कानपूरच्या पहिल्या कापड गिरणीचा विस्तार:-

[Atul Kaviraje]

FIRST TEXTILE MILL OF KANPUR EXPANDED ITS PRODUCTION LINE – 12TH JULY 1928-

कानपूरच्या पहिल्या कापड गिरणीने आपल्या उत्पादन क्षमतेचा विस्तार केला – १२ जुलै १९२८-

कानपूरची पहिली कापड गिरणी: विस्ताराची गाथा-

12 जुलै 1928 हा दिवस कानपूरच्या औद्योगिक इतिहासात सुवर्ण अक्षरांनी लिहिला गेला. या दिवशी कानपूरच्या पहिल्या कापड गिरणीने आपल्या उत्पादन क्षमतेचा विस्तार केला. हा केवळ एका गिरणीचा विस्तार नव्हता, तर कानपूरच्या औद्योगिक प्रगतीचे आणि कामगारांच्या उज्वल भविष्याचे प्रतीक होते. या विस्ताराने केवळ कापडाचे उत्पादन वाढवले नाही, तर हजारो लोकांना रोजगारही दिला आणि कानपूरला 'मँचेस्टर ऑफ ईस्ट' (पूर्वेकडील मँचेस्टर) म्हणून ओळख मिळवून देण्यास मदत केली.

कानपूरच्या पहिल्या कापड गिरणीचा विस्तार:-

एक दीर्घ मराठी कविता

कडवे १
बारा जुलै एकोणीसशे अठ्ठावीस, तो दिवस होता खास,
कानपूरच्या भूमीवरती, विस्ताराचा होता ध्यास.
पहिली कापड गिरणी ती, वाढली मोठ्या दिमाखात,
उत्पादन क्षमता वाढली, नवी पहाट आली हातात.

अर्थ: 12 जुलै 1928 हा दिवस खास होता. कानपूरच्या भूमीवर विस्ताराची ओढ होती. ती पहिली कापड गिरणी मोठ्या थाटामाटात वाढली, तिची उत्पादन क्षमता वाढली आणि एक नवी पहाट हातात आली. 🗓�✨🏭

कडवे २
सूक्ष्म धाग्यांतून कापड विणले, कष्टकरी तिथे काम करत,
गिरणीच्या आवाजात त्यांचे, स्वप्न होते विणले जात.
अनेकांच्या घराला त्यांनी, दिली नवी एक दिशा,
शहराच्या प्रगतीची गाथा, लिहिली होती तेव्हा ती निशा.

अर्थ: सूक्ष्म धाग्यांमधून कापड विणले जात होते आणि कष्टकरी तिथे काम करत होते. गिरणीच्या आवाजात त्यांची स्वप्ने विणली जात होती. अनेकांच्या घरांना त्यांनी एक नवीन दिशा दिली, शहराच्या प्रगतीची गाथा तेव्हा त्या रात्री लिहिली गेली. 🧵👨�🏭🏠

कडवे ३
पूर्वीचे यंत्र, जुनी ती जागा, आता झाली अधिक विशाल,
नवीन तंत्रज्ञान आले, वाढले उत्पादन, झाली खुशाल.
कापूस येतो दुरून दुरून, त्याचे होते सुंदर वस्त्र,
देशभरात पोहोचते तेव्हा, गिरणीचे ते सुंदर शस्त्र.

अर्थ: जुनी यंत्रे आणि ती जागा आता अधिक मोठी झाली. नवीन तंत्रज्ञान आले, उत्पादन वाढले आणि गिरणी समृद्ध झाली. दूरदूरहून कापूस येतो, त्याचे सुंदर वस्त्र बनते आणि देशभरात पोहोचते, गिरणीचे ते सुंदर साधन. ⚙️💡👕

कडवे ४
कामगारांच्या चेहऱ्यावरती, समाधान होते झळझळणारे,
अधिक कामामुळे त्यांचे, जीवन होते उजळणारे.
पगार वाढले, संधी मिळाल्या, नव्या आशांची झाली पेरणी,
कानपूरची ती गिरणी, बनली तेव्हा एक मोठी कहाणी.

अर्थ: कामगारांच्या चेहऱ्यावर समाधान चमकत होते. अधिक कामामुळे त्यांचे जीवन उज्वल होत होते. पगार वाढले, संधी मिळाल्या, नव्या आशा पेरल्या गेल्या. तेव्हा कानपूरची ती गिरणी एक मोठी कहाणी बनली. 😊💰👷�♂️

कडवे ५
कानपूरला तेव्हा मिळाले, 'मँचेस्टर ऑफ ईस्ट' चे मान,
औद्योगिक क्रांतीचे ते केंद्र, उंचावले देशाचे शान.
वस्त्रोद्योगात नाव कमावले, जगभरात झाली कीर्ती,
या विस्ताराने घडवली, एक नवी समृद्धी.

अर्थ: कानपूरला तेव्हा 'पूर्वेकडील मँचेस्टर' चा मान मिळाला. ते औद्योगिक क्रांतीचे केंद्र बनले आणि देशाची शान वाढवली. वस्त्रोद्योगात नाव कमावले आणि जगभरात कीर्ती झाली. या विस्ताराने एक नवीन समृद्धी घडवली. 🏭🏆🇮🇳

कडवे ६
पर्यावरणाचा विचार तेव्हा, फारसा नव्हता केला,
पण विकासाची ती लाट, वेगाने पुढे गेली.
आज गरज आहे संतुलन साधण्याची, निसर्गाला जपण्याची,
विकासासोबत पर्यावरणाची, काळजी घेण्याची.

अर्थ: त्यावेळी पर्यावरणाचा फारसा विचार केला गेला नाही, पण विकासाची ती लाट वेगाने पुढे गेली. आज संतुलन साधण्याची, निसर्गाला जपण्याची, विकासासोबत पर्यावरणाची काळजी घेण्याची गरज आहे. 🌳🏭♻️

कडवे ७
त्या गिरणीचा तो दिवस, आजही मनात रुजला आहे,
कामगारांच्या त्या कष्टांचा, इतिहास आजही उभा आहे.
संकल्प करूया आज पुन्हा, योग्य मार्गी चालण्याचा,
समृद्धी सोबत पर्यावरणाचा, मान नेहमी राखण्याचा.

अर्थ: त्या गिरणीचा तो दिवस आजही मनात रुजला आहे. कामगारांच्या त्या कष्टांचा इतिहास आजही उभा आहे. आज पुन्हा योग्य मार्गावर चालण्याचा, समृद्धीसोबत पर्यावरणाचा मान नेहमी राखण्याचा संकल्प करूया. 🙏🌟🌳

मराठी कविता: इमोजी सारांश
कानपूर 📍 पहिली कापड गिरणी 🏭 विस्तार ✨ 12 जुलै 1928 🗓� उत्पादन क्षमता 📈 कामगार 👨�🏭 धागे 🧵 कापड 👕 मँचेस्टर ऑफ ईस्ट 🏆 औद्योगिक क्रांती 💥 रोजगार 💰 विकास 🚀 पर्यावरण 🌳 संतुलन ⚖️ इतिहास 📜 संकल्प 🙏

--अतुल परब
--दिनांक-12.07.2025-शनिवार.
===========================================