“नीतीचा दीप – समाजाचा प्रकाश”

[Atul Kaviraje]

"नीतीचा दीप – समाजाचा प्रकाश"

🧭 चरण 1:
नीती आहे जीवनाची, तो अदृश्य मजबूत धागा,
जो जोडतो आत्म्याशी, प्रत्येक नात्याचा भागा।
संस्कारांची ती पाया, जी मानवता शिकविते,
सत्य, करुणा आणि धर्माने, जीवनाला उजळते।

💡 अर्थ:
नीती ही अदृश्य डोर आहे जी व्यक्तीच्या अंतर्मनातील मूल्ये घट्ट करते आणि समाजातील नाते टिकवते. जीवनाला प्रकाशाची दिशा दाखवते.

🕊� चरण 2:
जेव्हा नीती सर्व वर्तणुकीत असते, तेव्हा समाज होतो न्यायपूर्ण,
खोटेपणा, फसवणूक, लोभाची छाया, नाहीशी होते अपूर्ण।
सत्य बोलणे, इतरांची सेवा – हेच धर्म महान,
नीतीमय समाजात फुलतो, खरी मानवता महान।

⚖️ अर्थ:
नीती समाजात न्याय आणि सत्याची बळकटी देते. प्रत्येक माणूस नीतीने वागत असेल, तर समाजात शांतता, समता आणि करुणा वाढते.

🧠 चरण 3:
बालपणापासून शिकविले जे, नीतीचे ते धडे,
जीवनभर होतात ते, वर्तनाचे सुंदर फळे।
गुरु, आई-वडील जे देतात, नीतीचे अमूल्य ज्ञान,
तेव्हा मुलं होतात सज्जन, करतात आदर महान।

👨�👩�👧�👦 अर्थ:
नीतीची पहिली शिकवण बालपणात मिळावी, जेव्हा कुटुंब आणि शिक्षक एकत्र येऊन मूलभूत मूल्ये शिकवतात, तेव्हाच नैतिक समाज उभा राहतो.

📚 चरण 4:
जो फक्त अधिकारांचीच मागणी करतो, तो कर्तव्य विसरू नये,
नीती शिकवते आपण सर्वांनी, एकत्र वाटा सोडवू नये।
स्वतःसाठी जे हवे, तेच इतरांनाही द्यावे,
समता, सहिष्णुतेने मानवतेला गाठावे।

🤝 अर्थ:
नीती शिकवते की अधिकारांसोबत कर्तव्येही निभावणे गरजेचे आहे. दुसऱ्यांच्या भावना आणि गरजा समजून घेतल्याने समाजात ऐक्य वाढते.

💖 चरण 5:
नीतीमय समाजात नाही भय, नाही भेदभाव आणि खोटेपणा,
प्रत्येक हृदयात सहानुभूती, मनात सत्याचा ठेवा।
असं वातावरण बनवू, जिथे सगळे समान असतील,
नीतीच्या सावलीत फुले, न्यायाची हसरे मने।

🌿 अर्थ:
जिथे नीती आहे तिथे कोणताही भेदभाव, भीती किंवा अन्याय नाही. असा समाज प्रत्येकासाठी सुरक्षित आणि सौम्य असतो.

🌍 चरण 6:
आजची जग धावत आहे, फक्त नफा कमावण्याच्या नावाखाली,
तेव्हा नीतीची गरज आहे, जीवनासाठी खरी साक्षी।
विकास होईल नीतीच्या मार्गाने, फक्त संपत्तीची इच्छा नको,
नाहीतर सगळं हरवून जाईल, नष्ट होईल ह्या जीवनाचा ठोका।

🚫 अर्थ:
आजच्या भौतिक युगात नीतीची गरज अधिक भासू लागली आहे. फक्त आर्थिक प्रगती नव्हे, तर नैतिक प्रगतीही गरजेची आहे.

🔆 चरण 7:
चला एकत्र येऊन दीप लावू, नीतीचा प्रत्येक द्वार,
असं समाज घडवू, जिथे नाही कुठे तक्रार।
सत्य, अहिंसा, प्रेमाने जीवन होईल सुंदर,
नीती बने रोजची प्रार्थना, पहिला आणि शेवटचा मंत्र।

🕯� अर्थ:
सर्वांनी मिळून नीतीचा दीप पेटवला पाहिजे, ज्यामुळे समाजात प्रेम, सत्य आणि समरसता वाढेल. ही खरी जीवनधारा आहे.

✨ कविता सारांश (भावार्थ):
ही कविता सांगते की नीती (Ethics) ही केवळ वैयक्तिक वर्तन नाही, तर समाजाच्या उभारणीची मुख्य कणा आहे। जर प्रत्येक व्यक्ती नीतीचे मूल्य स्वीकारले, तर एक शांत, न्यायसंगत आणि बलशाली समाज उभा राहू शकतो।

🎨 प्रतीक आणि भावचित्र:
| 🧭 | नीती आणि मार्गदर्शन
| 🕊� | शांतता आणि सहिष्णुता
| 📚 | शिक्षण आणि संस्कार
| 🤝 | सहकार्य आणि सामाजिक समता
| 💖 | करुणा आणि प्रेम
| 🕯� | नीतीची ज्योत
| ⚖️ | न्याय आणि समतोल

--अतुल परब
--दिनांक-21.06.2025-शनिवार.
===========================================