शुक्रवार - ४ जुलै २०२५ - जॅकफ्रूट दिवस-फणस दिवस-🍈🌿😋🌏🌱🍖➡️🌿👨‍🍳🍲💚💪🌍♻️

[Atul Kaviraje]

शुक्रवार - ४ जुलै २०२५ - जॅकफ्रूट दिवस-

जॅकफ्रूट मूळचे दक्षिण आशियातील आहे, परंतु हळूहळू अनेक पदार्थांमध्ये मांस आणि प्राण्यांच्या उत्पादनांसाठी एक निरोगी, शाश्वत पर्याय म्हणून त्याचे नाव कमवत आहे.

शुक्रवार, ४ जुलै, २०२५ - फणस दिवस

फणस हे दक्षिण आशियातील मूळचे फळ आहे, परंतु हळूहळू अनेक पदार्थांमध्ये मांस आणि पशु उत्पादनांसाठी एक आरोग्यदायी, टिकाऊ पर्याय म्हणून ते स्वतःची ओळख निर्माण करत आहे.

४ जुलै, २०२५ - फणस दिवस: अष्टपैलू फळाचा उत्सव! 🍈🌿😋

आज, ४ जुलै, २०२५, शुक्रवार रोजी फणस दिवस साजरा केला जात आहे. हा दिवस या प्रचंड आणि अष्टपैलू फळाचे कौतुक करण्याचा आहे, जे त्याच्या अनोख्या चवीसाठी आणि विविध पाककृतींमधील उपयोगासाठी ओळखले जाते. फणस केवळ एक फळ नाही, तर एक भाजी, मांसाचा पर्याय आणि अनेक संस्कृतींमध्ये एक महत्त्वाचा अन्नस्रोत देखील आहे.

१. फणस: एक ओळख आणि उत्पत्ती 🌏🌱
फणस (Artocarpus heterophyllus) हे जगातील झाडावर वाढणारे सर्वात मोठे फळ आहे, जे तुती आणि अंजीरच्या कुटुंबाशी संबंधित आहे. हे दक्षिण आणि दक्षिण-पूर्व आशियाचे मूळ निवासी आहे, विशेषतः भारतातील पश्चिम घाटांमध्ये. याची शेती शतकानुशतके केली जात आहे आणि हे या प्रदेशांतील आहाराचा अविभाज्य भाग आहे. फणसाची झाडे खूप मोठी असतात आणि एका झाडाला शेकडो फळे येऊ शकतात, ज्यापैकी प्रत्येकाचे वजन अनेक किलोग्राम असू शकते.

२. "शाकाहारींचे मांस": त्याच्या अष्टपैलुत्वासाठी प्रसिद्ध 🍖➡️🌿
कच्चा फणस त्याच्या तंतुमय रचनेमुळे "शाकाहारींच्या मांसा" किंवा "वेगन पुलड पोर्क" म्हणून अविश्वसनीयपणे लोकप्रिय झाला आहे. जेव्हा तो शिजवला जातो, तेव्हा तो मांसाप्रमाणेच तंतुमय आणि चघळण्याजोगा होतो, ज्यामुळे तो विविध प्रकारच्या शाकाहारी आणि शाकाहारी पदार्थांसाठी एक उत्कृष्ट पर्याय बनतो. जे लोक मांसाचे सेवन करत नाहीत परंतु मांसासारख्याच रचनेच्या अन्नाचा आनंद घेऊ इच्छितात त्यांच्यासाठी हे एक वरदान आहे.

३. पाककलेत फणसाचे उपयोग 👨�🍳🍲
फणसाचा उपयोग वेगवेगळ्या प्रकारे करता येतो, जो त्याच्या परिपक्वतेवर अवलंबून असतो:

कच्चा/हिरवा फणस: याला भाजीसारखे शिजवले जाते, करी, स्टिर-फ्राय, बिर्याणी आणि अगदी कटलेटमध्येही वापरले जाते. याची रचना मांसासारखी असल्यामुळे हे शाकाहारी "पुलड पोर्क" किंवा "पुलड चिकन" सँडविचसाठी योग्य आहे.

पिकलेला फणस: जेव्हा तो पूर्णपणे पिकतो, तेव्हा तो गोड आणि सुवासिक असतो, ज्याची चव अननस आणि केळीच्या मिश्रणासारखी असते. तो ताजा खाल्ला जाऊ शकतो, डेझर्ट्स, स्मूदी किंवा आइस्क्रीममध्ये वापरला जाऊ शकतो.

