विश्व मिसोफोनिया जागरूकता दिवस: एक अशी शांतता जी किंचाळते-🔇😖🧠📖🆚👂😥🔬🧘‍♀️

[Atul Kaviraje]

जागतिक मिसोफोनिया जागरूकता दिन - बुधवार - ९ जुलै २०२५ -

विश्व मिसोफोनिया जागरूकता दिवस - बुधवार - ९ जुलै २०२५

विश्व मिसोफोनिया जागरूकता दिवस: एक अशी शांतता जी किंचाळते

आज, ९ जुलै २०२५, बुधवार रोजी आपण विश्व मिसोफोनिया जागरूकता दिवस साजरा करत आहोत. हा एक असा दिवस आहे जो एका जटिल आणि अनेकदा चुकीच्या पद्धतीने समजल्या जाणाऱ्या न्यूरोलॉजिकल स्थितीबद्दल जागरूकता वाढवण्यासाठी समर्पित आहे. मिसोफोनिया ही ध्वनींबद्दलची एक तीव्र, भावनिक प्रतिक्रिया आहे, जी सामान्य ध्वनींनाही असह्य बनवते आणि व्यक्तींच्या जीवनावर खोलवर परिणाम करते. 🔇😖🧠

१. मिसोफोनिया: एक परिचय 📖
मिसोफोनिया, ज्याला "ध्वनींचा द्वेष" असेही म्हटले जाते, हा एक न्यूरोलॉजिकल विकार आहे ज्यामध्ये काही विशिष्ट ध्वनी (जसे की चघळणे, श्वास घेणे, पाय ओढणे, पेनचा क्लिक आवाज) व्यक्तीमध्ये राग, घबराट, चिडचिड किंवा घृणा यांसारख्या तीव्र नकारात्मक भावनिक प्रतिक्रिया निर्माण करतात. हे फक्त 'न आवडणे' नाही, तर एक वास्तविक शारीरिक आणि भावनिक संकट आहे.

२. हे 'ध्वनी संवेदनशीलते' पेक्षा कसे वेगळे आहे? 🆚
हे समजून घेणे महत्त्वाचे आहे की मिसोफोनिया सामान्य ध्वनी संवेदनशीलता किंवा हायपरक्युसिसपेक्षा वेगळे आहे. हायपरक्युसिसमध्ये ध्वनीची तीव्रता असह्य असते, तर मिसोफोनियामध्ये ध्वनीचे स्वरूप (विशिष्ट ट्रिगर) ही समस्या असते, जरी तिची तीव्रता कमी असली तरी. हे मेंदूत ध्वनी प्रक्रिया कशी होते याच्याशी संबंधित आहे.

३. सामान्य ट्रिगर ध्वनी 👂
मिसोफोनियाचे ट्रिगर व्यक्तीनुसार बदलतात, परंतु काही सामान्य ट्रिगर ध्वनींमध्ये हे समाविष्ट आहे:

तोंडाने निघणारे ध्वनी (चघळणे, चोखणे, गिळणे, श्वास घेणे, जांभई देणे) 🗣�

शारीरिक ध्वनी (नख वाजवणे, पाय हलवणे, बोटे मोडणे) 🦵

पर्यावरणातील ध्वनी (घड्याळाचा टिक-टिक आवाज, पेनचा क्लिक, कीबोर्डवर टायपिंग) 🖊�

४. प्रभावित व्यक्तींवर परिणाम 😥
मिसोफोनिया व्यक्तींच्या जीवनावर अनेक प्रकारे परिणाम करू शकते:

सामाजिक अलगाव: ट्रिगर टाळण्यासाठी सामाजिक कार्यक्रम, कौटुंबिक जेवण किंवा सार्वजनिक ठिकाणी जाणे टाळणे. 🚶�♀️

शैक्षणिक/व्यावसायिक आव्हाने: शाळा किंवा कामाच्या ठिकाणी लक्ष केंद्रित करण्यात अडचण. 🏫💼

