राष्ट्रीय प्रशिक्षणार्थी दिन: कौशल्य विकास आणि भविष्य निर्मितीचा उत्सव-

[Atul Kaviraje]

गुरुवार - ३१ जुलै २०२५ - राष्ट्रीय इंटर्न दिन-

शिकण्याच्या अनुभवांसाठी आपला मोकळा वेळ देणाऱ्या कष्टाळू, अनेकदा न भरलेल्या किंवा अत्यंत कमी पगाराच्या इंटर्नना ओळखा आणि त्यांचे आभार माना.

राष्ट्रीय प्रशिक्षणार्थी दिन: कौशल्य विकास आणि भविष्य निर्मितीचा उत्सव-

आज, 31 जुलै, 2025, गुरुवार हा दिवस राष्ट्रीय प्रशिक्षणार्थी दिन (National Apprenticeship Day) म्हणून साजरा केला जात आहे. हा दिवस भारताच्या तरुणांच्या कौशल्य विकासाला आणि त्यांना रोजगारासाठी तयार करण्यात प्रशिक्षणार्थीच्या (Apprenticeship) महत्त्वावर प्रकाश टाकण्यासाठी समर्पित आहे. ही संधी आपल्याला त्या तरुणांचे समर्पण ओळखण्याची आणि आपल्या देशाच्या भविष्यातील मनुष्यबळाला आकार देणाऱ्या उद्योगांना प्रोत्साहित करण्याची संधी देते. हा फक्त एक दिवस नाही, तर एक चळवळ आहे जी सैद्धांतिक ज्ञान आणि व्यावहारिक कौशल्यांमधील अंतर कमी करते.

राष्ट्रीय प्रशिक्षणार्थी दिनाचे महत्त्व आणि भूमिका 🛠�
१. कौशल्य विकासाला प्रोत्साहन: राष्ट्रीय प्रशिक्षणार्थी दिनाचा मुख्य उद्देश तरुणांमध्ये कौशल्य विकासाला प्रोत्साहन देणे आहे. हा दिवस आपल्याला आठवण करून देतो की सैद्धांतिक ज्ञानासोबतच व्यावहारिक अनुभव किती महत्त्वाचा आहे. यामुळे प्रशिक्षणार्थींना थेट उद्योग तज्ञांकडून शिकण्याची संधी मिळते.

२. रोजगार निर्मितीस सहाय्यक: प्रशिक्षणार्थी कार्यक्रम तरुणांना थेट रोजगाराच्या संधींशी जोडतात. उद्योगात प्रशिक्षण मिळाल्यानंतर, प्रशिक्षणार्थींना बऱ्याचदा त्याच कंपनीत नोकरी मिळते किंवा त्यांना इतर कंपन्यांमध्ये चांगल्या संधी मिळतात, ज्यामुळे बेरोजगारीचे प्रमाण कमी होते.

३. उद्योग आणि शिक्षणादरम्यानचा दुवा: हा दिवस उद्योग आणि शैक्षणिक संस्थांमध्ये एक मजबूत संबंध निर्माण करण्यास मदत करतो. उद्योगांना त्यांच्या गरजांनुसार अभ्यासक्रम तयार करता येतो, ज्यामुळे प्रशिक्षित तरुण बाजारपेठेच्या मागणी पूर्ण करतात याची खात्री होते.

४. 'स्किल इंडिया' मिशनचा आधार: राष्ट्रीय प्रशिक्षणार्थी दिन भारत सरकारच्या 'स्किल इंडिया' मिशनचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. हे मिशन देशाला जागतिक कौशल्य केंद्र बनवण्यासाठी आणि तरुणांना आत्मनिर्भर बनवण्यासाठी कटिबद्ध आहे.

५. आर्थिक विकासात योगदान: कुशल मनुष्यबळ कोणत्याही देशाच्या अर्थव्यवस्थेचे इंजिन असते. प्रशिक्षणार्थी कार्यक्रमांद्वारे तयार केलेले कुशल कामगार उद्योगांची उत्पादकता वाढवतात, ज्यामुळे शेवटी राष्ट्रीय आर्थिक विकासाला गती मिळते.

६. तरुणांना आर्थिक स्वातंत्र्य: प्रशिक्षणार्थी असताना, तरुणांना अनेकदा विद्यावेतन (stipend) मिळते, जे त्यांना आर्थिकदृष्ट्या स्वतंत्र होण्यास मदत करते. यामुळे त्यांना आपले शिक्षण सुरू ठेवता येते आणि त्यांचे दैनंदिन खर्च भागवता येतात.

७. अनुभव-आधारित शिक्षणाचे महत्त्व: हा दिवस पारंपारिक वर्गांच्या पलीकडे वास्तविक जगातील अनुभव-आधारित शिक्षणाच्या महत्त्वावर जोर देतो. प्रशिक्षणार्थी वास्तविक प्रकल्पांवर काम करतात, समस्या सोडवतात आणि उद्योगाची मानके समजून घेतात.

८. उद्योगांसाठी कुशल मनुष्यबळ: हा दिवस उद्योगांना प्रशिक्षणार्थी कार्यक्रमांमध्ये सक्रियपणे सहभागी होण्यासाठी प्रेरित करतो. उद्योगांना यामुळे तयार आणि कुशल मनुष्यबळ मिळते, ज्यामुळे भरती आणि प्रशिक्षणाचा खर्च कमी होतो.

९. नवोपक्रम आणि तंत्रज्ञानाला प्रोत्साहन: प्रशिक्षणार्थी कार्यक्रमांमध्ये नवीन कौशल्ये आणि तंत्रज्ञानाचे प्रशिक्षण दिले जाते, ज्यामुळे नवोपक्रमाला प्रोत्साहन मिळते. तरुण नवीन तंत्रज्ञान शिकतात आणि त्यांना वास्तविक कामाच्या ठिकाणी लागू करतात.

१०. भविष्यासाठी एक मजबूत पाया: राष्ट्रीय प्रशिक्षणार्थी दिन भारताच्या भविष्यासाठी एक मजबूत पाया घालण्याचे प्रतीक आहे. हे सुनिश्चित करते की आपली युवा पिढी केवळ शिक्षित नाही, तर कुशल देखील आहे, जे त्यांना जागतिक स्पर्धेत पुढे ठेवते.

हा दिवस आपल्याला आठवण करून देतो की कौशल्य हीच भविष्याची गुरुकिल्ली आहे, आणि प्रशिक्षणार्थी हे ही गुरुकिल्ली मिळवण्याचे एक प्रभावी माध्यम आहे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-31.07.2025-गुरुवार.
===========================================