मातृसुरक्षा दिन-गुरुवार- १० जुलै २०२५-🤱💖

[Atul Kaviraje]

मातृसुरक्षा दिन-गुरुवार- १० जुलै २०२५-

मातृ सुरक्षा दिन: महत्त्व आणि सखोल विवेचन 🤱💖

आज, १० जुलै २०२५, गुरुवार, "मातृ सुरक्षा दिन" म्हणून साजरा केला जात आहे. हा दिवस आई आणि मुलाच्या आरोग्याबद्दल आणि सुरक्षिततेबद्दल जागरूकता वाढवण्यासाठी समर्पित आहे. आई होणे हा एक सुंदर अनुभव आहे, परंतु तो अनेक आरोग्य आव्हानांसह येतो. या दिवसाचा उद्देश गर्भधारणा, प्रसूती आणि प्रसूतीनंतरच्या काळात मातांना दर्जेदार आरोग्य सेवा सुनिश्चित करणे आणि मातृ मृत्यू दर कमी करणे हा आहे.

हा लेख मातृ सुरक्षा दिनाचे महत्त्व, यामागील उद्दिष्टे आणि मातांचे आरोग्य सुधारण्यासाठी उचलल्या जाणाऱ्या पावलांवर सविस्तर प्रकाश टाकेल.

मातृ सुरक्षा दिन: महत्त्व आणि उदाहरणांसह विवेचन
मातृ सुरक्षा दिन एक महत्त्वाचा उपक्रम आहे जो गर्भवती महिला आणि नवीन मातांना भेडसावणाऱ्या आरोग्यविषयक आव्हानांवर लक्ष केंद्रित करतो. सुरक्षित मातृत्व केवळ महिलेचा हक्क नाही, तर एका निरोगी समाजाचा पाया देखील आहे.

येथे मातृ सुरक्षा दिनाचे महत्त्व १० प्रमुख मुद्द्यांमध्ये स्पष्ट केले आहे:

१. मातृ मृत्यू दरात घट:
या दिवसाचा मुख्य उद्देश गर्भधारणा आणि प्रसूती संबंधित गुंतागुंतांमुळे होणारे मातृ मृत्यू थांबवणे हा आहे. सुरक्षित प्रसूती आणि वेळेवर वैद्यकीय मदतीने अनेक जीव वाचवता येतात. 📉

२. दर्जेदार आरोग्य सेवांपर्यंत पोहोच:
हा दिवस सर्व गर्भवती महिलांसाठी उच्च-गुणवत्तेची प्रसूतीपूर्व, प्रसूतीकालीन आणि प्रसूतीनंतरची काळजी समानपणे उपलब्ध करून देण्यावर जोर देतो. यामध्ये नियमित तपासणी, कुशल आरोग्य कर्मचाऱ्यांद्वारे प्रसूती आणि आपत्कालीन काळजी यांचा समावेश आहे. 🏥👩�⚕️

३. जागरूकता आणि शिक्षण:
हा दिवस गर्भवती महिला आणि त्यांच्या कुटुंबांना पोषण, स्वच्छता, लसीकरण आणि प्रसूतीच्या लक्षणांबद्दल शिक्षित करण्यासाठी जागरूकता मोहीम राबवतो. 📢📚

४. कुटुंब नियोजनाचे महत्त्व:
कुटुंब नियोजन सेवांपर्यंत पोहोच ही मातृ आरोग्य सुधारण्यासाठी महत्त्वाची आहे. हे महिलांना त्यांच्या गर्भधारणेचे नियोजन करण्यास आणि त्यांचे आरोग्य चांगल्या प्रकारे व्यवस्थापित करण्यास मदत करते. 👨�👩�👧�👦

५. ऍनिमिया (ॲनिमिया) आणि कुपोषणापासून बचाव:
गर्भधारणेदरम्यान ऍनिमिया आणि कुपोषण माता आणि शिशु दोघांसाठीही धोकादायक असू शकते. हा दिवस पोषणविषयक जागरूकता आणि लोह व फॉलिक ॲसिडच्या सप्लिमेंट्सचे सेवन करण्यावर जोर देतो. 🍎🥦

६. मानसिक आरोग्य सहाय्य:
गर्भधारणा आणि प्रसूतीनंतर महिलांना मानसिक आरोग्य आव्हानांचा सामना करावा लागू शकतो, जसे की प्रसूतीनंतरची निराशा (postpartum depression). हा दिवस या मुद्द्यावर लक्ष केंद्रित करतो आणि मानसिक आरोग्य सहाय्याच्या महत्त्वावर भर देतो. 🧠💙

७. सामुदायिक सहभाग:
मातृ सुरक्षा ही केवळ आरोग्य व्यावसायिकांची जबाबदारी नाही, तर त्यात समुदायाचा सक्रिय सहभाग देखील आवश्यक आहे. हा दिवस स्थानिक समुदायांना मातृ आरोग्य उपक्रमांमध्ये सहभागी होण्यासाठी प्रोत्साहित करतो. 🤝

८. उदाहरणे:

'जननी शिशु सुरक्षा कार्यक्रम' (JSSK): भारतात हा कार्यक्रम गर्भवती महिला आणि नवजात शिशुंना मोफत आरोग्य सेवा प्रदान करतो, ज्यामुळे मातृ मृत्यू दर कमी झाला आहे.

आशा कार्यकर्त्यांची भूमिका: ग्रामीण भागात आशा कार्यकर्त्या (मान्यताप्राप्त सामाजिक आरोग्य कार्यकर्त्या) गर्भवती महिलांना आरोग्य सेवांपर्यंत पोहोचण्यात आणि माहिती मिळवण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात. 👩�👩�👧�👦

९. बाल आरोग्यावर परिणाम:
आईचे आरोग्य थेट बाळाच्या आरोग्यावर परिणाम करते. निरोगी आई निरोगी बाळाला जन्म देते, ज्यामुळे शिशु मृत्यू दर देखील कमी होतो. 👶

१०. सक्षमीकरण:
मातृ सुरक्षा महिलांना सक्षम करते, ज्यामुळे त्या स्वतःच्या आणि आपल्या मुलांच्या भविष्याबद्दल माहितीपूर्ण निर्णय घेऊ शकतात. हे त्यांना समाजात सक्रिय भूमिका बजावण्यासाठी आत्मविश्वास प्रदान करते. 💪

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-11.07.2025-शुक्रवार.
===========================================