👩‍🏫🧕 ‘सर्व बंगाल महिला परिषद’ – कोलकाता, ७ जुलै १९४०-👩‍🏫 📚 🕊️ 📢 👩‍🎓 ✍️

[Atul Kaviraje]

KOLKATA HOSTED FIRST 'ALL BENGAL WOMEN'S CONFERENCE' – 7TH JULY 1940-

कोलकात्यात 'सर्व बंगाल महिला परिषद' आयोजित – ७ जुलै १९४०-

Focused on education and social rights of women in Bengal.

खाली दिला आहे ७ जुलै १९४० रोजी कोलकात्यात भरवण्यात आलेल्या 'सर्व बंगाल महिला परिषद' या ऐतिहासिक घटनेवर आधारित, अभ्यासपूर्ण, विस्तृत, विचारप्रधान आणि भावनापूर्ण मराठी निबंध/लेख:

👩�🏫🧕 'सर्व बंगाल महिला परिषद' – कोलकाता, ७ जुलै १९४०
📅 दिनांक: ७ जुलै १९४०
📍 स्थान: कोलकाता
🕊� विषय: शिक्षण, सामाजिक हक्क आणि स्त्री सक्षमीकरणाची ऐतिहासिक घडी
🔖 प्रतीक: 🇮🇳 स्त्री सन्मान, आत्मभान व स्वातंत्र्याची लाट

१�⃣. परिचय (Introduction)
१९४० हे दशक म्हणजे भारताच्या स्वातंत्र्य चळवळीचं टोकाचं उधाण. मात्र त्याचवेळी स्त्रियांमध्ये एक वेगळी जागृती उसळत होती —
👉 शिक्षण, मताधिकार, सामाजिक स्थान, आणि व्यक्तिस्वातंत्र्य यावर चर्चा सुरू झाली होती.

या ऐतिहासिक पार्श्वभूमीवर, ७ जुलै १९४० रोजी कोलकात्यात 'सर्व बंगाल महिला परिषद' आयोजित करण्यात आली.
ही परिषद म्हणजे बंगालमधील स्त्री चळवळीच्या इतिहासातील मैलाचा दगड ठरली.

२�⃣. पार्श्वभूमी व संदर्भ (Background & Context)
✅ १९३० नंतर स्त्रिया शिक्षणाच्या क्षेत्रात पाऊल टाकू लागल्या.
✅ परंतु सामाजिक बंधनं, विधवा स्त्रियांची स्थिती, बालविवाह आणि शिक्षणातील असमानता मोठ्या प्रमाणात अस्तित्वात होती.
✅ यामुळेच स्त्रियांना स्वतःचा व्यासपीठ हवा होता —
🧕🗣� "आपल्या हक्कांसाठी आपणच आवाज उठवायचा!"

३�⃣. परिषदेचे उद्दिष्टे (Objectives of the Conference)
📌 स्त्री शिक्षणाचा प्रसार
📌 विधवांच्या पुनर्वसनासाठी योजना
📌 स्त्रियांच्या मताधिकारासाठी पाठिंबा
📌 महिलांच्या सामाजिक सहभागाची मागणी
📌 वैवाहिक, आर्थिक व कायदेशीर सक्षमीकरण

📜 घोषवाक्य:
"शिक्षण हेच स्त्रीचा खरी स्वातंत्र्याचा दरवाजा आहे!" 🎓🚪

४�⃣. महत्त्वपूर्ण वक्ते व भागीदार (Key Participants)
👩�🦳 कादंबिनी गांगुलींच्या विचारांचा प्रभाव
👩�🎓 सरोजिनी नायडूंचा संदेश – "स्त्री ही केवळ सखी नव्हे, ती समाजघटक आहे"
👩 लेखिका, समाजसेविका, शिक्षिका, व युवा विद्यार्थिनी मोठ्या संख्येने सहभागी

🖼� परिषदेचे प्रमुख चिन्ह होते — उगवता सूर्य आणि पुस्तक हातात धरलेली स्त्री

५�⃣. परिषदेमधील चर्चेचे मुख्य मुद्दे (Key Discussion Points)
क्रमांक   मुद्दा   चर्चा / ठराव
१�⃣   मुलींचं प्राथमिक व उच्च शिक्षण   शिक्षण अनिवार्य करण्याची मागणी
२�⃣   विधवांचे पुनर्वसन   पुनर्विवाहास पाठिंबा, अर्थसहाय्य योजना
३�⃣   महिलांचा मताधिकार   संपूर्ण समर्थन
४�⃣   सामाजिक प्रतिष्ठा व बंधनं   बुरसटलेल्या रुढींपासून मुक्ती

६�⃣. घटनेचे महत्त्व (Historical Importance)
📍 ही बंगालमधील पहिली महिला-केंद्रित व्यापक परिषद होती.
📍 यामुळे पुढील दशकांत स्त्री संघटनांच्या वाढीस चालना मिळाली.
📍 नंतरच्या काळात स्त्री शिक्षण संस्था, सार्वजनिक चळवळी, आणि कायद्यातील सुधारणांसाठी आधारभूत ठरली.

🎯 ही परिषद म्हणजे आधुनिक भारतात स्त्रिया स्व:ताला "विचार करणारी नागरिक" म्हणून मांडू लागल्या.

७�⃣. उदाहरण – एक प्रेरणादायी प्रसंग (Example)
👧 शारदा नावाची एका शिक्षक कन्येने, व्यासपीठावर उभं राहून बोललं:

"माझ्या आईला शाळा माहीत नव्हती. पण आज मी इथे उभी आहे — हे तिचं स्वप्न आहे!"

📸 त्या प्रसंगाचे छायाचित्र परिषदेच्या इतिहासात अजरामर राहिले.

८�⃣. मुख्य मुद्द्यांवर विश्लेषण (Analytical Reflections)
📌 ही परिषद म्हणजे "पुरुषांच्या राजकीय चळवळीत" स्त्रियांनी आपली स्वतंत्र चळवळ उभी केली.
📌 शिक्षणावर दिलेला भर ही पुढील ५० वर्षांची दिशा ठरली.
📌 बंगालमधील राजकीय व सामाजिक बदलांमध्ये महिलांचा सहभाग वाढण्याचे हे प्रारंभिक बिंदू ठरले.

९�⃣. निष्कर्ष (Conclusion)
'सर्व बंगाल महिला परिषद' ही फक्त एक दिवशी बैठक नव्हती — ती होती स्त्री अस्मितेचा पुनर्जन्म!
🧕✨📚

ही घटना आपल्या समाजाला शिकवते:

"सशक्त राष्ट्रासाठी, सशक्त स्त्री ही अनिवार्य आहे."

🔟. समारोप (Closure)
आजच्या स्त्री सक्षमीकरण, शिक्षणधोरणं आणि सामाजिक सुधारणांचा पाया या अशाच ऐतिहासिक परिषदांनी घातला.
🕊� ७ जुलै १९४० ही तारीख केवळ इतिहास नसून – आजच्या भविष्याची बीजं होती.

📅 या दिवशी कोलकात्यात स्त्रीने स्वतःचा आवाज लिहिला – इतिहासाच्या पानांवर!

🖼� इमोजी/चिन्ह वापर:
👩�🏫 📚 🕊� 📢 👩�🎓 ✍️ 🪧 💪 🧕 📖 🧠

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-07.07.2025-सोमवार.
===========================================