होती – जी राष्ट्राच्या हितासाठी होती.
८ जून १९१५ ही तारीख भारताच्या विचारविश्वात सुवर्णाक्षरांनी कोरली गेली आहे. 🌟🇮🇳

🎨 प्रतीक व इमोजी संकेत:

📚 ग्रंथ – शहाणपण

🕉� भगवद्गीता – तत्त्वज्ञान

🔥 मशाल – विचारप्रकाश

✍️ तुरुंग लेखन – बलिदान

🇮🇳 राष्ट्रध्वज – राष्ट्रभक्ती

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-08.06.2025-रविवार.
===========================================