🔴 ई. एम. एस. नंबूदिरिपद – पहिले कम्युनिस्ट मुख्यमंत्री (१३ जून १९०९)-

[Atul Kaviraje]

BIRTH OF E.M.S. NAMBOODIRIPAD, FIRST COMMUNIST CM OF INDIA (1909)-

ई. एम. एस. नंबूदिरिपद यांचा जन्म, भारतातील पहिले कम्युनिस्ट मुख्यमंत्री (१९०९)-

E.M.S. Namboodiripad was born on this day. He became the first Chief Minister of Kerala and was a prominent leader in the Indian communist movement.

१३ जून १९०९ रोजी ई. एम. एस. नंबूदिरिपद यांचा जन्म झाला. ते भारतातील पहिले कम्युनिस्ट मुख्यमंत्री आणि कम्युनिस्ट चळवळीचे प्रभावी नेते होते. त्यावर आधारित रसाळ, सोपी, यमकयुक्त ७ कडव्या, प्रत्येकी ४ ओळींची दीर्घ मराठी कविता देतो, पदांसहित आणि प्रत्येक शब्दाचा अर्थसहित.

🔴 ई. एम. एस. नंबूदिरिपद – पहिले कम्युनिस्ट मुख्यमंत्री (१३ जून १९०९)

कडवा १: जन्मभूमीचा इतिहास
१. नंबूदिरीपद जन्मला, केरलात तेज आला,
👉 नंबूदिरीपद यांचा जन्म झाला, केरलमध्ये तेजस्वी व्यक्ती आली.
२. कम्युनिस्ट विचारांनी स्वप्न रंगवले,
👉 कम्युनिस्ट विचारांनी नवीन स्वप्नांची सुरुवात केली.
३. नेतृत्वाचा प्रकाश उजळला,
👉 त्यांच्या नेतृत्वाने नवी प्रकाशमयी दिशा मिळाली.
४. माटीच्या लोकांना नवे मार्ग दाखवले।
👉 मातीच्या लोकांना स्वातंत्र्याचा मार्ग दाखवला.

कडवा २: कम्युनिस्ट चळवळीचा मोल
१. वर्गसंघर्षाने केली नवी क्रांती,
👉 वर्गसंघर्षामुळे समाजात नवी क्रांती आली.
२. गरीबांच्या हक्कासाठी आवाज उठवला,
👉 गरिबांना न्याय मिळावा यासाठी लढा दिला.
३. शेतकऱ्यांच्या जगण्यासाठी झगडला,
👉 शेतकऱ्यांच्या हक्कांसाठी संघर्ष केला.
४. न्यायासाठी घेतली धार तलवारी।
👉 न्यायासाठी ठामपणे उभा राहिला.

कडवा ३: केरळची पहिली कम्युनिस्ट सरकार
१. केरळचा पहिला मुख्यमंत्री झाला,
👉 केरळचा पहिले कम्युनिस्ट मुख्यमंत्री झाला.
२. जनतेसाठी नवे स्वप्न उभारला,
👉 जनतेसाठी नवे स्वप्न आणि योजना उभारल्या.
३. शिक्षण, आरोग्याचा विस्तार केला,
👉 शिक्षण आणि आरोग्य व्यवस्थेत सुधारणा केली.
४. लोककल्याणासाठी नवा अध्याय लिहिला।
👉 लोककल्याणासाठी नवीन अध्याय सुरु केला.

कडवा ४: लोकशाहीचा संग्राम
१. लोकशाहीसाठी दिला अपार लढा,
👉 लोकशाही टिकवण्यासाठी मोठा संघर्ष केला.
२. विरोधकांशी न डगमगता सामना केला,
👉 विरोधकांशी कधी न घाबरता सामना केला.
३. जनतेसाठी दिला अढळ विश्वास,
👉 जनतेला विश्वास दिला की तो त्यांच्या हितासाठी लढेल.
४. सत्य आणि न्यायासाठी ठरला विश्वास।।
👉 सत्य आणि न्यायासाठी त्याने आपली ओळख तयार केली.

कडवा ५: समाजसुधारणेचा प्रयत्न
१. जातीभेदांचा नाश करण्याचा प्रयत्न,
👉 जातीय भेद नष्ट करण्यासाठी प्रयत्न केले.
२. शिक्षणात सर्वांना समान अधिकार दिला,
👉 सर्वांना शिक्षणात समान संधी दिली.
३. गरीबांचा सहारा बनून उभा राहिला,
👉 गरीब लोकांचा आधार बनला.
४. न्यायाने समाजाला उजळवले दिवा।
👉 न्यायाने समाजाला प्रकाश दिला.

कडवा ६: आदर्श नेतृत्व
१. नेतृत्व त्याचे आदर्श ठरले,
👉 त्यांचे नेतृत्व आदर्श मानले गेले.
२. जनतेच्या हक्कांसाठी कधी न थांबले,
👉 जनतेच्या हक्कांसाठी कधीही हार मानली नाही.
३. त्यागाने दिला त्याने संदेश नवा,
👉 त्याग करून त्यांनी नवीन संदेश दिला.
४. प्रत्येक मनाला दिला विश्वास।
👉 प्रत्येक व्यक्तीला विश्वास दिला.

कडवा ७: अमर वारसा
१. ई. एम. एस. चा वारसा अमर ठरला,
👉 ई. एम. एस. यांचा वारसा सदैव टिकला.
२. इतिहासात त्यांचा चमकदार ठसा,
👉 इतिहासात त्यांचा प्रभावी ठसा उमटला.
३. लोकसामान्यांसाठी जगले अखंड,
👉 सर्वसामान्यांसाठी अखंड लढा दिला.
४. भारताच्या स्वप्नाला दिला गगन।।
👉 भारतीय स्वप्नाला त्यांनी गगन दिले.

प्रत्येक पदाचा मराठी अर्थ (उदाहरण पहिला पद):
नंबूदिरीपद (Namboodiripad) – व्यक्तीचे नाव,
जन्मला (Janmala) – जन्म झाला,
केरलात (Keralat) – केरळमध्ये,
तेज (Tej) – प्रकाश, तेज, प्रतिभा.

📝 लघु सारांश (Short Meaning):
१३ जून १९०९ रोजी ई. एम. एस. नंबूदिरिपद यांचा जन्म झाला. ते भारतातील पहिले कम्युनिस्ट मुख्यमंत्री आणि केरळचे नेते होते. त्यांनी गरीब शेतकरी, मजूर यांचा हक्क व न्यायासाठी लढा दिला. त्यांचा नेतृत्व लोकशाही, समाजसुधारणा आणि न्याय यासाठी आदर्श ठरला.

🌟 प्रतीक आणि इमोजी:
👨�⚖️ (नेते), 🔴 (कम्युनिस्ट), 🌾 (शेतकरी), ⚖️ (न्याय), 📚 (शिक्षण), 🏥 (आरोग्य), 🇮🇳 (भारत), ✊ (लढा), 🌟 (आदर्श)
 
--अतुल परब
--दिनांक-13.06.2025-शुक्रवार.
===========================================