पिंगली वेंकय्या: भारतीय राष्ट्रध्वजाचे शिल्पकार-1-

[Atul Kaviraje]

Pingali Venkayya - August 12, 1876 (Designer of the Indian National Flag)

पिंगली वेंकय्या: भारतीय राष्ट्रध्वजाचे शिल्पकार-

परिचय (Introduction)

१२ ऑगस्ट १८७६ रोजी जन्मलेले पिंगली वेंकय्या हे केवळ एक व्यक्ती नव्हते, तर ते भारतीय राष्ट्रवादाच्या आणि स्वातंत्र्याच्या आकांक्षांचे प्रतीक होते. त्यांना 'राष्ट्रध्वजाचे शिल्पकार' म्हणून ओळखले जाते, कारण त्यांनी भारताच्या गौरवशाली तिरंग्याची रचना केली. त्यांचा जन्म आंध्र प्रदेशातील कृष्णा जिल्ह्यातील भटलापेनमारू येथे झाला. वेंकय्या हे भूगर्भशास्त्रज्ञ, शिक्षणतज्ज्ञ, कृषीशास्त्रज्ञ, भाषाशास्त्रज्ञ आणि स्वातंत्र्यसैनिक असे बहुआयामी व्यक्तिमत्व होते. त्यांचा जीवन प्रवास हा त्याग, दूरदृष्टी आणि देशाप्रती असलेल्या असीम प्रेमाचे एक उत्तम उदाहरण आहे.

मन नकाशा (Mind Map Chart): पिंगली वेंकय्या-

Mind Map Chart: पिंगली वेंकय्या (Pingali Venkayya)

Theme: १२ ऑगस्ट १८७६ - भारतीय राष्ट्रध्वजाचे शिल्पकार (August 12, 1876 - Designer of Indian National Flag)

Branches:

१. जन्म आणि प्रारंभिक जीवन (Birth and Early Life)
    * तारीख: १२ ऑगस्ट १८७६ (Date: August 12, 1876)
    * ठिकाण: भटलापेनमारू, आंध्र प्रदेश (Place: Bhatlapenmarru, Andhra Pradesh)
    * शिक्षण: केंब्रिज विद्यापीठ (Cambridge University) - भूगर्भशास्त्र (Geology)

२. बहुआयामी व्यक्तिमत्व (Multi-faceted Personality)
    * भूगर्भशास्त्रज्ञ (Geologist)
    * कृषीशास्त्रज्ञ (Agriculturist) - 'बँडा वेंकय्या' (Cotton Venkayya)
    * भाषाशास्त्रज्ञ (Linguist)
    * शिक्षणतज्ज्ञ (Educationist)
    * स्वातंत्र्यसैनिक (Freedom Fighter)

३. राष्ट्रध्वजाची गरज (Need for a National Flag)
    * स्वातंत्र्य संग्रामाची गरज (Need of Freedom Struggle)
    * राष्ट्रीय एकतेचे प्रतीक (Symbol of National Unity)
    * स्वत्वाची ओळख (Identity of Self)

४. ध्वजाच्या निर्मितीची प्रेरणा (Inspiration for Flag Design)
    * देशभक्ती (Patriotism)
    * राष्ट्रीय अस्मिता (National Identity)
    * गांधीजींचे आवाहन (Gandhi's Call)

५. ध्वजाचा प्रवास आणि विविध डिझाईन्स (Journey of the Flag and Various Designs)
    * 'नॅशनल फ्लॅग ऑफ इंडिया' पुस्तक (Book 'National Flag of India') - १९१६
    * ३० हून अधिक डिझाईन्स (More than 30 Designs)
    * लाल-हिरवा ध्वज (Red-Green Flag) - १९२१ (विजयवाडा)

६. महात्मा गांधींशी भेट आणि ध्वजाची संकल्पना (Meeting with Mahatma Gandhi and the Flag Concept)
    * १९२१, विजयवाडा (1921, Vijayawada)
    * चरख्याची सूचना (Suggestion of Charkha)
    * शांतता आणि अहिंसेचे प्रतीक (Symbol of Peace and Non-violence)

७. अंतिम डिझाइन आणि त्याचे महत्त्व (Final Design and its Significance)
    * केशरी: त्याग, शौर्य (Saffron: Sacrifice, Courage)
    * पांढरा: सत्य, शांतता (White: Truth, Peace)
    * हिरवा: समृद्धी, विश्वास (Green: Prosperity, Faith)
    * अशोक चक्र: प्रगती, धर्मचक्र (Ashoka Chakra: Progress, Dharma Chakra)
    * २२ जुलै १९४७ रोजी मान्यता (Approved on July 22, 1947)

८. ऐतिहासिक महत्त्व (Historical Significance)
    * राष्ट्रीय अस्मितेचे प्रतीक (Symbol of National Identity)
    * स्वातंत्र्य संग्रामाचा साक्षीदार (Witness of Freedom Struggle)
    * एकतेचा संदेश (Message of Unity)

९. नंतरचे जीवन आणि उपेक्षा (Later Life and Neglect)
    * आर्थिक अडचणी (Financial Difficulties)
    * योग्य सन्मानाचा अभाव (Lack of proper recognition)
    * १९६३ मध्ये निधन (Passed away in 1963)

१०. निष्कर्ष आणि समारोप (Conclusion and Summary)
    * चिरंतन वारसा (Everlasting Legacy)
    * कृतज्ञता व्यक्त करणे (Expressing Gratitude)
    * भावी पिढ्यांसाठी प्रेरणा (Inspiration for Future Generations)

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-12.08.2025-मंगळवार.
===========================================