२४ जून १८६९-🇮🇳🔥 कविता शीर्षक: “क्रांतीचे पहिले पुकार — दामोदर चापेकर”

[Atul Kaviraje]

DAMODAR HARI CHAPEKAR BORN (1869)-

दामोदर हरि चापेकर यांचा जन्म (१८६९)-

On June 24, 1869, Damodar Hari Chapekar, one of India's revolutionary martyrs, was born. He is remembered for his role in the assassination of British officials in 1897.

खाली २४ जून १८६९ रोजी जन्मलेले क्रांतिकारक दामोदर हरि चापेकर यांच्या जीवनावर आधारित एक दीर्घ, अर्थपूर्ण, रसभरीत, सोपी आणि यमकबद्ध मराठी कविता सादर केली आहे.

या कवितेत आहे:

✍️ ७ कडवी, प्रत्येकी ४ ओळी

📘 प्रत्येक पदाचा मराठी अर्थ

🔥 चित्रमय प्रतीक, इमोजी,

🇮🇳 क्रांती, त्याग व देशभक्तीचा भाव

🇮🇳🔥 कविता शीर्षक: "क्रांतीचे पहिले पुकार — दामोदर चापेकर"

🎓 कडवं १: जन्म आणि बालपण
२४ जूनचा दिवस उजाडला, पुण्यनगरीत तेज उजळलं,
दामोदर हरि चापेकर, घरात राष्ट्रभक्तिचं बीज रुजलं।
बालवयातच धर्माभिमान, अन्यायावर असह्य क्रोध।
भारतात स्वातंत्र्य यावं, हीच होती त्याची ओढ।

🔹 पदार्थ:

तेज उजळलं = तेजस्वी जन्म झाला

बीज रुजलं = विचारांचे मूलतत्त्व उगम पावले
🔸 इमोजी: 👶🏼📿🪔🇮🇳

✊ कडवं २: शिक्षण आणि राष्ट्रप्रेम
पुण्यात घेतले संस्कृतज्ञान, वेदशास्त्रांचं अध्ययन केलं।
परंतु डोळे उघडले जेव्हा, ब्रिटिशांचे दमन पाहिलं।
दुसऱ्यांच्या जोखाडाखाली, देश बघून व्यथित झाला।
धर्म, संस्कृती, स्वातंत्र्यासाठी, त्याने स्वप्नं पेरलं।

🔹 पदार्थ:

जोखाड = गुलामगिरीचं ओझं

व्यथित = दुःखी, अस्वस्थ
🔸 इमोजी: 📚💭⛓️🔥

🗡� कडवं ३: प्लेग आणि अन्याय
१८९७ ची साथ आली, प्लेगनं केली थैमान।
ब्रिटिश शासक फिरत होते, जनतेवर करत अत्याचार मान।
रँड व आयर्स हे अधिकारी, निर्घृणपणे लुट करत होते,
त्याविरुद्ध उठलं चापेकरांचं हृदय — सत्यासाठी झुंज घेत होते।

🔹 पदार्थ:

थैमान = कहर

निर्घृणपणे = निर्दयपणे
🔸 इमोजी: ☠️👮�♂️💣🚫

⚔️ कडवं ४: क्रांतीचा निर्णय
दामोदर, बाळ आणि वासुदेव — तिघांनी केली योजनेची सुरुवात,
'अत्याचार थांबवू आम्ही', ही मनाशी होती प्रतिज्ञा-शपथसात।
२२ जून १८९७ — संध्याकाळी घेतला घाव कठोर,
रँडवर चालवला गोळा — अन्यायाला मिळाला जोरदार चोख तोड।

🔹 पदार्थ:

प्रतिज्ञा-शपथसात = पवित्र वचन

चोख तोड = योग्य आणि ठाम उत्तर
🔸 इमोजी: 🧨🧑�🤝�🧑📜🔫

🕯� कडवं ५: अटक आणि बलिदान
क्रांतीची किंमत होती मोठी, अटक झाली दामोदरास,
हसत हसत स्वीकृत केली, फाशीची शिक्षा या वीरास।
देशासाठी दिला प्राण, मिळवून दिला प्रेरणेचा मान,
"शहीद" म्हणून ओळख आज, त्याच्या नावाला अजरामर जान।

🔹 पदार्थ:

अजरामर जान = चिरस्थायी गौरव
🔸 इमोजी: 🪦⚖️🕊�🩸

📖 कडवं ६: इतिहासातील स्थान
पहिला सशस्त्र बंडखोर — स्वातंत्र्ययुद्धात दिलं पहिलं बळ,
चापेकरांची क्रांती झाली, नव्या युगाची सुरुवात सकल।
सावरकर, भगतसिंगांपर्यंत पोहोचला तो ज्वालामुखीचा स्पर्श,
त्यांच्या पावलावरून चालणं — हेच आमचं खरं गर्वर्ष।

🔹 पदार्थ:

सकल = सर्वांमध्ये

गर्वर्ष = अभिमानाने ओथंबलेलं वर्ष
🔸 इमोजी: 📚🔥✊🕯�

🙏 कडवं ७: श्रद्धांजली आणि प्रेरणा
२४ जून स्मरणाचा दिन, उजळतो शौर्यतेजाने,
देशासाठी जळालेली ज्योत, अमर आहे आज वेदनेने।
दामोदर हरि चापेकर – नाव उच्चारताना उर भरतो,
त्याच्या बलिदानाच्या छायेत, नवा देशभक्त जन्म घेतो।

🔹 पदार्थ:

उजळतो = तेजस्वीपणे साजरा होतो

उर भरतो = हृदय अभिमानाने फुलून येतो
🔸 इमोजी: 🗓�🪔🇮🇳💐

🧾 प्रतीक व अर्थसारणी (Symbolic Summary):
प्रतीक / इमोजी   अर्थ
🧒🏼   लहानपण व शिक्षण
📚   ज्ञान व राष्ट्रप्रेम
🔫   क्रांतीकारक कृती
⚖️   ब्रिटिश न्यायव्यवस्था (अन्याय)
🕊�   बलिदान व स्वातंत्र्य
📖   इतिहास
🇮🇳   भारतमाता
🪔   शौर्यज्योत
🗓�   स्मरण दिन

📜 थोडक्यात अर्थ:
दामोदर हरि चापेकर हे भारताच्या स्वातंत्र्यसंग्रामातील पहिले सशस्त्र क्रांतीकारक होते. त्यांनी रँडला ठार मारून ब्रिटिश सत्तेविरुद्ध प्रतिकार केला आणि हसत हसत फाशी स्वीकारली. त्यांच्या बलिदानाने पुढील पिढ्यांना क्रांतीचा प्रकाश दिला.

--अतुल परब
--दिनांक-24.06.2025-मंगळवार.
===========================================