५ जुलै १९१५ – अहमदाबादमध्ये महापालिकेच्या नियंत्रणाखाली वीज पुरवठा सुरू होणे-

[Atul Kaviraje]

AHMEDABAD BECAME THE FIRST CITY IN GUJARAT TO LAUNCH ELECTRICITY SUPPLY UNDER MUNICIPAL MANAGEMENT ON 5TH JULY 1915.-

५ जुलै १९१५ रोजी अहमदाबाद ही गुजरातमधील पहिली शहर ठरली जिथे महापालिकेच्या नियंत्रणाखाली वीज पुरवठा सुरू करण्यात आला.-

खाली ५ जुलै १९१५ रोजी अहमदाबादमध्ये महापालिकेच्या नियंत्रणाखाली वीज पुरवठा सुरू होण्याच्या ऐतिहासिक घटनेवर आधारित एक मराठी लेख सादर आहे, ज्यात उदाहरण, संदर्भ, चित्रे, इमोजी, संपूर्ण माहिती, मुख्य मुद्दे, विश्लेषण, परिचय, निष्कर्ष आणि समारोप यांचा समावेश आहे.

५ जुलै १९१५ – अहमदाबादमध्ये महापालिकेच्या नियंत्रणाखाली वीज पुरवठा सुरू होणे
(Ahmedabad became the first city in Gujarat to launch electricity supply under municipal management)

📜 परिचय:
५ जुलै १९१५ रोजी अहमदाबाद शहराने एक ऐतिहासिक पाऊल उचलले. गुजरातमधील हे पहिले शहर ठरले जिथे महापालिका (Municipal Corporation) च्या नियंत्रणाखाली वीज पुरवठा सुरू करण्यात आला.
ही घटना केवळ एका शहराच्या विकासाची नव्हे तर संपूर्ण प्रादेशिक औद्योगिकीकरण व नागरी सुविधांच्या विस्ताराची सुरुवात मानली जाते.

🔎 संदर्भ व ऐतिहासिक पार्श्वभूमी:
१९व्या शतकाच्या उत्तरार्धात भारतात औद्योगिकीकरणाचा वेग वाढू लागला.

अहमदाबाद, ज्याला 'मॅनचेस्टर ऑफ द ईस्ट' म्हणतात, तो वेळपासूनच टेक्सटाईल उद्योगाचा महत्त्वाचा केंद्र होता.

परंतु, यासाठी स्थिर आणि सुलभ वीज पुरवठ्याची गरज होती.

१९१५ पर्यंत अनेक शहरांत वीज पुरवठा खाजगी कंपन्यांच्या हातात होता, पण अहमदाबाद महापालिकेने तो अधिकार स्वतःकडे घेतला.

🏙� मुख्य मुद्दे:
महापालिकेच्या नियंत्रणाखाली वीज पुरवठा सुरू होणे, जे एक नवीन आणि महत्त्वपूर्ण प्रशासनिक टप्पा होता.

अहमदाबादमध्ये लोकसंख्या आणि औद्योगिक वाढीला चालना मिळाली.

सार्वजनिक वीज पुरवठा असल्याने लोकांना विश्वास वाढला आणि विजेचा वापर वाढू लागला.

यामुळे रस्त्यांवरील व प्रकाशयोजना सुधारली, रात्रीचे जीवन आणि सुरक्षाही वाढली.

खाजगी वीज कंपन्यांवरून स्वायत्त महापालिकेच्या नियंत्रणात जाणे प्रशासनात पारदर्शकता आणणारे पाऊल होते.

💡 वीज पुरवठ्याचे फायदे:
🔌 औद्योगिक उत्पादन वाढले.

🌃 शहरात उजेड वाढला, रात्रीचे जीवन अधिक सुरक्षित झाले.

🏭 नवे उद्योग आणि कारखाने उघडले गेले.

🏘� रहिवाशांच्या दैनंदिन जीवनात सुधारणा.

🚍 सार्वजनिक वाहतुकीसाठी उर्जा उपलब्ध झाली.

⚡ विश्लेषण (Vishleshan):

मुद्दा   परिणाम/विश्लेषण
महापालिकेचे नियंत्रण   वीज पुरवठा व्यवस्थापन अधिक सुशासनात व पारदर्शकतेने झाले.
औद्योगिकीकरण   अहमदाबादची औद्योगिक क्षमता वाढली.
नागरिकांसाठी सेवा   लोकांना स्वस्त आणि विश्वसनीय वीज मिळाली.
प्रशासनाचा विकास   आधुनिक शहर व्यवस्थापनासाठी महापालिकेने महत्वाचे पाऊल टाकले.

📌 उदाहरण व संदर्भ:
"५ जुलै १९१५ रोजी महापालिकेच्या नवनियोजित वीज गृहातून वीज पुरवठा सुरू झाल्यानंतर, शहरात रात्रीची वेशी चमकायला लागली आणि उद्योगधंद्यांना नवी ऊर्जा मिळाली."

🌟 चित्रे आणि इमोजींचा समावेश:
🏙� – शहर

⚡ – वीज

🏭 – कारखाना

👩�👩�👧�👦 – नागरिक

🛣� – रस्ते, शहरातील प्रगती

🏢 – महापालिका, प्रशासन

💡 – प्रकाशयोजना, नव्या उर्जेचा उपयोग

🔌 – इलेक्ट्रिसिटी प्लांट

✅ निष्कर्ष:
५ जुलै १९१५ ची तारीख अहमदाबादच्या आणि संपूर्ण गुजरातच्या इतिहासात एक सुवर्णाक्षराने लिहिली गेली आहे.
महापालिकेच्या स्वायत्त वीज पुरवठ्यामुळे शहराच्या विकासाला नवीन गती मिळाली, जीवनमान सुधारले आणि शहरी प्रशासनाला आधुनिक स्वरूप मिळाले.
ही घटना आजही सार्वजनिक व्यवस्थापन आणि नागरी विकासाच्या आदर्श स्वरूपात पाहिली जाते.

🏁 समारोप:
"वीज हा फक्त एक उर्जा स्रोत नसून, शहराच्या प्रगतीचा, विकासाचा आणि जनतेच्या जीवनाचा आधारस्तंभ आहे."
५ जुलै १९१५ रोजी अहमदाबादने हा आधारस्तंभ अधिक मजबूत केला आणि गुजरातमधील इतर शहरांसाठी आदर्श ठेवला.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-05.07.2025-शनिवार.
===========================================