जागतिक नेता होण्याच्या उंबरठ्यावर उभा भारत-

[Atul Kaviraje]

जागतिक नेता होण्याच्या उंबरठ्यावर उभा भारत आणि मराठी मीडियातले किडेमकोडे करिती लीला-

Rajkiy vishleshak-bhau torasekar-pratipaksh-

जागतिक नेता होण्याच्या उंबरठ्यावर उभा भारत आणि मराठी मीडियातले किडेमकोडे करिती लीला: एक राजकीय विश्लेषण 🇮🇳🌎🐛

आज भारत जागतिक नेता बनण्याच्या उंबरठ्यावर उभा आहे, एक असा देश जो आपल्या आर्थिक, सामरिक आणि सांस्कृतिक शक्तीने आंतरराष्ट्रीय पटलावर आपली वेगळी ओळख निर्माण करत आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदींच्या नेतृत्वाखाली भारताने विविध आंतरराष्ट्रीय मंचांवर आपला प्रभाव वाढवला आहे, अनेक महत्त्वाच्या जागतिक निर्णयांमध्ये सक्रिय भूमिका बजावली आहे आणि 'विश्वगुरु' बनण्याच्या दिशेने महत्त्वपूर्ण पावले उचलली आहेत. एकीकडे हे सकारात्मक चित्र असताना, दुसरीकडे देशांतर्गत, विशेषतः मराठी मीडियातील काही घटकांमध्ये (ज्यांना राजकीय विश्लेषक भाऊ तोरसेकर 'किडे-मकोडे' संबोधतात) विरोधी पक्षांच्या प्रभावाखाली नकारात्मकता आणि विघटनकारी वृत्ती वाढत असल्याचे दिसून येते. हा लेख भारताची जागतिक स्तरावरील वाढती भूमिका आणि मराठी मीडियाच्या काही भागातील या 'किडे-मकोड्यांच्या लीलां'चे विश्लेषण करेल.

भारताची जागतिक स्तरावरील वाढती भूमिका आणि मीडियातील 'लीला' (१० प्रमुख बिंदु)
भारत आज केवळ एक विकसनशील राष्ट्र राहिलेला नाही, तर तो एक उदयोन्मुख जागतिक शक्ती आहे जो आंतरराष्ट्रीय संबंध, अर्थव्यवस्था आणि भू-राजकारणाला आकार देत आहे. या प्रगतीकडे अनेकदा अंतर्गत आणि बाह्य घटकांकडून नकारात्मक दृष्टिकोन ठेवला जातो.

आर्थिक महाशक्ती म्हणून उदय: भारत जगातील सर्वात वेगाने वाढणाऱ्या अर्थव्यवस्थांपैकी एक आहे आणि लवकरच तिसरी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था बनण्याची शक्यता आहे. या आर्थिक सामर्थ्यामुळे जागतिक व्यापार आणि गुंतवणुकीत भारताचा प्रभाव वाढला आहे. 💰📈

भू-राजकीय महत्त्व: इंडो-पॅसिफिक क्षेत्रात भारताची भूमिका अत्यंत महत्त्वाची आहे. क्वाड (QUAD) सारख्या गटांमध्ये सक्रिय सहभागामुळे चीनच्या वाढत्या प्रभावाला संतुलित करण्यात भारताची भूमिका महत्त्वपूर्ण ठरली आहे. 🌍

सॉफ्ट पॉवर आणि सांस्कृतिक प्रभाव: भारताचा योग, आयुर्वेद, अध्यात्म आणि लोकशाही मूल्ये जागतिक स्तरावर स्वीकारली जात आहेत. आंतरराष्ट्रीय योग दिवस हे याचे उत्तम उदाहरण आहे. 🧘�♀️🕉�

