भारताचे बदलते राजकारण: जन-आकांक्षांचा नवा टप्पा-2-🗺️🤝💡🏙️📈📱💬🧑‍🎓👩‍🎓🚀👩

[Atul Kaviraje]

भारताचे बदलते राजकारण -

भारताचे बदलते राजकारण: जन-आकांक्षांचा नवा टप्पा 🇮🇳

6. युतीचे राजकारण आणि बदलती समीकरणे 🤝
एकल पक्षाच्या बहुमताच्या युगातून आता भारत युतीच्या राजकारणाकडे वाटचाल करत आहे, जिथे सरकारे स्थापन करण्यासाठी विविध पक्षांना एकत्र यावे लागते. यामुळे राजकारण अधिक जटिल आणि गतिशील बनते, जिथे सत्तेचे संतुलन आणि तडजोडीची भूमिका महत्त्वपूर्ण ठरते. निवडणूकपूर्व आणि निवडणुकीनंतरच्या युतीचे महत्त्व वाढले आहे. 🔄

उदाहरण: राष्ट्रीय लोकशाही आघाडी (NDA) आणि संयुक्त पुरोगामी आघाडी (UPA) हे भारतीय राजकारणातील प्रमुख युती आहेत, जे विविध विचारसरणीच्या पक्षांना एकत्र आणतात.

7. भ्रष्टाचारविरोधी आंदोलन आणि पारदर्शकतेची मागणी 🗣�
गेल्या दशकात, भारताने भ्रष्टाचाराविरुद्ध अनेक मोठी जनआंदोलने पाहिली आहेत. यामुळे राजकीय पक्षांना पारदर्शकतेवर आणि जबाबदारीवर अधिक लक्ष केंद्रित करण्यास भाग पाडले आहे. मतदार आता भ्रष्टाचाराच्या प्रकरणांबद्दल अधिक संवेदनशील आहेत आणि स्वच्छ प्रतिमेच्या नेत्यांना प्राधान्य देत आहेत. 🧹✨

उदाहरण: अण्णा हजारे यांचे भ्रष्टाचारविरोधी आंदोलन आणि लोकपाल विधेयकाची मागणी यांनी देशभरात जनतेला एकत्र आणले आणि राजकीय संवादाचा अजेंडा बदलला.

8. संघीय रचनेत केंद्र-राज्य संबंधांमध्ये बदल 🏛�
भारताची संघीय रचना काळानुसार विकसित होत आहे. केंद्र आणि राज्यांच्या दरम्यानचे संबंध, विशेषतः आर्थिक आणि विधायी बाबींमध्ये, सतत चर्चेचा विषय बनले आहेत. राज्यांच्या वाढत्या आकांक्षा आणि प्रादेशिक पक्षांच्या उदयामुळे संघीय संतुलनावर परिणाम झाला आहे, ज्यामुळे केंद्राला राज्यांसोबत अधिक सहकार्य आणि समन्वय साधण्याची गरज निर्माण झाली आहे. ⚖️

उदाहरण: वस्तू आणि सेवा कर (GST) यांसारखी धोरणे केंद्र आणि राज्यांमधील आर्थिक संबंधांना नवीन आकार देतात आणि विविध राज्ये आपले हक्क आणि स्वायत्ततेसाठी आवाज उठवत राहतात.

9. निवडणूक आयोगाची वाढती भूमिका आणि निष्पक्ष निवडणुका 🗳�✔️
भारताचा निवडणूक आयोग (ECI) देशात निष्पक्ष आणि स्वतंत्र निवडणुका सुनिश्चित करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतो. अलीकडील वर्षांत, ECI ने निवडणूक सुधारणा, धनशक्तीच्या गैरवापरावर नियंत्रण आणि आदर्श आचारसंहिता लागू करण्यात अधिक कठोरता दाखवली आहे. यामुळे निवडणूक प्रक्रियेवरील जनतेचा विश्वास वाढला आहे. 👍

उदाहरण: EVM (इलेक्ट्रॉनिक वोटिंग मशीन) चा व्यापक वापर आणि निवडणूक खर्चावर निवडणूक आयोगाचे कठोर नियंत्रण निवडणूक प्रक्रिया अधिक पारदर्शक आणि विश्वसनीय बनवत आहे.

10. निष्कर्ष: एक गतिशील आणि सतत विकसित लोकशाही 🌅
भारताचे राजकारण एक जिवंत आणि सतत विकसित होणारी प्रक्रिया आहे. हे जन-आकांक्षा, सामाजिक बदल आणि जागतिक प्रभावांचे आरसा आहे. आव्हाने असूनही, भारतीय लोकशाहीची लवचिकता आणि मतदारांची वाढती जागरूकता भविष्यात आणखी महत्त्वपूर्ण बदलांचा मार्ग मोकळा करेल. ही अशी लोकशाही आहे जी आपल्या मुळांशी जोडलेली राहूनही सतत नवीन दिशांकडे वाटचाल करत आहे. 🇮🇳✨

सारांश 🇮🇳🗺�🤝💡🏙�📈📱💬🧑�🎓👩�🎓🚀👩�⚖️💪🗳�💖🔄🗣�🧹✨🏛�⚖️✔️👍🌅

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-27.07.2025-रविवार.
===========================================