13 ऑगस्ट-पुण्यश्लोक अहिल्याबाई होळकर पुण्यतिथी- तारखेप्रमाणे-

[Atul Kaviraje]

पुण्यश्लोक अहिल्याबाई होळकर पुण्यतिथी- तारखेप्रमाणे-

पुण्यश्लोक अहिल्याबाई होळकर पुण्यतिथी-

आज, 13 ऑगस्ट रोजी, आपण पुण्यश्लोक अहिल्याबाई होळकर यांची पुण्यतिथी साजरी करत आहोत. हा दिवस आपल्याला एका अशा विलक्षण स्त्रीच्या जीवन, त्याग आणि अटूट भक्तीची आठवण करून देतो, ज्यांनी आपले राज्य केवळ समृद्धीच्या शिखरावर पोहोचवले नाही, तर धर्म आणि न्यायाचाही ध्वज फडकवला.

भक्ती, न्याय आणि त्यागाची मूर्ती

पुण्यश्लोक अहिल्याबाई होळकर यांचे जीवन एक प्रेरणादायी गाथा आहे. त्यांचा जन्म 31 मे 1725 रोजी महाराष्ट्रातील चौंडी गावात झाला. एका सामान्य कुटुंबात जन्मलेल्या अहिल्याबाईंना त्यांचे सासरे, मल्हारराव होळकर यांनी त्यांची प्रतिभा आणि धार्मिक वृत्ती ओळखून आपला पुत्र खंडेराव यांची वधू म्हणून स्वीकारले.

धर्म आणि भक्तीचा मार्ग: अहिल्याबाईंच्या जीवनाचा सर्वात महत्त्वाचा पैलू म्हणजे त्यांची खोलवर रुजलेली धार्मिक निष्ठा. त्यांनी संपूर्ण भारतभर अनेक मंदिरे, घाट आणि धर्मशाळांचा जीर्णोद्धार केला. काशी विश्वनाथ मंदिराचे पुनर्निर्माण, सोमनाथ मंदिराचा जीर्णोद्धार आणि गया येथील विष्णू मंदिराचे बांधकाम ही त्यांची काही महान कामे आहेत. त्यांची भक्ती केवळ पूजा-अर्चा करण्यापुरती मर्यादित नव्हती, तर ती त्यांच्या प्रत्येक कामात दिसून येत होती. त्यांनी प्रजेला धार्मिक सहिष्णुता आणि सलोख्याचा धडा शिकवला.

प्रजेच्या सेवेसाठी समर्पित जीवन: पती आणि मुलाच्या अकाली निधनानंतर, अहिल्याबाईंनी राज्याची धुरा सांभाळली. त्यांनी आपले वैयक्तिक दुःख बाजूला ठेवून स्वतःला प्रजेच्या सेवेसाठी समर्पित केले. त्यांच्या शासनकाळात राज्यातील जनता सुखी आणि सुरक्षित होती. त्यांनी शेतकरी, विणकर आणि व्यापाऱ्यांसाठी अनेक कल्याणकारी योजना सुरू केल्या. त्या स्वतः दरबारात बसून न्यायनिवाडा करत असत आणि कोणावरही अन्याय होणार नाही याची खात्री करत होत्या.

महिला सक्षमीकरणाचे प्रतीक: अहिल्याबाई त्यांच्या काळापेक्षा खूप पुढे होत्या. त्यांनी महिलांना शिक्षण आणि अधिकार मिळवून देण्यासाठीही प्रयत्न केले. त्यांचे स्वतःचे जीवन हेच या गोष्टीचा पुरावा आहे की एक स्त्री केवळ घरच चालवू शकत नाही, तर एका विशाल साम्राज्याचे कुशलतेने संचालनही करू शकते. त्या सर्व महिलांसाठी एक आदर्श आहेत.

शांतता आणि न्यायाचे राज्य: अहिल्याबाईंनी त्यांच्या शासनकाळात युद्धांपासून दूर राहून शांतता आणि स्थिरतेला प्राधान्य दिले. त्यांनी आपल्या मुत्सद्दी धोरणांनी अनेक समस्यांवर तोडगा काढला. न्याय आणि धर्माच्या मार्गावर चालल्यानेच प्रजेचे कल्याण शक्य आहे, असे त्यांचे मत होते. त्यांच्या शासनकाळाला 'सुवर्ण युग' म्हटले जाते.

अखंड भारताची संकल्पना: अहिल्याबाईंनी केवळ आपल्या राज्यापुरते मर्यादित न राहता, संपूर्ण भारतभर धार्मिक आणि सामाजिक कार्ये केली. त्यांनी देशाच्या विविध भागांमध्ये मंदिरे आणि जलस्रोतांचे बांधकाम केले, ज्यामुळे भाविकांना सोयीस्कर झाले. हे त्यांच्यातील अखंड भारताच्या संकल्पनेचे दर्शन घडवते.

साधेपणा आणि त्याग: एवढ्या मोठ्या शासक असूनही, अहिल्याबाईंचे जीवन अत्यंत साधे आणि त्यागमय होते. त्या साधे कपडे परिधान करत असत आणि साधे जीवन जगत होत्या. त्यांचे संपूर्ण जीवन जनतेच्या हितासाठी समर्पित होते.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-13.08.2025-बुधवार.
===========================================