राष्ट्रीय अखंडता आणि आव्हाने- राष्ट्रीय एकात्मता आणि आव्हाने-

[Atul Kaviraje]

राष्ट्रीय अखंडता आणि आव्हाने-

राष्ट्रीय एकात्मता आणि आव्हाने-

राष्ट्रीय एकात्मता म्हणजे एक राष्ट्र म्हणून भारताची एकता आणि स्थिरता. हे केवळ देशाच्या भौगोलिक सीमांचे संरक्षण नाही, तर विविध धर्म, जाती, भाषा आणि संस्कृतींच्या लोकांचे एक भावनिक बंधन आहे. ही ती शक्ती आहे जी आपल्याला एकत्र बांधते आणि आपल्याला "एक राष्ट्र" बनवते. तथापि, भारतासारख्या विशाल आणि विविधतापूर्ण देशात, ही एकात्मता राखणे एक सततचे आव्हान आहे. या लेखात, आपण राष्ट्रीय एकात्मतेचे महत्त्व आणि त्याला प्रभावित करणाऱ्या प्रमुख आव्हानांना १० मुद्द्यांमध्ये समजून घेऊ.

राष्ट्रीय एकात्मतेचे महत्त्व
१. राष्ट्राचे सार्वभौमत्व आणि सुरक्षा:

राष्ट्रीय एकात्मता कोणत्याही देशाच्या सार्वभौमत्व आणि सुरक्षेची हमी आहे. जेव्हा नागरिक एकजूट असतात, तेव्हा बाह्य हल्ले आणि अंतर्गत विघटनकारी शक्तींचा सामना करणे सोपे होते.

२. राजकीय स्थिरता:

एक अखंड राष्ट्रामध्ये राजकीय स्थिरता टिकून राहते. जेव्हा लोक आपल्या प्रादेशिक, धार्मिक किंवा भाषिक ओळखीपेक्षा राष्ट्रीय हिताला प्राधान्य देतात, तेव्हा सरकारे अधिक प्रभावीपणे काम करू शकतात.

३. आर्थिक विकास:

राष्ट्रीय एकात्मता आर्थिक विकासासाठी एक आवश्यक अट आहे. एक स्थिर आणि एकजूट देशात गुंतवणूक, व्यापार आणि विकासाची कामे सुरळीत चालतात, ज्यामुळे देशाची प्रगती होते.

४. सामाजिक सलोखा:

हे विविध समुदायांमध्ये परस्पर सामंजस्य, आदर आणि सलोखा वाढवते. हे आपल्याला शिकवते की आपली विविधता ही आपली कमजोरी नाही, तर आपली ताकद आहे.

५. सांस्कृतिक वारशाचे संरक्षण:

एकात्मता आपल्याला आपल्या विविध सांस्कृतिक वारशाचा आदर आणि संरक्षण करण्यासाठी प्रेरित करते. हे आपल्याला आपली अनोखी ओळख टिकवून ठेवताना एक सामायिक राष्ट्रीय ओळख विकसित करण्यास मदत करते.

राष्ट्रीय एकात्मतेसमोरील आव्हाने
६. जातीयवाद आणि सांप्रदायिकता:

जातीयवाद आणि सांप्रदायिकता राष्ट्रीय एकात्मतेसमोरील सर्वात मोठी आव्हाने आहेत. काही स्वार्थी घटक समाजाला धर्म आणि जातीच्या आधारावर विभाजित करण्याचा प्रयत्न करतात, ज्यामुळे आपसातील सलोखा बिघडतो.

७. प्रादेशिकता आणि फुटीरतावाद:

प्रादेशिक असमानता आणि काही भागांमध्ये विकासाची कमतरता प्रादेशिकता आणि फुटीरतावादाची भावना निर्माण करते. काही गट आपली प्रादेशिक ओळख राष्ट्रीय ओळखीपेक्षा जास्त मानतात, जो राष्ट्राच्या एकात्मतेसाठी धोका आहे.

८. भाषावाद:

भारतात अनेक भाषा बोलल्या जातात, परंतु कधीकधी भाषेच्या आधारावर संघर्षही होतो. एक भाषा दुसऱ्यापेक्षा श्रेष्ठ मानणे किंवा एक भाषा लादणे, भाषावादाला प्रोत्साहन देते, ज्यामुळे लोकांमध्ये अंतर वाढते.

९. आतंकवाद आणि नक्षलवाद:

आतंकवाद आणि नक्षलवाद यांसारख्या समस्या राष्ट्राच्या सुरक्षा आणि एकात्मतेसाठी थेट धोका आहेत. या शक्ती हिंसा आणि भीती पसरवून समाजात अस्थिरता निर्माण करतात.

१०. आर्थिक असमानता:

आर्थिक असमानताही राष्ट्रीय एकात्मतेला प्रभावित करते. जेव्हा समाजातील एका मोठ्या वर्गाला गरिबी आणि बेरोजगारीचा सामना करावा लागतो, तेव्हा त्यांच्यात असंतोष निर्माण होतो, ज्याचा फायदा विघटनकारी शक्ती घेऊ शकतात.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-08.08.2025-शुक्रवार.
===========================================