१७८१ मध्ये बनारस उठावाची सुरुवात (२८ जुलै १७८१) ⚔️🔥

[Atul Kaviraje]

BANARAS UPRISING OF 1781 BEGAN-

The Banaras Uprising, also known as Chait Singh's Rebellion, began on July 28, 1781, in Varanasi. This was a significant armed revolt against the British East India Company, marking one of the earliest organized resistances to British colonial rule in northern India.

१७८१ मध्ये बनारस उठावाची सुरुवात-

१७८१ मध्ये बनारस उठावाची सुरुवात (२८ जुलै १७८१) ⚔️🔥
२८ जुलै १७८१ हा भारतीय इतिहासातील एक महत्त्वाचा दिवस आहे, कारण याच दिवशी बनारस उठाव (Banaras Uprising), ज्याला चैत सिंगचा बंड (Chait Singh's Rebellion) असेही म्हटले जाते, वाराणसीमध्ये सुरू झाला. हा उठाव ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनीविरुद्धचा एक महत्त्वाचा सशस्त्र उठाव (significant armed revolt) होता आणि उत्तर भारतात ब्रिटिश वसाहतींच्या राजवटीविरुद्धच्या सर्वात जुन्या संघटित प्रतिकारांपैकी (earliest organized resistances) एक होता. हा उठाव भारतातील जनतेच्या मनात ब्रिटीश राजवटीविरुद्ध वाढत असलेला असंतोष दर्शवतो.

या ऐतिहासिक आणि महत्त्वपूर्ण घटनेचे स्मरण करणारी ही मराठी कविता:

१७८१ मध्ये बनारस उठावाची सुरुवात (२८ जुलै १७८१)-

कडवे १:
अठरावे शतक सरता, सव्वीस जुलैचा तो दिवस, 🗓�
सतराशे ऐंशी एकोत्तर, बनारसी क्रांतीचा तो वास. ✨
ब्रिटिशांच्या राजवटीला, दिला तो धक्का,
चैत सिंगच्या बंडाने, उठले सारे लोक. ⚔️
अर्थ: अठराव्या शतकाच्या अखेरीस, २८ जुलैचा तो दिवस होता. १७८१ मध्ये बनारसमधील क्रांतीचा सुगंध पसरला. ब्रिटिशांच्या राजवटीला तो धक्का होता, चैत सिंगच्या बंडामुळे सारे लोक उठले.

कडवे २:
बनारसच्या मातीला, आली होती आग, 🔥
ईस्ट इंडिया कंपनीचा, वाढला होता तो राग. 😡
राजा चैत सिंगने, दिले होते आव्हान,
स्वातंत्र्यासाठी लढले, मिळवण्यासाठी मान. 🚩
अर्थ: बनारसच्या भूमीला आग लागली होती. ईस्ट इंडिया कंपनीबद्दलचा राग वाढला होता. राजा चैत सिंगने आव्हान दिले होते, स्वातंत्र्यासाठी लढले आणि सन्मान मिळवला.

कडवे ३:
करवसुलीचा भार, वाढला होता फार, 💰
प्रजेला होती नाराजी, अन्याय होता तो पार. ⚖️
वॉरेन हेस्टिंग्जचा होता, तो क्रूर कारभार,
त्याविरुद्धच उठला, हा पहिला प्रतिकार. 🗣�
अर्थ: करवसुलीचा भार खूप वाढला होता. जनतेमध्ये नाराजी होती, अन्याय खूप होता. वॉरेन हेस्टिंग्जचा क्रूर कारभार होता, आणि त्याचविरुद्ध हा पहिला प्रतिकार सुरू झाला.

कडवे ४:
वाराणसीच्या गल्ल्यांत, घुमले होते नारे, 📣
ब्रिटिशांविरुद्ध लढले, वीर आपले सारे. 💪
छोटीशी ती आग, मोठी झाली ज्वाला,
स्वातंत्र्याच्या संग्रामाचा, हा पहिलाच सोहळा. 🌟
अर्थ: वाराणसीच्या गल्ल्यांमध्ये नारे घुमत होते. आपले सर्व वीर ब्रिटिशांविरुद्ध लढले. ती छोटीशी आग एक मोठी ज्वाला बनली, स्वातंत्र्याच्या संग्रामाचा हा पहिलाच मोठा सोहळा होता.

कडवे ५:
जरी हा बंड, पूर्ण सफल झाला नाही, 😔
तरी त्याने दिली प्रेरणा, जी कधीच थांबेनाही. ✨
भारतीय मनाला, त्याने दिली स्फूर्ती,
अन्यायाविरुद्ध लढण्याची, दाखवली ती मूर्ती. ✊
अर्थ: जरी हा बंड पूर्णपणे यशस्वी झाला नाही, तरी त्याने अशी प्रेरणा दिली जी कधीच थांबली नाही. त्याने भारतीय मनाला स्फूर्ती दिली, आणि अन्यायाविरुद्ध लढण्याची मूर्ती (मार्ग) दाखवला.

कडवे ६:
पुढील क्रांतीची बीजे, तेव्हाच पेरली गेली, 🌱
मंगल पांडे, झांसीची राणी, त्यातूनच स्फुरली. 🇮🇳
१८५७ च्या उठावाची, हीच होती ती चाहूल,
देशभक्तीच्या मार्गावर, हे पहिले पाऊल. 👣
अर्थ: पुढील क्रांतीची बीजे तेव्हाच पेरली गेली होती. मंगल पांडे, झाशीची राणी त्यातूनच प्रेरित झाले. १८५७ च्या उठावाची हीच चाहूल होती, देशभक्तीच्या मार्गावर हे पहिले पाऊल होते.

कडवे ७:
आजही आठवतो तो दिवस, ती क्रांतीची कहाणी, 📖
शौर्याची गाथा, लिहिली त्या वीर जणांनी. 💖
सलाम त्या शहीदांना, त्या चैत सिंग राजाला,
ज्याने दिला आवाज, ब्रिटिशांच्या अन्यायाला. 🙏
अर्थ: आजही तो दिवस, ती क्रांतीची कहाणी आठवते. त्या वीर जणांनी शौर्याची गाथा लिहिली. त्या हुतात्म्यांना, त्या राजा चैत सिंगला सलाम, ज्याने ब्रिटिशांच्या अन्यायाविरुद्ध आवाज दिला.

कविता सार (Emoji सारंश):
बनारस उठाव 🔥⚔️, १७८१ 🗓�, चैत सिंग 👑, ब्रिटिशांविरुद्ध 🇬🇧, स्वातंत्र्य 🇮🇳, प्रतिकार ✊, प्रेरणा ✨, शौर्य 🌟, इतिहास 📜, देशभक्ती ❤️.

--अतुल परब
--दिनांक-28.07.2025-सोमवार.
===========================================