मानसिक आरोग्य: ताण, चिंता, नैराश्य आणि रागाचा अनुभव. 😠

नात्यांमध्ये ताण: कुटुंब आणि मित्रांसोबतच्या संबंधांमध्ये गैरसमज किंवा ताण. 💔

५. कारण आणि निदान 🔬
मिसोफोनियाचे नेमके कारण अद्याप पूर्णपणे समजलेले नाही, परंतु असे मानले जाते की ते मेंदूच्या काही भागांमध्ये, विशेषतः भावनिक प्रतिक्रियांशी संबंधित क्षेत्रांच्या असामान्य हालचालीशी संबंधित आहे. त्याचे निदान प्रामुख्याने व्यक्तीच्या लक्षणांवर आणि ध्वनींबद्दलच्या त्यांच्या प्रतिक्रियेवर आधारित असते, कारण कोणतीही विशिष्ट वैद्यकीय चाचणी उपलब्ध नाही.

६. उपचार आणि व्यवस्थापन पद्धती 🧘�♀️🎧
मिसोफोनियावर कोणताही पूर्ण उपचार नाही, परंतु लक्षणे व्यवस्थापित करण्याचे मार्ग आहेत:

साउंड थेरपी: श्वेत आवाज किंवा गुलाबी आवाज वापरून ट्रिगर ध्वनींना मास्क करणे.

कॉग्निटिव्ह बिहेवियरल थेरपी (CBT): नकारात्मक प्रतिक्रिया बदलण्यास मदत करणे.

जीवनशैलीत बदल: ताण कमी करणे, पुरेशी झोप घेणे.

सहायक उपकरणे: नॉइज-कॅन्सलिंग हेडफोन.

७. जागरूकतेचे महत्त्व 📢
विश्व मिसोफोनिया जागरूकता दिवसाचा मुख्य उद्देश या स्थितीबद्दल लोकांना शिक्षित करणे आहे. हे चुकीच्या कल्पना दूर करण्यास, सहानुभूती वाढवण्यास आणि प्रभावित व्यक्तींसाठी चांगल्या समर्थन प्रणालींना प्रोत्साहन देण्यास मदत करते. हे पीडितांना ते एकटे नाहीत हे जाणून घेण्यास मदत करते.

८. उदाहरण: एक न दिसणारा संघर्ष 😔
कल्पना करा की एखादी व्यक्ती आपल्या कुटुंबासोबत जेवण करत आहे, परंतु चघळण्याचे आवाज त्यांना इतके त्रास देतात की त्यांना खोलीतून पळून जावेसे वाटते किंवा ओरडावेसे वाटते. हे बाहेरच्या व्यक्तीला विचित्र वाटू शकते, परंतु मिसोफोनियाने ग्रस्त असलेल्या व्यक्तीसाठी हा एक वास्तविक आणि वेदनादायक अनुभव असतो.

९. प्रतीक आणि चिन्हे 🔇💔🤝
मिसोफोनियासाठी कोणतेही सार्वत्रिक प्रतीक नाही, परंतु अनेकदा शांतता (क्रॉस-आउट स्पीकर), तुटलेले हृदय (भावनिक वेदना), आणि जोडलेले हात (समर्थन आणि समज) यांसारखी प्रतीके या दिवसाचे सार दर्शवतात.

१०. सारांश: समज आणि समर्थनाची हाक 🗣�🫂
विश्व मिसोफोनिया जागरूकता दिवस आपल्याला आठवण करून देतो की काही अदृश्य संघर्ष असतात ज्यांना समज आणि सहानुभूतीची आवश्यकता असते. ध्वनींमुळे शांततेत राहण्यास भाग पडलेल्या लोकांसाठी आवाज उठवण्याची ही एक संधी आहे, आणि या स्थितीशी झुंजणाऱ्या सर्वांप्रती दयाळू असण्याचा आग्रह करते.

इमोजी सारांश: 🔇😖🧠📖🆚👂😥🔬🧘�♀️📢😔💔🫂

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-09.07.2025-बुधवार.
===========================================