नौरादेही वन्यजीव अभयारण्य: मध्य प्रदेशातील एक जैवविविधतेचे नंदनवन-1

[Atul Kaviraje]

NAURADEHI WILDLIFE SANCTUARY ESTABLISHED IN 1975-

In 1975, Nauradehi Wildlife Sanctuary was established, covering parts of Sagar, Damoh, Narsinghpur, and Raisen districts.

**1975 मध्ये सागर, दमोह, नरसिंहपूर आणि रायसेन जिल्ह्यांच्या भागात नौरादेही वन्यजीव अभयारण्याची स्थापना झाली.

नौरादेही वन्यजीव अभयारण्य: मध्य प्रदेशातील एक जैवविविधतेचे नंदनवन-

१. परिचय: निसर्गाचे एक मोठे वरदान 🌳🐅
आज आपण नौरादेही वन्यजीव अभयारण्य (Nauradehi Wildlife Sanctuary) या मध्य प्रदेशातील एका महत्त्वपूर्ण नैसर्गिक वारशाविषयी माहिती घेणार आहोत. १९७५ मध्ये स्थापन झालेले हे अभयारण्य केवळ एक संरक्षित वनक्षेत्र नाही, तर मध्य भारतातील जैवविविधतेचे एक मोठे केंद्र आहे. सागर, दमोह, नरसिंहपूर आणि रायसेन या चार जिल्ह्यांच्या मोठ्या भूभागावर पसरलेले हे अभयारण्य वन्यजीव आणि पर्यावरणासाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे. 🌿🏞�

२. स्थापना आणि विस्तार (१९७५): एक दूरदृष्टीचा निर्णय 🗺�
स्थापना: १९७५ साली नौरादेही वन्यजीव अभयारण्याची स्थापना करण्यात आली.
उद्देश: यामागचा मुख्य उद्देश या समृद्ध वनक्षेत्रातील वन्यजीव आणि त्यांच्या नैसर्गिक अधिवासाचे संरक्षण करणे हा होता. वाढत्या मानवी हस्तक्षेपामुळे आणि शिकारीमुळे धोक्यात आलेल्या प्रजातींना आश्रय देणे हे आवश्यक होते.
भौगोलिक विस्तार: हे अभयारण्य मध्य प्रदेशातील सागर, दमोह, नरसिंहपूर आणि रायसेन या जिल्ह्यांच्या मोठ्या भागांना व्यापते, ज्यामुळे ते राज्याच्या मध्यवर्ती भागात एक विशाल हरित पट्टा निर्माण करते.
३. समृद्ध जैवविविधता: वन आणि वन्यजीवांचे घर 🐾🦋
वनस्पती: नौरादेही अभयारण्य विविध प्रकारच्या वनस्पतींनी समृद्ध आहे. येथे सागवान, साल, तेंदू, करधई आणि बांबू यांसारख्या अनेक मौल्यवान प्रजातींची झाडे आढळतात.
प्राणीजीवन: हे अभयारण्य अनेक वन्यप्राण्यांचे आश्रयस्थान आहे. येथे वाघ (Tiger), बिबट्या (Leopard), लांडगा (Wolf), अस्वल (Sloth Bear), चितळ (Chital), सांबर (Sambar), नीलगाय (Nilgai), चिंकारा (Chinkara) आणि जंगली कुत्रे यांसारखे प्राणी मोठ्या संख्येने आढळतात. 🐅🦌🐻
४. वाघांसाठी एक महत्त्वाचे केंद्र 🐯
वाघांचे घर: नौरादेही अभयारण्य वाघांच्या संवर्धनासाठी एक महत्त्वाचे ठिकाण मानले जाते. कान्हा आणि बांधवगड यांसारख्या मोठ्या राष्ट्रीय उद्यानांना जोडणारा हा एक महत्त्वाचा वन्यजीव कॉरिडॉर (Wildlife Corridor) आहे.
पुनर्वसन प्रकल्प: येथे वाघांचे पुनर्वसन प्रकल्पही यशस्वीपणे राबवले गेले आहेत, ज्यामुळे येथील वाघांची संख्या वाढण्यास मदत झाली आहे.
५. पर्यावरणीय संतुलन आणि महत्त्व 🌍⚖️
जलसंधारण: हे अभयारण्य या भागातील अनेक नद्या आणि नाल्यांचे उगमस्थान आहे, ज्यामुळे भूगर्भातील पाण्याची पातळी टिकवून ठेवण्यास मदत होते.
हवामान नियमन: येथील घनदाट जंगल परिसरातील हवामान नियंत्रित करते आणि पर्यावरणाचे संतुलन राखण्यास मदत करते. ☁️🌳

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-30.07.2025-बुधवार.
===========================================