जया-पार्वती व्रतारंभ: डोमगाव, परांडा -🙏💖🌿👰‍♀️💑✨🕉️🔔

[Atul Kaviraje]

जया-पार्वती व्रतआरंभ-

जया-पार्वती व्रतारंभ: डोमगाव, परांडा - एक विस्तृत विवेचन

आज, ०८ जुलै २०२५, मंगळवार रोजी, जया-पार्वती व्रतारंभाचा पावन दिवस आहे. हे व्रत विशेषतः भगवान शिव आणि देवी पार्वतीच्या अतूट प्रेम आणि त्यांच्या आशीर्वादासाठी साजरे केले जाते. डोमगाव, तालुका परांडा यांसारख्या क्षेत्रांमध्येही हे व्रत अत्यंत श्रद्धा आणि भक्तिभावाने सुरू केले जाते. चला, या पवित्र व्रताचे महत्त्व आणि त्याच्या विविध पैलूंवर सविस्तर चर्चा करूया.

१. जया-पार्वती व्रताचा परिचय
जया-पार्वती व्रत, ज्याला विजय पार्वती व्रत असेही म्हणतात, आषाढ महिन्याच्या शुक्ल पक्षातील त्रयोदशीपासून सुरू होऊन पाच दिवसांपर्यंत चालते आणि श्रावण कृष्ण पक्षातील तृतीयेला समाप्त होते. हे व्रत सुखी वैवाहिक जीवन, संतती प्राप्ती, चांगला पती आणि घरात सुख-समृद्धीच्या इच्छेसाठी पाळले जाते.

२. व्रताचे पौराणिक महत्त्व
पौराणिक कथेनुसार, या व्रताचा संबंध देवी पार्वतीशी आहे. असे मानले जाते की देवी पार्वतीने भगवान शिवाला पती रूपात मिळवण्यासाठी या व्रताचे पालन केले होते. या व्रताच्या प्रभावाने त्यांना भगवान शिव पती रूपात प्राप्त झाले. म्हणूनच, हे व्रत कुमारिकांकडून इच्छित वर प्राप्तीसाठी आणि विवाहित महिलांकडून पतीच्या दीर्घायुष्यासाठी व सौभाग्यासाठी केले जाते.

३. व्रताची विधी आणि सामग्री
जया-पार्वती व्रतामध्ये पाच दिवसांपर्यंत निर्जल किंवा फलाहार केला जातो. हे व्रत मुख्यत्वे देवी पार्वती आणि भगवान शिवाला समर्पित आहे. यात सकाळी स्नान करून शिव-पार्वतीची पूजा केली जाते. या व्रतात गहू, तांदूळ, बाजरी, डाळ इत्यादी धान्यांचे सेवन वर्ज्य असते. प्रामुख्याने, मीठ नसलेले अंकुरलेले धान्य (जसे मूग) खाल्ले जाते, ज्याला 'ज्वारा' किंवा 'जावा' म्हणतात.

४. व्रताचा आरंभ आणि समाप्ती
हे व्रत आषाढ शुक्ल त्रयोदशीला सुरू होते. व्रताच्या पहिल्या दिवशी, ज्वारे (ज्वारी किंवा मुगाचे दाणे) पेरले जातात. पाच दिवसांपर्यंत या ज्वारांची काळजी घेतली जाते आणि व्रताच्या अंतिम दिवशी (ज्याला 'जागर' म्हणतात), जागरण करून पूजा केली जाते. दुसऱ्या दिवशी, ज्वारे नदीत किंवा तलावात विसर्जित केले जातात.

५. डोमगावातील महत्त्व
डोमगाव, जे महाराष्ट्रातील परांडा तालुक्यात स्थित आहे, एक धार्मिक आणि सांस्कृतिकदृष्ट्या समृद्ध क्षेत्र आहे. येथेही जया-पार्वती व्रत स्थानिक परंपरा आणि रीतीरिवाजानुसार मोठ्या उत्साहात आणि भक्तीभावाने साजरे केले जाते. स्त्रिया आणि कुमारिका सामूहिकपणे पूजा-अर्चा करतात आणि या व्रताच्या पुण्यफळाची कामना करतात.

६. भक्तिभावपूर्ण वातावरण
व्रताच्या दिवसांत घरे आणि मंदिरांमध्ये भक्तिभावपूर्ण वातावरण असते. शिव-पार्वतीचे भजन, आरती आणि स्तुती गायल्या जातात. स्त्रिया एकमेकांसोबत व्रताच्या कथा वाटून घेतात आणि आशीर्वाद प्राप्त करतात.

७. कुमारिकांसाठी
कुमारिका चांगल्या आणि सुयोग्य वर प्राप्तीसाठी हे व्रत श्रद्धेने पाळतात. त्या देवी पार्वतीला प्रार्थना करतात की त्यांनाही शिवासारखा आदर्श पती मिळो. हे व्रत त्यांना धैर्य, निष्ठा आणि समर्पण शिकवते.

८. विवाहित महिलांसाठी
विवाहित महिला आपल्या पतीच्या दीर्घायुष्यासाठी, चांगल्या आरोग्यासाठी आणि घरात सुख-समृद्धीसाठी हे व्रत करतात. हे व्रत त्यांच्या दांपत्य जीवनात प्रेम आणि सामंजस्य राखण्यास मदत करते.

९. आत्म-शुद्धी आणि संयम
हे व्रत केवळ एक धार्मिक विधी नाही, तर आत्म-शुद्धी आणि संयमाचे प्रतीक देखील आहे. पाच दिवसांपर्यंत धान्याचा त्याग आणि सात्विक जीवनशैली अवलंबल्याने शारीरिक आणि मानसिक शुद्धी होते. यामुळे आत्म-अनुशासनही वाढते.

१०. सामाजिक आणि सांस्कृतिक महत्त्व
जया-पार्वती व्रत भारतीय संस्कृती आणि परंपरेचा एक अविभाज्य भाग आहे. हे कुटुंबातील सदस्यांमधील संबंध दृढ करते आणि सामुदायिक भावना वाढवते. हे व्रत नवीन पिढीला आपल्या प्राचीन धार्मिक वारशाशी जोडते.

चित्र, प्रतीक आणि इमोजी:

भगवान शिव आणि देवी पार्वतीची मूर्ती/चित्र 🕉�

अंकुरलेले ज्वारे (व्रताचे मुख्य प्रतीक) 🌱

लाल रंगाचा धागा किंवा मौली (शुभतेचे प्रतीक) 🧵

कलश (शुभतेचे प्रतीक) 🏺

श्रद्धेने पूजा करणाऱ्या स्त्रिया 🧍�♀️

इमोजी:

🙏 प्रणाम/भक्ती: श्रद्धा आणि पूजा व्यक्त करण्यासाठी.

💖 चमकणारे हृदय: प्रेम, वैवाहिक सुख आणि संबंधांसाठी.

🌿 रोप/अंकुर: ज्वारे आणि वाढीचे प्रतीक.

👰�♀️ वधू/कुमारिका: इच्छित वर आणि सौभाग्यासाठी.

💑 जोडपे: वैवाहिक सुख आणि प्रेमासाठी.

✨ चमक: शुभता आणि आशीर्वाद.

🕉� ओमचे चिन्ह: शिव-पार्वती आणि अध्यात्मिकता.

🔔 घंटा: पूजा आणि प्रार्थनेचे संकेत.

इमोजी सारांश:
🙏💖🌿👰�♀️💑✨🕉�🔔

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-08.07.2025-मंगळवार.
===========================================