31 जुलै, 2025: गोस्वामी तुलसीदास जयंती आणि नाना शंकरशेठ पुण्यतिथीचे महत्त्व-

[Atul Kaviraje]

1-गोस्वामी तुलसीदास जयंती-

2-नाना शंकरशेठ पुण्यदिन-

31 जुलै, 2025: गोस्वामी तुलसीदास जयंती आणि नाना शंकरशेठ पुण्यतिथीचे महत्त्व-

आज, 31 जुलै, 2025, गुरुवारचा दिवस दोन महान व्यक्तिमत्त्वांचे स्मरण करण्याचा दिवस आहे, ज्यांनी भारतीय समाज आणि संस्कृतीवर अमिट छाप सोडली आहे. आज एका बाजूला गोस्वामी तुलसीदास जींची जयंती आहे, तर दुसऱ्या बाजूला नाना शंकरशेठ यांची पुण्यतिथी आहे. हे दोन्ही व्यक्तिमत्त्व आपापल्या क्षेत्रात अद्वितीय होते आणि त्यांचे योगदान आजही महत्त्वाचे आहे. चला, त्यांच्या महत्त्व आणि त्यांच्याशी संबंधित भावनांवर सविस्तर चर्चा करूया.

गोस्वामी तुलसीदास जयंती 🙏
गोस्वामी तुलसीदास जी, हिंदी साहित्यातील भक्ती काळातील एक महान कवी आणि संत होते. त्यांचा जन्म श्रावण शुद्ध सप्तमीला झाला होता, आणि म्हणूनच हा दिवस त्यांची जयंती म्हणून साजरा केला जातो.

1. रामचरितमानसचे रचयिता: तुलसीदास जींना त्यांचे महाकाव्य 'रामचरितमानस' साठी विशेषतः ओळखले जाते. हा ग्रंथ भगवान रामाच्या जीवन आणि आदर्शांचे एक अद्भुत वर्णन आहे, जे भारतीय समाजात धर्म, नैतिकता आणि मानवी मूल्यांचे प्रतीक बनले आहे.

2. भक्ती आणि समन्वयाचे अग्रदूत: त्यांनी रामभक्ती परंपरा जनसामान्यांपर्यंत पोहोचवली. त्यांच्या रचनांनी समाजात भक्ती आणि समन्वयाचा संदेश दिला, ज्यामुळे विविध स्तरांतील लोक एकत्र आले.

3. साहित्यिक आणि भाषिक योगदान: तुलसीदास जींनी अवधी आणि ब्रजभाषेत आपल्या रचना केल्या, ज्यामुळे या भाषांना साहित्यिक उंची मिळाली. त्यांची भाषा सोपी, सुबोध आणि प्रभावशाली होती, जी सामान्य जनतेला सहज समजत असे.

4. लोककल्याणाचा संदेश: त्यांच्या रचना केवळ धार्मिक ग्रंथ नाहीत, तर त्या जीवन जगण्याची कला, कौटुंबिक मूल्ये, सामाजिक कर्तव्ये आणि आत्मिक शांतीचा मार्ग देखील दाखवतात. ते नेहमी लोककल्याण आणि मानवसेवेचा संदेश देत राहिले.

5. आदर्श जीवनाचे प्रतीक: तुलसीदास जींचे स्वतःचे जीवन देखील त्याग, तपस्या आणि भक्तीचे आदर्श होते. त्यांनी सांसारिक मोहमाया त्यागून आपले जीवन ईश्वर आणि समाजाच्या सेवेत समर्पित केले. त्यांचे जीवन आजही लाखो लोकांसाठी प्रेरणा स्रोत आहे.

नाना शंकरशेठ पुण्यतिथी 🕊�
जगन्नाथ शंकरशेठ मुरकुटे, ज्यांना सामान्यतः नाना शंकरशेठ म्हणून ओळखले जाते, 19व्या शतकातील महाराष्ट्राचे एक दूरदर्शी परोपकारी आणि शिक्षणतज्ञ होते. 31 जुलै 1865 रोजी त्यांचे निधन झाले, आणि म्हणूनच हा दिवस त्यांची पुण्यतिथी म्हणून साजरा केला जातो.

6. आधुनिक मुंबईचे शिल्पकार: नाना शंकरशेठ यांना 'आधुनिक मुंबईचे शिल्पकार' म्हणून ओळखले जाते. त्यांनी मुंबईच्या विकासात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली, ज्यात रेल्वे, बंदर आणि इतर नागरिक सुविधांचा विकास समाविष्ट आहे.

7. शिक्षणाचे प्रबल समर्थक: ते शिक्षणाचे एक महान समर्थक होते. त्यांनी एल्फिन्स्टन कॉलेज आणि जे.जे. स्कूल ऑफ आर्ट सारख्या अनेक शैक्षणिक संस्थांच्या स्थापनेत महत्त्वपूर्ण योगदान दिले. त्यांनी महिलांच्या शिक्षणाला आणि व्यावसायिक प्रशिक्षणालाही प्रोत्साहन दिले.

8. समाजसुधारक: नाना शंकरशेठ यांनी समाजसुधारणामध्येही सक्रिय भूमिका बजावली. त्यांनी विधवा पुनर्विवाहाला आणि बालविवाहाच्या विरोधात आवाज उठवला. ते जातीयवाद आणि अंधश्रद्धांच्या विरोधात होते आणि एक समतावादी समाज निर्माण करण्यासाठी प्रयत्नशील होते.

9. रेल्वेचे प्रणेते: भारतात रेल्वेच्या सुरुवातीमध्ये त्यांची भूमिका अविस्मरणीय आहे. ते त्या सुरुवातीच्या भारतीयांपैकी एक होते ज्यांनी मुंबई ते ठाणे पर्यंत पहिली रेल्वे लाईन टाकण्यात महत्त्वपूर्ण योगदान दिले.

10. दूरदर्शी आणि परोपकारी व्यक्तिमत्व: नाना शंकरशेठ यांनी आपल्या संपत्तीचा वापर केवळ स्वतःसाठी नाही, तर समाजाच्या उत्थानासाठी केला. ते एक दूरदर्शी नेते होते ज्यांनी महाराष्ट्र आणि भारताच्या भविष्यासाठी पाया रचला. त्यांचा परोपकारी स्वभाव आणि निःस्वार्थ सेवा आजही आपल्याला प्रेरित करते.

आजचा हा दिवस आपल्याला या दोन महान आत्म्यांच्या जीवनातून आणि कार्यातून प्रेरणा घेण्याची संधी देतो. तुलसीदास जी आपल्याला भक्ती, नैतिक मूल्ये आणि आध्यात्मिक शांतीचा मार्ग दाखवतात, तर नाना शंकरशेठ आपल्याला शिक्षण, समाज सुधारणा आणि राष्ट्रनिर्माणासाठी प्रेरित करतात.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-31.07.2025-गुरुवार.
===========================================