1 ऑगस्ट, 2025: दुर्गाष्टमी, दुर्वाष्टमी आणि जरा-जीवन्तिका पूजनाचा पावन पर्व-

[Atul Kaviraje]

१-दुर्गाष्टमी-

२-दुर्वाष्टमी-

3-जरा-जिवंतिका पूजन-

1 ऑगस्ट, 2025: दुर्गाष्टमी, दुर्वाष्टमी आणि जरा-जीवन्तिका पूजनाचा पावन पर्व-

आज, 1 ऑगस्ट, 2025, शुक्रवार हा दिवस आध्यात्मिक आणि सांस्कृतिक महत्त्वाने भरलेला आहे. या दिवशी तीन महत्त्वाचे पर्व साजरे केले जात आहेत: दुर्गाष्टमी, दुर्वाष्टमी आणि जरा-जीवन्तिका पूजन। हे पर्व आपल्याला शक्ती, निसर्ग आणि मातृत्व या विविध रूपांचा सन्मान करायला शिकवतात. चला या पर्वांचे महत्त्व सविस्तरपणे समजून घेऊया. 🙏

या दिवसाचे महत्त्व आणि भक्तिभावपूर्ण विवेचन (10 प्रमुख मुद्दे)

दुर्गाष्टमीचे महत्त्व: 🌸
दुर्गाष्टमी, ज्याला मासिक दुर्गाष्टमी किंवा मास दुर्गाष्टमी असेही म्हणतात, प्रत्येक महिन्याच्या शुक्ल पक्षातील अष्टमी तिथीला साजरी केली जाते. हा दिवस माँ दुर्गांच्या नऊ रूपांपैकी एका रूपाच्या पूजेला समर्पित आहे. भक्त माँ दुर्गांकडून शक्ती, समृद्धी आणि वाईटावर विजय मिळवण्यासाठी प्रार्थना करतात. हा दिवस नकारात्मक ऊर्जा दूर करण्यासाठी आणि जीवनात सकारात्मकता आणण्यासाठी अत्यंत शुभ मानला जातो. या दिवशी व्रत ठेवल्याने आणि माँ दुर्गांची आराधना केल्याने भक्तांना विशेष फळ मिळते.

दुर्गाष्टमीवर पूजा विधी: 🔔
या दिवशी भक्त सकाळी लवकर उठून स्नान करतात आणि स्वच्छ वस्त्र परिधान करतात. माँ दुर्गांची मूर्ती किंवा प्रतिमा स्थापित केली जाते. पूजेमध्ये लाल फुले, रोळी, चंदन, धूप, दीप आणि मिठाईचा वापर केला जातो. दुर्गा चालीसा आणि दुर्गा सप्तशतीचे पठण केले जाते. अनेक घरांमध्ये कन्या पूजनही केले जाते, जिथे लहान कन्यांना देवीचे रूप मानून भोजन दिले जाते आणि भेटवस्तू दिल्या जातात. हे भक्ती आणि समर्पणाचे प्रतीक आहे.

दुर्वाष्टमीचे महत्त्व: 🌿
दुर्वाष्टमीचा पर्व मुख्यतः भगवान गणेश आणि निसर्गाप्रती कृतज्ञता व्यक्त करण्याचा दिवस आहे. या दिवशी दुर्वा (एक प्रकारची गवत) ची पूजा केली जाते. दुर्वाला पवित्र आणि शुभ मानले जाते आणि ती भगवान गणेशांना अत्यंत प्रिय आहे. अशी मान्यता आहे की दुर्वामध्ये त्रिदेवी (लक्ष्मी, सरस्वती, पार्वती) आणि त्रिदेव (ब्रह्मा, विष्णू, महेश) यांचा वास असतो. या दिवशी दुर्वाची पूजा केल्याने संततीला दीर्घायुष्य आणि सुख-समृद्धी प्राप्त होते.

दुर्वाष्टमीवर पूजा विधी: 🌾
दुर्वाष्टमीच्या दिवशी, विशेषतः स्त्रिया दुर्वा गोळा करतात आणि त्यांना पवित्र पाण्याने धुवून स्वच्छ करतात. नंतर, दुर्वांच्या 21 गाठी बनवून भगवान गणेशांना अर्पण केल्या जातात. पूजेमध्ये मोदक, लाडू आणि इतर मिठाईंचा नैवेद्य दाखवला जातो. हा पर्व निसर्गाच्या संरक्षणाचा आणि त्याबद्दल कृतज्ञता व्यक्त करण्याचा संदेश देतो, कारण दुर्वाचा उपयोग अनेक औषधी आणि धार्मिक कार्यांसाठी होतो.

