📘🕉️ गीतारहस्य प्रकाशित – ८ जून १९१५-"कर्मपथाचा दीप"

[Atul Kaviraje]

GEETA RAHASYA PUBLISHED (1915)-

गीतारहस्य प्रकाशित (१९१५)-

On June 8, 1915, Lokmanya Tilak's book 'Geeta Rahasya', analyzing the Bhagavad Gita, was published.

📘🕉� गीतारहस्य प्रकाशित – ८ जून १९१५
🎙� दीर्घ, रसाळ, अर्थपूर्ण मराठी कविता – ७ कडव्यात गूढार्थ
🕯� लोकमान्य टिळकांचे "गीता रहस्य" हे आत्मकेंद्री जीवनापासून कर्मकेंद्रित विचारसरणीकडे नेणारे ग्रंथराज!
📅 घटना: ८ जून १९१५ – "गीता रहस्य" प्रकाशित
🖋� लेखक: लोकमान्य बाळ गंगाधर टिळक
🔱 अधिष्ठान: भगवद्गीतेचे कर्मयोगात्मक विश्लेषण

📖 कविता शीर्षक: "कर्मपथाचा दीप"
(७ कडवी, प्रत्येकी ४ ओळी, प्रत्येक पदाचा अर्थासहित, चित्रप्रतीक व भावपूर्ण शब्दसंगती)

🪔 कडवे १: ऐतिहासिक प्रकाश
आठ जून उगवली, ग्रंथराजाने तेज दिलं 📘
गीतारहस्य उघडता, ज्ञानचंद्र तेजस्वी दिसलं 🌕
टिळकांचा स्वाध्याय, वेदांताचा सार मांडितो 📜
कर्मयोगाचे तत्त्व, स्वधर्माशी नातं सांगतो 🛤�

🔹 पदांचा अर्थ:

८ जून १९१५ रोजी गीता रहस्य प्रकाशित झालं.

हे ग्रंथ टिळकांनी तुरुंगात लिहिलं होतं.

गीतेतून कर्मकांड नाकारून कर्मधर्माची शिकवण दिली.

🔥 कडवे २: कर्म म्हणजे आत्मा
कर्मच आहे जीवनाचा खरा आरंभ 🔨
फळाची चिंता नाही, आहे हेतूचा संकल्प 🙏
शांत न रहाता, कृतीनेच घडवा जग 🌍
गीतेने सांगितलं, निष्कामतेचा हा मग 🕊�

🔹 पदांचा अर्थ:

गीतेत 'निष्काम कर्म' महत्त्वाचं मानलं आहे.

कर्माचा हेतू स्वार्थी नसावा.

टिळकांनी कर्मयोगाचा मार्ग श्रेष्ठ मानला.

📚 कडवे ३: गीतेचा खरा अर्थ
नुसती उपासना नव्हे, गीता म्हणजे समजणं 🤲
जीवनात उतरत करताना, तत्त्वज्ञान वर्तनात आणणं 🔍
युद्धभूमीत श्रीकृष्ण म्हणाले, निर्णय घेतला पाहिजे ⚔️
धर्मासाठी कृती कर, हातात तलवार घ्यावी लागे 🛡�

🔹 पदांचा अर्थ:

टिळकांनी सांगितलं की गीता फक्त साधनेसाठी नाही.

कृती, निर्णय, आणि जबाबदारी यांचा संदेश आहे.

गीतेचा संदर्भ अर्जुनाच्या युद्धद्विधेवर आधारित आहे.

🏛� कडवे ४: स्वराज्याचं प्रेरणास्थान
टिळक म्हणतात, गीता स्वराज्याची मंत्रणा 💬
शब्दांत नाही, ती कृतीच्या तेजात स्फुरणा 🔆
देशासाठी करावे कर्म, हेच गीतेचे वचन 🤝
स्वातंत्र्य लढ्यात होते, गीतेचे गूढ प्रेरणादायक छन ✊

🔹 पदांचा अर्थ:

गीता म्हणजे आत्मशुद्धी नसून राष्ट्रहिताची प्रेरणा.

टिळकांचा संदेश होता: "स्वराज्य हे माझं जन्मसिद्ध हक्क आहे".

गीतेतून राष्ट्रसेवा आणि कर्तव्य यांचे तत्त्व आले.

✍️ कडवे ५: जेलमधील लेखन
मांडले विचार मांडले, मांडाले तुरुंगात बसुनी 🪪
मांडल्या शब्दांनी, धर्म आणि कार्य एकत्र गुंफुनी 🔗
मांडणी ती सुसंगत, तर्काने सिद्ध केले 🔎
टिळकांचे लेखन, विचारांचे उधाण जणू मेघाळे 🌧�

🔹 पदांचा अर्थ:

गीता रहस्य हा ग्रंथ मंडाले तुरुंगात लिहिला.

तर्क, वेदांत आणि समाजधर्म यांचं संमेलन आहे.

हे एक सखोल चिंतन आहे.

🌿 कडवे ६: तरुणांना संदेश
तरुणांनो, गीता फक्त पूजा नव्हे 📿
ती आहे कृती, विचार आणि प्रेरणा नवे 🔥
धर्म म्हणजे विवेक, जबाबदारीची ती संगती 🧠
सच्चं धर्म म्हणजे जीवनाला देणारी दिशा व संगती 🌅

🔹 पदांचा अर्थ:

गीता म्हणजे कर्म, विचार, जबाबदारी.

तरुणांनी फक्त भक्ती न करता कृती करावी.

धर्म म्हणजे नैतिकता व सुसंगत निर्णय.

🕉� कडवे ७: संदेशाचा दीप
आजही गीता म्हणते – 'उठा, कृती करा!' ⏳
जीवनाच्या रणांगणात विवेकाची ज्योत ठेवा 🪔
टिळकांनी दाखवलेला हा प्रकाश वाट दाखवतो 🕯�
'कर्म योग' हाच धर्म, हेच जीवन सांगतो 🌼

🔹 पदांचा अर्थ:

गीतेचा संदेश आजही तसाच आहे.

विवेक आणि कृती यांचं संतुलन जीवनाला दिशा देतं.

टिळकांनी सांगितलेला कर्मयोग हा आजही प्रेरणादायी आहे.

📌 संक्षिप्त अर्थ (Short Summary):
🎯 गीतारहस्य हे टिळकांनी लिहिलेलं भगवद्गीतेचं तत्त्वज्ञानी, कर्मप्रधान विश्लेषण आहे.
📚 या ग्रंथाने भारतात कृतीशील राष्ट्रवादाला बळ दिलं.
🕉� धर्म म्हणजे कर्म, आणि कर्मातूनच जीवनसिद्धी!
📆 ८ जून १९१५ हा दिवस भारतीय विचारसृष्टीतील दीपोत्सव होता.

🎨 चित्रप्रतीक / Emojis वापरलेले:

📘 ग्रंथ

🕉� गीता

⚔️ युद्ध / कर्तव्य

🔥 प्रेरणा

🕯� प्रकाश / ज्ञान

🙏 श्रद्धा

✊ राष्ट्रवाद

🙏 "कर्मयोगानेच उन्नती साधा" – टिळकांचे संदेश अजूनही तितकेच तेजस्वी!

--अतुल परब
--दिनांक-08.06.2025-रविवार.
===========================================