"आईपणाला नको लग्नाची रीत..." २८ जून १९८६ – अविवाहित महिलांसाठी मातृत्व रजा कायदा

[Atul Kaviraje]

MATERNITY LEAVE EXTENDED TO UNMARRIED WOMEN (1986)-

अविवाहित महिलांना मातृत्व रजा देण्याचा कायदा (१९८६)-

On June 28, 1986, the Union Government of India enacted a law to provide maternity leave to unmarried women employees, ensuring equal rights and benefits.

खाली २८ जून १९८६ रोजी भारत सरकारने अविवाहित महिलांसाठी लागू केलेल्या मातृत्व रजा कायदा या ऐतिहासिक आणि स्त्री-सशक्तीकरणाशी संबंधित निर्णयावर आधारित एक दीर्घ, रसपूर्ण, सोपी आणि यमकबद्ध मराठी कविता दिली आहे.

या कवितेत:

७ कडवी, प्रत्येकी ४ ओळी

प्रत्येक ओळीचा सोपा अर्थ

विषयानुसार चित्रचिन्हे/इमोजी 🧕👶📜⚖️🌸🫶

शेवटी थोडकं विश्लेषण

👩�🍼 कविता: "आईपणाला नको लग्नाची रीत..."

(२८ जून १९८६ – अविवाहित महिलांसाठी मातृत्व रजा कायदा)

🌸 कडवं १
आईपणाची भावना पवित्र असते,
ती फक्त लग्नातच न समरस्थ असते।
म्हणूनच आला तो बदल मोलाचा,
अविवाहित मातेला हक्क लाभाचा।

🔹 अर्थ:
आई होणं ही एक शारीरिक व भावनिक प्रक्रिया आहे, जी केवळ वैवाहिक स्त्रियांपुरती मर्यादित नाही. म्हणून हा कायदा स्त्रीच्या हक्कांचा सन्मान आहे।

⚖️ कडवं २
न्यायालयाने मान्य केलं ते सत्य,
समान हक्कांचे फोडले बंद द्वारत्य।
८६ सालचा तो ऐतिहासिक ठसा,
हक्काच्या रक्षणाला मिळाला नवा कसा।

🔹 अर्थ:
१९८६ मध्ये केलेला कायदा एक ऐतिहासिक पाऊल ठरले ज्यामुळे समानतेच्या दृष्टीने मोठा बदल घडला।

👶 कडवं ३
गर्भधारणेचा भार तीही वाहते,
जन्मदात्रीची जबाबदारी निभावते।
म्हणूनच रजा मिळावी तिला सुद्धा,
विवाह नसला तरी प्रेम तिचं शुद्धा।

🔹 अर्थ:
आईपणाची जबाबदारी अविवाहित महिला सुद्धा घेतात, त्यामुळे त्यांनाही रजा मिळणं आवश्यक आहे।

📜 कडवं ४
सरकारने दिला हक्काचा मशाल,
कामकाजातही न पडावा कसला जाळ।
आरोग्य, काळजी आणि तिची विश्रांती,
मातृत्वाचा सन्मान ही खरी प्रगती।

🔹 अर्थ:
हा कायदा केवळ सवलत नव्हता, तर स्त्रीच्या आरोग्य व प्रतिष्ठेची संरक्षण करणारा एक महत्त्वाचा टप्पा होता।

🧕 कडवं ५
समाज जरी बोलला, प्रश्न विचारले,
तरी कायद्यानं तिच्या बाजूने विचार केले।
ती फक्त 'विवाहित' या शब्दात नाही,
आई म्हणून तिचंही स्थान काही कमी नाही।

🔹 अर्थ:
समाज अनेकदा स्त्रीच्या वैयक्तिक आयुष्यावर प्रश्न करतो, पण कायदा तिला न्याय देतो – विवाह नसलं तरी तिचं मातृत्व पवित्रच आहे।

🫶 कडवं ६
हक्काची लढाई अशी जिंकली,
अविवाहितांची शक्ती उजळली।
नवीन वाटा, नव्या संधी,
समानतेची पेरली बीजांमध्ये गंधी।

🔹 अर्थ:
हा कायदा एक सामाजिक क्रांती होती – ज्यात समानतेचं बीज पेरलं गेलं आणि नव्या वाटांना चालायला सुरुवात झाली।

🕊� कडवं ७
मातृत्व हे नातं देवाचं देणं,
कायद्यानं दिलं त्याला मानाचं घेणं।
८६ ची ती तारीख अमूल्य,
अविवाहित मातेचा हक्क अखंड, अनमोल।

🔹 अर्थ:
आईपण हे नातं दिव्य असतं. २८ जून १९८६ रोजी कायद्याने त्याला सामाजिक आणि वैधानिक सन्मान दिला।

🖼� चित्रचिन्हे / इमोजी सुचवणारे:
🧕👶📜⚖️🌸🫶🕊�

📘 थोडकं विश्लेषण / सारांश:
२८ जून १९८६ रोजी भारत सरकारने एक महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतला – अविवाहित महिला कर्मचाऱ्यांना मातृत्व रजा देण्याचा कायदा लागू केला.
हा निर्णय भारतीय स्त्रियांच्या हक्कांसाठी एक ऐतिहासिक टप्पा ठरला. हा केवळ कायद्यात बदल नव्हता, तर तो समानतेच्या मूलभूत तत्त्वांचा विजय होता. आजही तो एक प्रेरणादायी पायथा आहे, ज्यावर समाज अजूनही उभा राहतो.

--अतुल परब
--दिनांक-28.06.2025-शनिवार.
===========================================