डॉ. राजेंद्रकुमार - 'जुबली कुमार' आणि हिंदी चित्रपटसृष्टीचे सदाबहार अभिनेते -1-

[Atul Kaviraje]

डॉ. राजेंद्रकुमार (१९२९) - हिंदी चित्रपटसृष्टीतील 'जुबली कुमार' म्हणून ओळखले जाणारे प्रसिद्ध अभिनेते आणि निर्माता.

डॉ. राजेंद्रकुमार (१९२९) - 'जुबली कुमार' आणि हिंदी चित्रपटसृष्टीचे सदाबहार अभिनेते 🎬🌟

परिचय

राजेंद्रकुमार तुली (जन्म: ४ ऑगस्ट १९२९, सियालकोट, ब्रिटिश भारत (आता पाकिस्तान); मृत्यू: १२ जुलै १९९९, मुंबई) हे भारतीय चित्रपटसृष्टीतील एक प्रसिद्ध अभिनेते आणि निर्माता होते. त्यांना त्यांच्या चित्रपटांच्या सातत्यपूर्ण यशामुळे 'जुबली कुमार' म्हणून ओळखले जात असे. १९६० च्या दशकात ते हिंदी चित्रपटांमधील सर्वाधिक लोकप्रिय आणि यशस्वी अभिनेत्यांपैकी एक होते. त्यांच्या संवेदनशील अभिनयाने आणि आकर्षक व्यक्तिमत्त्वाने त्यांनी प्रेक्षकांच्या मनावर राज्य केले.

प्रारंभिक जीवन आणि संघर्ष
राजेंद्रकुमार यांचा जन्म तत्कालीन ब्रिटिश भारतातील सियालकोट (आता पाकिस्तान) येथे झाला. फाळणीनंतर त्यांचे कुटुंब भारतात आले आणि मुंबईत स्थायिक झाले. सुरुवातीला त्यांना चित्रपटसृष्टीत खूप संघर्ष करावा लागला. त्यांनी सहाय्यक दिग्दर्शक म्हणून काम करत आपल्या कारकिर्दीला सुरुवात केली. त्यांचे वडील व्यवसायात अयशस्वी ठरल्याने त्यांना कुटुंबाचा आधार व्हावे लागले. 🏡 struggling_artist

अभिनय क्षेत्रातील पदार्पण आणि 'जुबली कुमार' ची उपाधी
१९५० च्या दशकात त्यांनी अभिनयात पदार्पण केले, पण त्यांना खरी ओळख १९५७ मध्ये 'मदर इंडिया' या चित्रपटाने मिळाली. या चित्रपटातील त्यांच्या भूमिकेचे खूप कौतुक झाले. यानंतर त्यांनी एकापाठोपाठ एक अनेक हिट चित्रपट दिले, ज्यामुळे त्यांना 'जुबली कुमार' (कारण त्यांचे चित्रपट बॉक्स ऑफिसवर २५ आठवड्यांपेक्षा जास्त काळ (जुबली) चालत असत) ही उपाधी मिळाली. १९६० च्या दशकात ते सर्वाधिक मानधन घेणाऱ्या अभिनेत्यांपैकी एक होते. 🎬💰

प्रमुख चित्रपट आणि अभिनयाची वैशिष्ट्ये
राजेंद्रकुमार यांनी आपल्या कारकिर्दीत अनेक अविस्मरणीय चित्रपटांमध्ये काम केले. त्यांच्या अभिनयाची काही प्रमुख वैशिष्ट्ये:

रोमँटिक भूमिका: ते विशेषतः रोमँटिक हिरो म्हणून लोकप्रिय होते. त्यांच्या सहज आणि संवेदनशील अभिनयामुळे ते प्रेक्षकांना खूप आवडले.

दुःखद भूमिका: 'दिल एक मंदिर', 'मेरे महबूब' यांसारख्या चित्रपटांमध्ये त्यांनी दुःखद आणि गंभीर भूमिकाही उत्कृष्टपणे साकारल्या.

चित्रपटांची निवड: ते अशा चित्रपटांची निवड करत असत, ज्यात चांगले संगीत आणि मजबूत कथानक असे.

मुख्य चित्रपट:

मदर इंडिया (१९५७)

धूल का फूल (१९५९)

घराना (१९६१)

कानून (१९६०)

संगम (१९६४)

आरजू (१९६५)

गहरा दाग (१९६३)

मेरे महबूब (१९६३)

दिल एक मंदिर (१९६३)

झुक गया आसमान (१९६८)

गमन (१९७८) * कुली (१९८३) 🌟🎞�

निर्मिती क्षेत्रात पदार्पण
१९७० च्या दशकात त्यांनी अभिनय कमी करून निर्मिती क्षेत्रात लक्ष केंद्रित केले. त्यांनी अनेक यशस्वी चित्रपटांची निर्मिती केली. त्यांचा पुत्र कुमार गौरव याला त्यांनी 'लव्ह स्टोरी' (१९८१) या चित्रपटातून लाँच केले, जो त्या काळात प्रचंड यशस्वी ठरला. 🎥👨� producer

'जुबली कुमार' ते चरित्र अभिनेते
१९७० च्या दशकाच्या उत्तरार्धात त्यांनी चरित्र भूमिकांकडे वळण्यास सुरुवात केली. 'कुली' (१९८३) यांसारख्या चित्रपटांमध्ये त्यांनी सहाय्यक भूमिका केल्या, ज्यात त्यांचे काम खूप पसंत केले गेले. त्यांच्या दुसऱ्या इनिंगमध्येही त्यांनी आपली अभिनयाची छाप कायम ठेवली. 🎭🧔

पुरस्कार आणि सन्मान
राजेंद्रकुमार यांना त्यांच्या अभिनयासाठी अनेक पुरस्कार मिळाले. त्यांना फिल्मफेअर पुरस्कारासाठी अनेक वेळा नामांकन मिळाले. १९६९ मध्ये भारत सरकारने त्यांना 'पद्मश्री' या पुरस्काराने सन्मानित केले, जे त्यांच्या कला क्षेत्रातील योगदानाची पावती होती. 🏆🏅

राज कपूर यांच्याशी घनिष्ठ संबंध
राजेंद्रकुमार आणि राज कपूर यांच्यात घनिष्ठ मैत्री होती. राज कपूर यांनी 'संगम' (१९६४) या चित्रपटात राजेंद्रकुमार यांना संधी दिली, ज्यामुळे त्यांच्या कारकिर्दीला मोठा फायदा झाला. पुढे, राजेंद्रकुमार यांनी राज कपूर यांच्या 'आर. के. स्टुडिओ' जवळील 'डिंपल' नावाचा बंगला खरेदी केला, जो नंतर राज कपूर यांनी पुन्हा विकत घेतला आणि त्याचे 'आर. के. कॉटेज' असे नामकरण केले. 🤝🏠

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-04.08.2025-सोमवार. 
===========================================