लोकशाहीर अण्णाभाऊ साठे स्मृतिदिन-18 जुलै 2025, शुक्रवार-1

[Atul Kaviraje]

लोकशाहीर अण्णाभाऊ साठे स्मृतिदिन-

लोकशाहीर अण्णाभाऊ साठे स्मृतिदिन

लोकशाहीर अण्णाभाऊ साठे स्मृतिदिन: एक विस्तृत विवेचन

आज, 18 जुलै 2025, शुक्रवार रोजी, आपण लोकशाहीर अण्णाभाऊ साठे यांना त्यांच्या पुण्यतिथीनिमित्त आदराने स्मरण करत आहोत. अण्णाभाऊ साठे हे केवळ एक नाव नव्हते, तर एक क्रांती होती; एक असे व्यक्तिमत्त्व ज्याने आपल्या लेखणीतून आणि आवाजातून समाजातील दलित, शोषित आणि वंचितांना न्याय मिळवून देण्यासाठी आयुष्यभर संघर्ष केला. त्यांचे जीवन आणि कार्य आजही आपल्याला प्रेरणा देते.

1. लोकशाहीर अण्णाभाऊ साठे: परिचय 📜
अण्णाभाऊ साठे यांचे मूळ नाव तुकाराम भाऊराव साठे होते. त्यांचा जन्म 1 ऑगस्ट 1920 रोजी महाराष्ट्रातील सांगली जिल्ह्यातील वाटेगाव येथे झाला होता. त्यांचा जन्म एका दलित कुटुंबात झाला होता आणि त्यांनी आपल्या आयुष्यात गरिबी, जातीय भेदभाव आणि सामाजिक अन्यायाचा सामना केला. या अनुभवांनी त्यांना एक क्रांतिकारी लेखक आणि कार्यकर्ता बनण्यास प्रवृत्त केले.

2. शिक्षणाचा अभाव, ज्ञानाचा साठा 📚
अण्णाभाऊ साठे यांना औपचारिक शिक्षण फार कमी मिळाले, कदाचित फक्त दीड दिवस. परंतु, त्यांनी आपला अनुभव, निरीक्षण आणि सखोल अभ्यासातून ज्ञानाचा विशाल साठा मिळवला. ते मराठी, हिंदी, उर्दू आणि इंग्रजी भाषांमध्ये पारंगत होते. त्यांच्या रचना त्यांच्या सखोल समज आणि सामाजिक चेतनेचा पुरावा आहेत.

3. साहित्यातील योगदान: लेखणीची शक्ती 💪
अण्णाभाऊ साठे यांनी विविध साहित्य प्रकारात आपले योगदान दिले. त्यांनी 35 कादंबऱ्या, 150 हून अधिक लोककथा, नाटके, लावणी आणि पोवाडे लिहिले. त्यांच्या 'फकिरा', 'चिखलातील कमळ', 'वैजयंता' आणि 'आवडी' यांसारख्या काही प्रमुख कादंबऱ्या समाजाच्या वास्तववादी चित्रणासाठी ओळखल्या जातात. त्यांनी आपल्या कथांच्या माध्यमातून ग्रामीण जीवन, जातीय अत्याचार आणि मजुरांचा संघर्ष उघड केला. त्यांचे साहित्य केवळ मनोरंजनासाठी नव्हते, तर ते सामाजिक बदलाचे एक शक्तिशाली माध्यम होते.

4. लोककला आणि सादरीकरणातील योगदान: जनतेचे गायक 🎤🎭
अण्णाभाऊ साठे हे केवळ एक लेखकच नव्हते, तर एक उत्कृष्ट लोककलावंत आणि शाहिरही होते. त्यांनी आपल्या लावणी आणि पोवाड्यांच्या माध्यमातून आपले विचार जनतेपर्यंत पोहोचवले. त्यांच्या गीतांमध्ये लोकगीतांचा आत्मा आणि क्रांतिकारी संदेशाचा अद्भुत संगम होता. ते आपल्या सादरीकरणाने लोकांना मंत्रमुग्ध करत असत आणि त्यांच्यात सामाजिक चेतना जागवत असत. कला हे समाजाला बदलण्याचे एक महत्त्वाचे साधन आहे, असे त्यांचे मत होते.

5. सामाजिक आणि राजकीय सक्रियता: क्रांतीचे अग्रदूत ✊
अण्णाभाऊ साठे कम्युनिस्ट पक्षाचे सक्रिय सदस्य होते आणि त्यांनी दलित पँथर चळवळीतही महत्त्वाची भूमिका बजावली. त्यांनी मजूर, शेतकरी आणि दलितांच्या हक्कांसाठी अनेक आंदोलनांमध्ये भाग घेतला. ते डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या विचारांनी खूप प्रभावित होते आणि त्यांनी जातिभेद निर्मूलन आणि सामाजिक समानतेसाठी अथक प्रयत्न केले. त्यांचे जीवन दलित आणि वंचितांना न्याय आणि सन्मान मिळवून देण्याच्या संघर्षाला समर्पित होते.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-18.07.2025-शुक्रवार.
===========================================