श्रीमद्भगवद्गीता- धृष्टकेतुश्चेकितानः काशिराजश्च वीर्यवान्-

[Atul Kaviraje]

श्रीमद्भगवद्गीता-

धृष्टकेतुश्चेकितानः काशिराजश्च वीर्यवान् ।
पुरुजित्कुन्तिभोजश्च शैब्यश्च नरपुंगवः ॥ १-५ ॥

🙏 श्रीमद्भगवद्गीता अध्याय १, श्लोक ५ चा मराठी सखोल भावार्थ:

📜 श्लोक (संस्कृत):
धृष्टकेतुश्चेकितानः काशिराजश्च वीर्यवान् । पुरुजित्कुन्तिभोजश्च शैब्यश्च नरपुंगवः ॥ १-५ ॥

🗣� श्लोकाचा अर्थ (मराठी):
धृष्टकेतु, चेकितान, पराक्रमी काशिराज, पुरुजित, कुन्तिभोज आणि नरश्रेष्ठ शैब्य हे (पांडवांच्या बाजूने) युद्धासाठी सज्ज झाले आहेत.

🔍 सखोल भावार्थ व विवेचन:
श्लोकाचा संदर्भ: हा श्लोक अर्जुनाच्या युद्धभूमीवरील निरीक्षणाचा भाग आहे. तो कुरुक्षेत्रावर उभा असताना आपल्या बाजूच्या योद्ध्यांची यादी सांगतो.

व्यक्तींची ओळख व महत्त्व:

धृष्टकेतु: चेदिराजाचा पुत्र, शूर योद्धा.

चेकितान: यादव वंशातील, श्रीकृष्णाचा नातेवाईक.

काशिराज: वाराणसीचा राजा, अत्यंत पराक्रमी.

पुरुजित व कुन्तिभोज: कुन्तीचे नातेवाईक, यदुवंशीय.

शैब्य: वृद्ध पण अत्यंत तेजस्वी योद्धा.

भावार्थ: या श्लोकात अर्जुन सांगतो की त्याच्या बाजूला असलेल्या योद्धे केवळ संख्येनेच नव्हे तर पराक्रमानेही श्रेष्ठ आहेत. हे योद्धे धर्मासाठी, न्यायासाठी आणि कर्तव्यासाठी युद्धात उतरले आहेत.

🧠 निष्कर्ष:
या श्लोकातून युद्धातील नैतिकता, कर्तव्यबोध आणि अर्जुनाच्या मनातील द्वंद्व स्पष्ट होते. हे योद्धे केवळ सैनिक नाहीत, तर धर्मयुद्धाचे प्रतिनिधी आहेत.

📚 उदाहरण:
जसे एखाद्या संघात विविध कौशल्यांचे खेळाडू असतात, तसेच पांडवांच्या बाजूला विविध राज्यांतील, विविध गुणधर्म असलेले योद्धे आहेत—हे एक प्रकारे धर्माच्या बाजूने उभे असलेले एक सशक्त संघ आहे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-16.07.2025-बुधवार.
===========================================