1 ऑगस्ट, 2025: बॅरिस्टर बाळासाहेब खर्डेकर जयंती-

[Atul Kaviraje]

बॅरिस्टर बाळासाहेब खर्डेकर जन्मदिन-

1 ऑगस्ट, 2025: बॅरिस्टर बाळासाहेब खर्डेकर जयंती-

आज, 1 ऑगस्ट, 2025, शुक्रवार हा दिवस एक महान शिक्षणतज्ञ, समाजसुधारक आणि दूरदृष्टीचे नेते बॅरिस्टर बाळासाहेब खर्डेकर यांच्या जयंतीचा आहे, ज्यांनी महाराष्ट्र, विशेषतः कोल्हापूर परिसरात शिक्षणाच्या प्रसारासाठी आणि समाजाच्या उन्नतीसाठी आपले जीवन समर्पित केले. त्यांचे योगदान केवळ शिक्षणापुरते मर्यादित नव्हते, तर त्यांनी सामाजिक न्याय आणि समानतेसाठीही अथक प्रयत्न केले. चला, त्यांच्या जीवन आणि कार्याचे महत्त्व सविस्तरपणे समजून घेऊया. 🙏📚💡

या दिवसाचे महत्त्व आणि भक्तिभावपूर्ण विवेचन (10 प्रमुख मुद्दे)

बॅरिस्टर बाळासाहेब खर्डेकर यांचा परिचय: 👨�⚖️
बॅरिस्टर बाळासाहेब खर्डेकर यांचे पूर्ण नाव शंकरराव मारुतीराव खर्डेकर होते. त्यांचा जन्म 1 ऑगस्ट, 1894 रोजी महाराष्ट्रातील कोल्हापूर जिल्ह्यातील वाशी गावात झाला होता. त्यांनी आपले प्राथमिक शिक्षण कोल्हापूरमध्ये पूर्ण केले आणि उच्च शिक्षणासाठी इंग्लंडला गेले, जिथे त्यांनी कायद्याचे शिक्षण घेतले आणि बॅरिस्टर झाले.

शिक्षणाप्रती समर्पण: 🎓
खर्डेकरजींनी आपले जीवन शिक्षणाच्या प्रसारासाठी समर्पित केले. त्यांचे मत होते की शिक्षणच समाजाला प्रगती आणि विकासाकडे घेऊन जाऊ शकते. त्यांनी महाराष्ट्रात अनेक शैक्षणिक संस्थांच्या स्थापनेत महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली, विशेषतः ग्रामीण आणि मागासलेल्या भागांमध्ये.

शिवाजी विद्यापीठाच्या स्थापनेत योगदान: 🏛�
कोल्हापूरमध्ये शिवाजी विद्यापीठाच्या स्थापनेत त्यांचे योगदान अविस्मरणीय आहे. या विद्यापीठाची स्थापना करण्यासाठी त्यांनी अथक प्रयत्न केले, जे आज महाराष्ट्रातील प्रमुख शैक्षणिक संस्थांपैकी एक आहे. हे त्यांच्या दूरदृष्टीचे आणि शिक्षणाप्रती असलेल्या समर्पणाचे प्रत्यक्ष प्रमाण आहे.

समाजसुधारक म्हणून भूमिका: 🤝
खर्डेकरजी केवळ एक शिक्षणतज्ञ नव्हते, तर एक प्रखर समाजसुधारकही होते. त्यांनी जातिवाद, अस्पृश्यता आणि इतर सामाजिक कुप्रथांविरुद्ध आवाज उठवला. त्यांचे उद्दीष्ट समाजात समानता आणि न्याय प्रस्थापित करणे हे होते.

ग्राम विकास आणि शेतकरी कल्याण: 🌾
त्यांनी ग्रामीण विकास आणि शेतकरी कल्याणासाठीही काम केले. ते शेतकऱ्यांच्या समस्या समजत होते आणि त्यांच्या उन्नतीसाठी विविध योजना आणि कार्यक्रम लागू करण्यात सहायक ठरले. त्यांचे मत होते की ग्रामीण अर्थव्यवस्था मजबूत झाल्यानेच राष्ट्राचा सर्वांगीण विकास शक्य आहे.

राजकीय आणि प्रशासकीय भूमिका: 📊
त्यांनी राजकारण आणि प्रशासनाच्या क्षेत्रातही महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावल्या. त्यांनी कोल्हापूर संस्थानात आणि नंतर स्वतंत्र भारतात विविध पदांवर काम केले, जिथे त्यांनी जनहितासाठी अनेक निर्णय घेतले.

साहित्य आणि कलेचे संरक्षण: 🎭
खर्डेकरजींना साहित्य आणि कलेचीही खूप आवड होती. त्यांनी मराठी साहित्य आणि लोककलांना प्रोत्साहन देण्यात योगदान दिले. त्यांचे मत होते की कला आणि संस्कृती समाजाच्या विकासाचे अविभाज्य भाग आहेत.

प्रजा परिषद आंदोलन: 🗣�
कोल्हापूर संस्थानातील प्रजा परिषद आंदोलनातही त्यांनी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली. हे आंदोलन संस्थानांमध्ये लोकशाही हक्क आणि जबाबदार सरकार स्थापन करण्याच्या उद्देशाने होते.

नैतिक मूल्ये आणि सिद्धांत: ✨
बाळासाहेब खर्डेकर यांनी आपल्या संपूर्ण जीवनात उच्च नैतिक मूल्ये आणि सिद्धांतांचे पालन केले. त्यांची प्रामाणिकपणा, निष्ठा आणि समर्पण त्यांच्या सार्वजनिक जीवनाची ओळख होती. त्यांनी वैयक्तिक फायद्यापेक्षा समाज आणि राष्ट्राच्या हिताला प्राधान्य दिले.

प्रेरणास्रोत: 🌟
बॅरिस्टर बाळासाहेब खर्डेकर यांचे जीवन आपल्याला शिक्षणाचे महत्त्व, सामाजिक न्यायासाठी संघर्ष आणि निःस्वार्थ सेवेची प्रेरणा देते. त्यांच्या जयंतीनिमित्त आपण त्यांना विनम्र आदरांजली अर्पण करतो आणि त्यांनी दाखवलेल्या मार्गावर चालण्याचा संकल्प करतो. त्यांचे योगदान महाराष्ट्राच्या इतिहासात सुवर्ण अक्षरांनी कोरलेले आहे.

इमोजी सारांश:
बॅरिस्टर बाळासाहेब खर्डेकर जयंती 🎓📚। शिक्षण प्रसार 💡, समाजसुधारक 🤝। शिवाजी विद्यापीठ 🏛�। ग्राम विकास 🌾, सामाजिक न्याय ✨। प्रेरणा 🙏।

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-01.08.2025-शुक्रवार.
===========================================