आरोग्य का अनारोग्य - राजू परुळेकर -कविता-🏥💔🤔😠💰🤐😥

[Atul Kaviraje]

आरोग्य का अनारोग्य - राजू परुळेकर -कविता-

कधी म्हणायचे, कोर्ट वा पोलीसची पायरी न चढावी,
पण आता दवाखान्याचे, नावही मन घाबरावे.
परुळेकर बोलले, हा कसा रोग आहे,
आरोग्य सेवा नाही, हे तर अनारोग्य आहे.
अर्थ: पूर्वी लोक म्हणायचे की कोर्टात किंवा पोलीस स्टेशनमध्ये जाण्याची वेळ येऊ नये, पण आता दवाखान्याचे नाव ऐकूनही मन घाबरते. परुळेकर म्हणतात की हा एक आजारच आहे, ही आरोग्य सेवा नसून 'अनारोग्य' आहे.

रुग्णाचा आहे हक्क, प्रश्न त्याने पुसावे,
डॉक्टरानेही त्याला, प्रत्येक गोष्ट सांगावे.
पण येथे तर उत्तर आहे, एकच ते 'कडू',
'डॉक्टर तू आहेस की मी?', हा कसा अट्टहासू.
अर्थ: रुग्णाला प्रश्न विचारण्याचा हक्क आहे, आणि डॉक्टरांनी त्याला प्रत्येक गोष्ट सांगावी. पण येथे एकच कडू उत्तर मिळते, 'डॉक्टर तू आहेस की मी?', हा कसा अट्टहास आहे.

नफ्याच्या शर्यतीत, नैतिकता घसरली,
पुण्याचे हे काम, आता धनाने भरली.
अनावश्यक तपासण्यांचा, वाढतो आहे भार,
विश्वासाच्या जागी, आता अविश्वास आहे यार.
अर्थ: नफा मिळवण्याच्या शर्यतीत नैतिकता ढासळली आहे, हे पुण्याचे काम आता पैशाने भरले आहे. अनावश्यक तपासण्यांचा भार वाढत आहे, आणि विश्वासाच्या जागी आता अविश्वास निर्माण झाला आहे.

माहितीच्या नावावर, फक्त शांतता दाटली,
पारदर्शकतेची कमतरता, प्रत्येक क्षणी सतावते.
रुग्ण बिचारा, लाचार आणि घाबरलेला,
त्याला काय होत आहे, ना कुठली खबर.
अर्थ: माहितीच्या नावाखाली फक्त शांतता आहे, पारदर्शकतेची कमतरता प्रत्येक क्षणी त्रास देते. रुग्ण बिचारा असहाय्य आणि घाबरलेला आहे, त्याला स्वतःसोबत काय होत आहे याची कुठलीही खबर नाही.

अहंकारात बुडालेले, काही डॉक्टर महान,
रुग्णाला समजती, फक्त एक सामान.
ही व्यवस्था नाही, हे तर आहे जंगल,
जिथे पैसाच बोले, प्रत्येक क्षणी, प्रत्येक पल.
अर्थ: अहंकाराने भरलेले काही डॉक्टर, रुग्णाला फक्त एक वस्तू समजतात. ही व्यवस्था नसून जंगल आहे, जिथे प्रत्येक क्षणी फक्त पैशाचेच बोलबाला असते.

सरकारी असो की खाजगी, परिस्थिती तीच,
मानवतेचा स्पर्श, आता मिळत नाहीच.
रुग्णांना आता तर, जागरूक व्हायचे आहे,
आपल्या अधिकारांना, त्यांना मिळवायचे आहे.
अर्थ: सरकारी असो की खाजगी, परिस्थिती तीच आहे, माणुसकीचा स्पर्श आता मिळतच नाही. रुग्णांना आता जागरूक व्हायचे आहे, त्यांना आपले अधिकार मिळवायचे आहेत.

राजू परुळेकरांनी, उघडले आहेत डोळे,
या 'अनारोग्यावर', तुम्ही करा बोलणे.
संवादच मार्ग आहे, पारदर्शकतेची आस,
तेव्हाच परत येईल, आरोग्यात विश्वास.
अर्थ: राजू परुळेकरांनी डोळे उघडले आहेत, या 'अनारोग्या'वर तुम्ही बोला. संवाद हाच मार्ग आहे, पारदर्शकतेची आशा आहे, तेव्हाच आरोग्यात विश्वास परत येईल.

कवितेचा संक्षिप्त अर्थ
ही कविता राजू परुळेकर यांच्या 'आरोग्याचे अनारोग्य' या विषयावर आधारित आहे. ती दर्शवते की आरोग्य सेवा आता कशी व्यावसायिक झाली आहे, ज्यामुळे रुग्णाला प्रश्न विचारण्याचा अधिकार मिळत नाही आणि डॉक्टर निरंकुश वृत्तीचा अवलंब करतात. कवितेत नैतिकतेच्या ऱ्हासाला, पारदर्शकतेच्या कमतरतेला, अविश्वासाच्या वातावरणाला आणि रुग्णाच्या लाचारीला उजागर केले आहे. शेवटी, ती रुग्ण सक्षमीकरण आणि चांगल्या संवादाद्वारे आरोग्य व्यवस्थेत विश्वास पुन्हा स्थापित करण्याच्या गरजेवर जोर देते.

कवितेसाठी प्रतीक आणि इमोजी

रुग्णालय: 🏥 व्यवस्थेचे प्रतीक.

तुटलेले हृदय: 💔 बिघडलेली स्थिती.

प्रश्नचिन्ह: 🤔 रुग्णाचे प्रश्न.

क्रोधित चेहरा: 😠 डॉक्टरांची वृत्ती.

पैशाचा ढीग: 💰 व्यावसायिकता.

बंद तोंड: 🤐 माहितीचा अभाव.

दुःखी चेहरा: 😥 रुग्णाची वेदना.

कवितेचा इमोजी सारांश: 🏥💔🤔😠💰🤐😥
 
--अतुल परब
--दिनांक-19.07.2025-शनिवार.
===========================================