मळसूर यात्रा आणि चौंडेश्वरी देवी यात्रा: भक्ती आणि परंपरेचे अनोखे सण 🌸🙏

[Atul Kaviraje]

1-मळसूर यात्रा-मळसूर, तालुका-पातूर-

2-चौंडेश्वरी देवी यात्रा-सोंगे, तालुका-कागल-

मळसूर यात्रा आणि चौंडेश्वरी देवी यात्रा: भक्ती आणि परंपरेचे अनोखे सण 🌸🙏

दिनांक: 29 जुलै, 2025
दिवस: मंगळवार

महाराष्ट्राच्या सांस्कृतिक आणि धार्मिक वारशात यात्रांना एक विशेष स्थान आहे. या यात्रा केवळ धार्मिक विधीच नाहीत, तर सामुदायिक एकता, लोककला आणि खोल श्रद्धेचे प्रतीक देखील आहेत. 29 जुलै, 2025, मंगळवार रोजी असेच दोन प्रमुख सण साजरे केले जातील: अकोला जिल्ह्यातील पातुर तालुक्यातील मळसूर यात्रा आणि कोल्हापूर जिल्ह्यातील कागल तालुक्यातील चौंडेश्वरी देवी यात्रा . चला, या दोन्ही यात्रांचे महत्त्व आणि भक्तिभावावर सविस्तर चर्चा करूया.

यात्रांचे महत्त्व आणि विवेचन (10 प्रमुख मुद्दे)
मळसूर यात्रा - मळसूर, तालुका-पातुर: अकोला जिल्ह्यातील पातुर तालुक्यात असलेले मळसूर गाव आपल्या प्राचीन आणि प्रसिद्ध मळसूर यात्रेसाठी ओळखले जाते. ही यात्रा स्थानिक देवी किंवा देवतेला समर्पित असते, ज्यांचा आशीर्वाद घेण्यासाठी भक्त दूरदूरहून येतात. हे विशेषतः ग्रामीण महाराष्ट्राच्या लोकसंस्कृतीचे जिवंत उदाहरण आहे.

चौंडेश्वरी देवी यात्रा - सोंगे, तालुका-कागल: कोल्हापूर जिल्ह्यातील कागल तालुक्यात असलेल्या सोंगे गावात चौंडेश्वरी देवीच्या यात्रेचे आयोजन होते. चौंडेश्वरी देवीला ग्रामदेवी मानले जाते, आणि तिची पूजा गावाच्या समृद्धी, शांती आणि सुरक्षिततेसाठी केली जाते. ही यात्रा शक्ती उपासनेचे एक महत्त्वाचे स्वरूप आहे.

धार्मिक श्रद्धेचे केंद्र: या दोन्ही यात्रा संबंधित क्षेत्रांमध्ये धार्मिक श्रद्धेची प्रमुख केंद्रे आहेत. भक्त आपल्या मनोकामना पूर्ण करण्यासाठी आणि सुख-समृद्धीची प्रार्थना करण्यासाठी या यात्रांमध्ये मोठ्या संख्येने भाग घेतात.

पारंपरिक विधी आणि पद्धती: या यात्रांमध्ये शतकानुशतके जुन्या पारंपरिक विधी आणि पद्धतींचे पालन केले जाते. यामध्ये देवी-देवतांच्या मूर्तींची शोभायात्रा, भजन-कीर्तन, लोकनृत्य आणि विशेष पूजांचा समावेश असतो.

सामुदायिक सहभाग आणि एकता: या यात्रा केवळ धार्मिकच नाहीत, तर सामुदायिक एकतेचे देखील प्रतीक आहेत. गावातील सर्व लोक, जात-धर्माचा भेद विसरून, या आयोजनांमध्ये सक्रियपणे भाग घेतात, ज्यामुळे सामाजिक सलोखा वाढतो.

नैवेद्य आणि प्रसाद वितरण: यात्रेदरम्यान देवी-देवतांना विविध प्रकारचे नैवेद्य (भोग) अर्पण केले जातात आणि भक्तांमध्ये प्रसाद वितरित केला जातो. हे एक सामूहिक भोजनाचा अनुभव प्रदान करते आणि बंधुत्वाची भावना वाढवते.

मनोरंजन आणि सांस्कृतिक कार्यक्रम: धार्मिक विधींसोबतच, या यात्रांमध्ये विविध प्रकारचे मनोरंजन आणि सांस्कृतिक कार्यक्रम देखील आयोजित केले जातात. यामध्ये पारंपरिक खेळ, लोककला प्रदर्शन आणि नाटकांचा समावेश असू शकतो, जे उत्सवाचे वातावरण अधिक चैतन्यमय बनवतात.

कृषीशी संबंध: महाराष्ट्रातील अनेक ग्रामीण यात्रा कृषी चक्राशी आणि पिकांच्या उत्पादनाशी संबंधित असतात. मळसूर आणि चौंडेश्वरी देवी यात्रा देखील चांगल्या पिकांसाठी आणि पशुधनाच्या कल्याणासाठी देवी-देवतांचा आशीर्वाद प्राप्त करण्याचे माध्यम असू शकतात.

नारी शक्तीचा सन्मान: चौंडेश्वरी देवी यात्रा विशेषतः नारी शक्तीच्या सन्मानाचे प्रतीक आहे. देवीच्या उपासनेमुळे समाजात स्त्रियांचे महत्त्व आणि त्यांचे योगदान अधोरेखित केले जाते.

स्थानिक ओळख आणि पर्यटन: या यात्रा संबंधित गावांची स्थानिक ओळख बनल्या आहेत. त्या दूरदूरहून लोकांना आकर्षित करतात, ज्यामुळे क्षेत्रातील पर्यटन आणि अर्थव्यवस्थेलाही चालना मिळते. त्या महाराष्ट्राच्या समृद्ध सांस्कृतिक वारशाचा अविभाज्य भाग आहेत.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-29.07.2025-मंगळवार.
===========================================