परराष्ट्र धोरणातील स्वायत्तता: रशिया-युक्रेन युद्धासारख्या जागतिक संकटांमध्ये भारताने कोणत्याही एका बाजूने न झुकता, राष्ट्रीय हिताला प्राधान्य देत एक स्वतंत्र परराष्ट्र धोरण (Strategic Autonomy) राखले आहे, ज्याचे जागतिक स्तरावर कौतुक झाले आहे. 🕊�

जागतिक समस्यांवरील नेतृत्व: हवामान बदल, दहशतवाद, आणि आरोग्य संकटे (उदा. कोविड-१९ महामारीत लसींचा पुरवठा) यांसारख्या जागतिक समस्यांवर भारताने सक्रिय नेतृत्व दाखवले आहे. ♻️🦠

G20 आणि इतर आंतरराष्ट्रीय मंचांवर प्रभाव: G20 अध्यक्षपद आणि संयुक्त राष्ट्रसंघासारख्या मंचांवर भारताने विकसनशील देशांचा आवाज बुलंद केला आहे, ज्यामुळे जागतिक दक्षिणेतील देशांमध्ये (Global South) भारताची विश्वासार्हता वाढली आहे. 🤝

संरक्षण क्षेत्रातील आत्मनिर्भरता: भारताने आपल्या संरक्षण दलांना मजबूत करण्यासाठी आणि शस्त्रास्त्रांच्या आयातीवरील अवलंबित्व कमी करण्यासाठी 'आत्मनिर्भर भारत' अभियानांतर्गत संरक्षण उत्पादनात वाढ केली आहे. 🛡�

प्रवासी भारतीय समुदायाचे योगदान: जगभरातील भारतीय समुदाय (Diaspora) भारताची आर्थिक आणि सांस्कृतिक शक्ती वाढवण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावत आहे, ज्यामुळे जागतिक स्तरावर भारताची प्रतिमा उंचावली आहे. 👨�👩�👧�👦

मराठी मीडियातील काही घटकांची नकारात्मक भूमिका (भाऊ तोरसेकर यांच्या विश्लेषणानुसार): राजकीय विश्लेषक भाऊ तोरसेकर यांच्या मतानुसार, जेव्हा भारत जागतिक पटलावर आपले स्थान मजबूत करत आहे, तेव्हा मराठी मीडियातील काही गट (जे अनेकदा विरोधी पक्षांशी संलग्न असतात) सातत्याने नकारात्मक बातम्या, निराधार आरोप आणि पक्षपाती विश्लेषण प्रसारित करत आहेत. 🐛🎤

राष्ट्रविरोधी शक्तींचा अप्रत्यक्ष प्रचार: तोरसेकर यांच्यासारख्या विश्लेषकांचा दावा आहे की, हे 'किडे-मकोडे' कळत-नकळतपणे अशा कथांना (narratives) प्रोत्साहन देतात ज्यामुळे देशाची प्रतिमा मलिन होते आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर भारताच्या वाढत्या प्रभावाला धक्का लागू शकतो. हे विरोधकांचे केवळ राजकारण नसून, काहीवेळा ते राष्ट्रविरोधी शक्तींच्या हिताचे ठरते असे ते मानतात. 👎📺

उदाहरण: जेव्हा भारताने अनेक देशांना कोविड-१९ लस पुरवून 'व्हॅक्सीन मैत्री' दाखवली, तेव्हा काही मीडिया आउटलेट्सनी देशांतर्गत लसीकरणाच्या धीमी गतीवर अधिक लक्ष केंद्रित केले, ज्यामुळे जागतिक स्तरावर भारताच्या सकारात्मक प्रतिमेवर संशय निर्माण झाला. तसेच, जेव्हा भारत G20 चे अध्यक्षपद भूषवत होता, तेव्हा काही मराठी मीडिया गटांनी देशातील किरकोळ समस्यांवर जास्त भर दिला, ज्यामुळे जागतिक स्तरावरील भारताच्या नेतृत्वाची भूमिका दुर्लक्षित झाली.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-13.07.2025-रविवार.
===========================================