संत सेना महाराज-गेलो गेलो पंढरपुरा। ऐकला नामाचा गजर-1

[Atul Kaviraje]

                          "संत चरित्र"
                         ------------

        संत सेना महाराज-

अशी प्रेमळ भक्ती सेनाजींनी पुराणकथांच्या माध्यमातून व्यक्त केली. विठ्ठलाच्या भेटीसाठी वारकरीपंथातील कोणाही भक्तास ध्यास लागतो. तो भक्त खूप सुखावतो. विठ्ठलाच्या दर्शनास गेला की,

     "गेलो गेलो पंढरपुरा। ऐकला नामाचा गजर ॥

     स्नान केले चंद्रभागा। दर्शन केले पांडुरंगा॥"

संत सेना महाराजांच्या अभंगाचा सखोल भावार्थ: "गेलो गेलो पंढरपुरा..."
संत सेना महाराजांचा "गेलो गेलो पंढरपुरा। ऐकला नामाचा गजर ॥ स्नान केले चंद्रभागा। दर्शन केले पांडुरंगा॥" हा अभंग विठ्ठल भक्तीचा अनुपम अनुभव अत्यंत साध्या आणि सोप्या शब्दांत मांडतो. हा अभंग केवळ पंढरपूरच्या वारीचे वर्णन नसून, ते एका भक्ताच्या आत्मिक प्रवासाचे आणि परमानंदाच्या अनुभूतीचे प्रतीक आहे.

आरंभ (Introduction)
संत सेना महाराज हे वारकरी संप्रदायातील एक महत्त्वाचे संत कवी होते. त्यांचे अभंग भक्ती, ज्ञान आणि वैराग्याने ओतप्रोत भरलेले आहेत. प्रस्तुत अभंग हा त्यांच्या विठ्ठल भक्तीचे आणि पंढरपूर वारीचे महत्त्व अधोरेखित करतो. या अभंगातून संत सेना महाराजांनी पंढरपूरच्या वारीचे केवळ भौतिक वर्णन न करता, त्यामागील आध्यात्मिक अर्थ आणि भक्तीचा परमोच्च आनंद व्यक्त केला आहे. पंढरपूरची वारी ही केवळ एक धार्मिक यात्रा नसून, ती आत्मशुद्धी आणि भगवंताशी एकरूप होण्याची प्रक्रिया आहे, हेच या अभंगातून स्पष्ट होते.

प्रत्येक कडव्याचा अर्थ आणि सखोल विवेचन
कडवे १: "गेलो गेलो पंढरपुरा। ऐकला नामाचा गजर ॥"

अर्थ: मी पंढरपूरला गेलो, आणि तिथे नामाचा गजर (देवाच्या नावाचा जयघोष) ऐकला.

सखोल विवेचन: या ओळींमध्ये संत सेना महाराज स्वतःच्या पंढरपूर यात्रेचे वर्णन करतात. "गेलो गेलो पंढरपुरा" या शब्दांतून त्यांची पंढरपूरला जाण्याची उत्कट ओढ आणि तेथे पोहोचल्याचा आनंद व्यक्त होतो. हे केवळ भौतिक स्थलांतर नाही, तर ते एका आध्यात्मिक ध्येयाकडे वाटचाल करण्याचे प्रतीक आहे. एकदा का भक्त पंढरपूरच्या वेशीवर पोहोचला की, त्याला सर्वप्रथम जाणवते ते "नामाचा गजर." हा नामाचा गजर म्हणजे विठ्ठलाच्या नावाचा (उदा. विठ्ठल विठ्ठल, जय हरी विठ्ठल) सतत होणारा जयघोष. हा गजर केवळ कानांवर पडणारा आवाज नसून, तो भक्तीमय वातावरणाची निर्मिती करतो. या गजरामुळे भक्ताच्या मनात उत्साह, आनंद आणि एक प्रकारची ऊर्जा संचारते. पंढरपुरात प्रवेश करताच भक्ताला जाणवणारी ही सामूहिक भक्तीची लाट त्याला विठ्ठलाच्या अधिक जवळ घेऊन जाते. हा नामाचा गजर म्हणजे, एका अर्थाने, त्या भक्तीमय वातावरणाचे प्रवेशद्वारच आहे, जिथे प्रत्येक वारकरी भगवंताच्या नामस्मरणात तल्लीन झालेला असतो. उदाहरणार्थ, एखाद्या मोठ्या उत्सवात प्रवेश केल्यावर जसा ध्वनी आणि उत्साह जाणवतो, तसाच अनुभव वारकऱ्यांना पंढरपुरात प्रवेश केल्यावर येतो. तो नामाचा गजर केवळ कानांना सुखवत नाही, तर तो अंतर्मनालाही शांतता आणि समाधान देतो.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-25.07.2025-शुक्रवार.
===========================================