४. पोषणविषयक फायदे 💚💪
फणस पोषक तत्वांनी भरपूर असतो. तो व्हिटॅमिन सी, पोटॅशियम, आहारातील फायबर आणि अँटीऑक्सिडंट्सचा चांगला स्रोत आहे. यात कॅलरीज कमी असतात पण तो तुम्हाला पोट भरल्यासारखे वाटायला लावतो, ज्यामुळे वजन नियंत्रणासाठी हा एक चांगला पर्याय ठरतो. त्याच्या बिया देखील पौष्टिक असतात आणि त्या उकळून किंवा भाजून खाल्ल्या जाऊ शकतात.

५. पर्यावरणीय स्थिरता 🌍♻️
फणस हे एक टिकाऊ पीक आहे. ते दुष्काळ-सहिष्णु आहे आणि विविध प्रकारच्या मातीत वाढू शकते, ज्यामुळे इतर पिके जिथे वाढणे कठीण आहे अशा प्रदेशांसाठी ते एक व्यवहार्य अन्नस्रोत बनते. त्याची उच्च उत्पादनक्षमता आणि कमी देखभाल यामुळे ते अन्न सुरक्षा आणि पर्यावरणीय स्थिरता दोन्हीसाठी एक महत्त्वाचे पीक ठरते.

६. फणस दिवस का साजरा करावा? 🎉👏
फणस दिवस साजरा करणे हे या अद्भुत फळाबद्दल जागरूकता वाढवण्याचा एक मार्ग आहे. हे लोकांना फणसाला त्यांच्या आहारात समाविष्ट करण्यास, त्याच्या अनोख्या चवीचा आणि अष्टपैलुत्वाचा शोध घेण्यासाठी प्रोत्साहित करते. हे फणस पिकवणाऱ्या शेतकऱ्यांचा आणि त्यावर अवलंबून असलेल्या समुदायांचाही सन्मान करते.

७. फणस कापणे आणि तयार करणे: एक कला 🔪🥭
फणस कापणे थोडे कठीण असू शकते कारण त्यात एक चिकट रस असतो. तो कापण्यापूर्वी चाकू आणि हातांना तेल लावण्याचा सल्ला दिला जातो. पिकलेला फणस सहजपणे तोडला जाऊ शकतो, तर कच्चा फणस भाज्यांप्रमाणे कापला जातो. हे एक असे फळ आहे ज्यासाठी थोडी तयारी आवश्यक आहे, परंतु ते प्रयत्नांना योग्य आहे.

८. फणसाच्या बियांचा उपयोग 🌰🍽�
फणसाच्या बिया अनेकदा फेकून दिल्या जातात, परंतु त्या खाण्यायोग्य आणि पौष्टिक असतात. त्यांना उकळले जाऊ शकते, भाजले जाऊ शकते किंवा करीमध्ये वापरले जाऊ शकते. त्यांची चव चेस्टनटसारखी असते आणि त्या प्रोटीन आणि फायबरने भरपूर असतात. हे फणसाच्या "शून्य कचरा" (no-waste) उपयोगाचे आणखी एक उदाहरण आहे.

९. जागतिक स्तरावर वाढती लोकप्रियता 📈🌐
अलिकडच्या वर्षांत, शाकाहारी अन्न पर्यायांमध्ये वाढत्या स्वारस्यामुळे फणसाची जागतिक लोकप्रियता वाढली आहे. पाश्चिमात्य देशांमध्येही आता ते सुपरमार्केट आणि रेस्टॉरंटमध्ये सहज उपलब्ध आहे. याला आता केवळ एक विदेशी फळ म्हणून पाहिले जात नाही, तर एक मुख्य घटक म्हणून पाहिले जाते.

१०. भविष्यातील अन्न? 🚀🌟
त्याच्या टिकाऊ स्वरूपामुळे, पोषणविषयक प्रोफाइलमुळे आणि मांसासारख्या गुणधर्मांमुळे, काही लोक फणसाला भविष्यातील अन्न म्हणून पाहतात, विशेषतः वाढत्या जागतिक लोकसंख्येच्या आणि मांसाचा वापर कमी करण्याच्या गरजेच्या प्रकाशात. फणस दिवस आपल्याला या अनोख्या आणि मौल्यवान फळाच्या महत्त्वावर विचार करण्याची संधी देतो.

इमोजी सारांश:
🍈🌿😋🌏🌱🍖➡️🌿👨�🍳🍲💚💪🌍♻️🎉👏🔪🥭🌰🍽�📈🌐🚀🌟

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-04.07.2025-शुक्रवार.
===========================================