जरा-जीवन्तिका पूजनाचे महत्त्व: 👶
जरा-जीवन्तिका पूजन एक महत्त्वाचा पर्व आहे जो विशेषतः मुलांच्या आरोग्यासाठी आणि दीर्घायुष्यासाठी मातांकडून केला जातो. जरा देवींना मुलांच्या रक्षक देवी मानले जाते, ज्या त्यांना आजारांपासून आणि वाईट शक्तींपासून वाचवतात. जीवन्तिका व्रतही याच दिवशी ठेवले जाते, ज्याचा उद्देश मुलांच्या जीवनात सुख, आरोग्य आणि समृद्धी आणणे आहे. हा पर्व मातांच्या निस्वार्थ प्रेमाचे आणि आपल्या मुलांच्या कल्याणासाठी त्यांच्या प्रार्थनांचे प्रतीक आहे.

जरा-जीवन्तिका पूजनाची विधी: 🙏
या पूजनात, माता जरा देवींची मूर्ती किंवा प्रतिमा स्थापित करतात. पूजेमध्ये तांदूळ, फुले, फळे, दिवा आणि धूप वापरली जाते. मुलांच्या दीर्घायुष्यासाठी आणि चांगल्या आरोग्यासाठी विशेष मंत्रांचा जप केला जातो. अनेक ठिकाणी, या दिवशी विशेष कथाही सांगितल्या जातात ज्या जरा देवींच्या महिमा आणि मुलांचे रक्षण करण्याच्या त्यांच्या शक्तीबद्दल सांगतात. हा पर्व कौटुंबिक मूल्ये आणि मुलांप्रती समर्पण दर्शवतो.

तिन्ही पर्वांचा संयुक्त संदेश: 🤝
1 ऑगस्ट, 2025 रोजी साजरे होणारे हे तिन्ही पर्व आपल्याला निसर्ग, शक्ती आणि मातृत्व यांच्यातील एक खोल संबंध दाखवतात. दुर्गाष्टमी शक्तीचे प्रतीक आहे, दुर्वाष्टमी निसर्गाप्रती कृतज्ञता व्यक्त करते, आणि जरा-जीवन्तिका पूजन मुलांच्या आरोग्यावर आणि कल्याणावर केंद्रित आहे. हे सर्व पर्व आपल्याला जीवनात सकारात्मकता, कृतज्ञता आणि प्रेमाचे महत्त्व शिकवतात.

आध्यात्मिक ऊर्जेचा संचार: ✨
या तिन्ही पर्वांच्या एकत्र येण्याने वातावरणात एका विशेष आध्यात्मिक ऊर्जेचा संचार होतो. भक्त या दिवशी व्रत ठेवून, पूजा-अर्चना करून आणि दान-पुण्य करून आपले मन आणि आत्मा शुद्ध करतात. हा काळ आत्म-चिंतन आणि ईश्वराशी जोडले जाण्यासाठी अत्यंत अनुकूल असतो.

सामाजिक सलोखा आणि एकोपा: 🧑�🤝�🧑
हे पर्व कुटुंब आणि समुदायांना एकत्र आणतात. पूजा-पाठ, कथा आणि उत्सव एकत्र साजरे केले जातात, ज्यामुळे सामाजिक सलोखा आणि एकोपा वाढतो. लोक एकमेकांना शुभेच्छा देतात आणि आनंद वाटून घेतात, ज्यामुळे आपापसातील बंध अधिक मजबूत होतात.

उदाहरण आणि प्रेरणा: 💖
या पर्वांच्या माध्यमातून आपल्याला ही प्रेरणा मिळते की जीवनात कितीही अडचणी आल्या तरी, आपण नेहमी सकारात्मक राहिले पाहिजे आणि देवावर विश्वास ठेवला पाहिजे. माँ दुर्गा आपल्याला धैर्य देतात, दुर्वा आपल्याला निसर्गाचा सन्मान करायला शिकवते, आणि जरा-जीवन्तिका पूजन आपल्याला आपल्या प्रियजनांसाठी निस्वार्थ प्रेम आणि त्यागाची भावना शिकवते. हे पर्व आपल्याला एक संतुलित आणि अर्थपूर्ण जीवन जगण्याच्या दिशेने प्रेरित करतात.

इमोजी सारांश:
आजचा दिवस: दुर्गाष्टमी 🌸, दुर्वाष्टमी 🌿, जरा-जीवन्तिका पूजन 👶। शक्ती, निसर्ग आणि मातृत्व यांचा सन्मान। 🙏 पूजा, भक्ती आणि मुलांसाठी प्रार्थना। ✨ कुटुंब एकसंध आणि आनंदी। 💖

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-01.08.2025-शुक्रवार.
===========================================