संत सेना महाराज-बरोनि येती। वत्सा घेनु पान्हा देती-2-

[Atul Kaviraje]

                          "संत चरित्र"
                         ------------

        संत सेना महाराज-

कडवे दुसरे: "तुम्ही करावा सांभाळ। माझा अवघा सकळ ॥"

अर्थ: (हे देवा) तुम्हीच माझा पूर्णतः सांभाळ करावा, माझे जीवन संपूर्णपणे तुमच्या हवाली आहे.

विस्तृत विवेचन: पहिल्या कडव्यातून परमेश्वराच्या कृपेची स्वाभाविकताच स्पष्ट झाल्यावर, संत सेना महाराज या कडव्यात आपली पूर्ण शरणागती व्यक्त करतात. 'तुम्ही करावा सांभाळ' या शब्दांतून त्यांची नम्रता आणि अगतिकता दिसून येते. त्यांना हे उमगले आहे की, त्यांच्या जीवनाचा खरा आधार केवळ परमेश्वरच आहे. 'माझा अवघा सकळ' याचा अर्थ माझे सर्वस्व, माझे संपूर्ण जीवन, माझी सर्व कर्मे, माझे भूत, भविष्य आणि वर्तमान – हे सर्वकाही तुम्हीच सांभाळावे. यात केवळ शारीरिक किंवा भौतिक गरजांचा समावेश नाही, तर आध्यात्मिक उन्नती, मानसिक शांती आणि पारमार्थिक प्रगतीचीही जबाबदारी ते परमेश्वरावर सोपवतात.

ही केवळ जबाबदारी ढकलणे नाही, तर परमेश्वरावर असलेला प्रचंड विश्वास आणि भक्ती आहे. जेव्हा एखादा भक्त आपली सर्व चिंता, भीती, आकांक्षा परमेश्वराला अर्पण करतो, तेव्हा तो खऱ्या अर्थाने हलका होतो. ही शरणागती त्याला आंतरिक शांती प्रदान करते. संत सेना महाराज या ओळीतून हेच सांगतात की, या मायावी संसारात आपण कितीही प्रयत्न केले तरी अंतिम रक्षक आणि पालनकर्ता केवळ परमेश्वरच आहे. म्हणूनच ते आपले संपूर्ण जीवन त्याच्या चरणी समर्पित करतात आणि त्यालाच आपले सर्वस्व मानतात. हा पूर्णतः विश्वास भक्ताला निर्भय आणि निश्चिंत बनवतो.

उदाहरण: एखादे लहान मूल जसे आपल्या आई-वडिलांवर पूर्णतः अवलंबून असते आणि त्यांच्यावर विश्वास ठेवते की ते त्याची काळजी घेतील, त्याचप्रमाणे भक्त परमेश्वरावर पूर्ण विश्वास ठेवतो की तो त्याचे भलेच करेल.

समारोप (Conclusion)
संत सेना महाराजांचा हा अभंग भक्तीमार्गातील एका महत्त्वाच्या तत्त्वाचे, म्हणजेच शरणागतीचे सुंदर उदाहरण आहे. या अभंगातून परमेश्वराच्या अथांग कृपेचे आणि वात्सल्याचे दर्शन घडते, तसेच भक्ताने आपल्या जीवनाचा संपूर्ण भार त्याच्यावर सोपवून निश्चिंत कसे राहावे हे शिकवले जाते. पहिल्या कडव्यातील निसर्गाचे दाखले परमेश्वराची कृपा किती स्वाभाविक आणि सहज आहे हे सांगतात, तर दुसऱ्या कडव्यातील आर्जव भक्ताच्या पूर्ण शरणागतीचे प्रतीक आहे.

निष्कर्ष (Summary/Inference)
या अभंगाचा मुख्य निष्कर्ष हा आहे की, ज्याप्रमाणे निसर्गातील गोष्टी आपोआप घडतात (उदा. पाऊस पडल्यावर भूमीचे तृप्त होणे, गायीचे वासराला पान्हा देणे), त्याचप्रमाणे परमेश्वर आपल्या भक्तांवर अनायासे कृपा करतो. या कृपेचा अनुभव घेण्यासाठी भक्ताने आपले सर्वस्व परमेश्वराच्या चरणी अर्पण करावे. ही शरणागतीच त्याला मानसिक शांती, समाधान आणि आध्यात्मिक उन्नती प्रदान करते. संत सेना महाराज आपल्याला शिकवतात की, जेव्हा आपण आपल्या जीवनाचा ताबा परमेश्वराच्या हाती देतो, तेव्हा तो आपली प्रत्येक गोष्ट सांभाळतो आणि आपले कल्याण करतो. हा अभंग मानवी जीवनातील चिंता, भय आणि संभ्रम दूर करण्यासाठी एक प्रभावी मार्ग दाखवतो, जो ईश्वरावर पूर्ण विश्वास ठेवून त्याच्यावर अवलंबून राहण्याचा आहे.

अशी सेनाजी मनोमन ईश्वराजवळ विनवणी करतात. त्यांचे सर्व आत्मपर अभंग त्यांच्या आर्तभावनांची भक्तिमय स्पंदने आहेत व भक्तिभावाचा अभंगातून ठायीठायी उत्कटपणे प्रत्यय देतात.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-30.07.2025-बुधवार.
===========================================