जरा-जीवंतिका पूजन- 🙏🤱👶✨🛡️🧼🪔💛💚🍎📖🗣️🎶🤲🤝👩‍👩‍👧‍👧🎁❤️

[Atul Kaviraje]

जरा-जीवंतिका पूजन-
🙏🤱👶✨

भारतीय संस्कृतीत मुलांच्या दीर्घायुष्यासाठी आणि सुख-समृद्धीसाठी अनेक व्रत आणि पूजा-अर्चा केली जाते. असेच एक महत्त्वाचे आणि पवित्र पूजन म्हणजे जरा-जीवंतिका पूजन, जे विशेषतः महाराष्ट्र आणि आसपासच्या प्रदेशांमध्ये श्रावण महिन्याच्या प्रत्येक शुक्रवारी केले जाते. या पूजनात जरा देवी आणि जीवांतिका देवीची उपासना केली जाते, ज्या मुलांचे रक्षण करतात.

10 प्रमुख मुद्दे:
जरा-जीवंतिकाचा परिचय: जरा देवी महाभारत काळाशी संबंधित मानली जाते. असे म्हणतात की त्यांनी जरासंधाला जोडले होते. जीवांतिका देवीला मुलांची रक्षक देवी मानले जाते. या पूजनामागे मुलांना वाईट नजर आणि आजारांपासून वाचवण्याची मान्यता आहे. 🤱🛡�

पूजनाची वेळ: हे पूजन विशेषतः श्रावण महिन्याच्या प्रत्येक शुक्रवारी केले जाते. श्रावण महिना भगवान शिवाला समर्पित असतो आणि हा महिना निसर्ग व अध्यात्माने भरलेला असतो. 🌙✨

पूजन विधी: पूजेची सुरुवात घरांची साफसफाई आणि स्नानाने होते. देवीची मूर्ती किंवा चित्र एका स्वच्छ ठिकाणी स्थापित केले जाते. त्यानंतर, पाणी, कुंकू, हळद, फुले आणि अक्षतांनी देवीची पूजा केली जाते. 🧼🪔

प्रतीकात्मक वस्तू: या पूजनात हळद-कुंकू, मेहंदी, काजळ आणि सप्तधान्य (सात प्रकारचे धान्य) यांना विशेष महत्त्व आहे. या सर्व गोष्टी समृद्धी, आरोग्य आणि संरक्षणाचे प्रतीक आहेत. 💛💚

व्रत आणि उपवास: या दिवशी महिला निराहार किंवा फलाहार व्रत ठेवतात. हे व्रत देवीप्रती आपली भक्ती आणि श्रद्धा दर्शवते आणि मुलांसाठी त्यांच्या त्यागाचे प्रतीक आहे. 🍎🙏

मुलांचे पूजन: पूजेनंतर, देवीला अर्पण केलेला प्रसाद मुलांना दिला जातो. या दिवशी मुलांना नवीन कपडे घालून त्यांची आरती केली जाते आणि त्यांना आशीर्वाद दिला जातो. हे मुलांबद्दलचे प्रेम आणि आदर दर्शवते. 👶🎁

कथेचे श्रवण: पूजेनंतर जरा-जीवंतिकेची कथा ऐकली जाते. ही कथा मुलांना सुरक्षित ठेवण्याचे आणि वाईट शक्तींपासून वाचवण्याचे महत्त्व सांगते. 📖🗣�

आरती आणि प्रार्थना: पूजेचा समारोप देवीच्या आरतीने होतो. आरती गाताना सर्वजण मिळून मुलांच्या चांगल्या आरोग्यासाठी, दीर्घायुष्यासाठी आणि उज्ज्वल भविष्यासाठी प्रार्थना करतात. 🎶🤲

सामाजिक महत्त्व: हे पूजन केवळ एक धार्मिक विधी नाही, तर तो एक सामाजिक सोहळा देखील आहे. या दिवशी महिला एकमेकींच्या घरी जाऊन हळद-कुंकू लावतात आणि एकमेकींना शुभेच्छा देतात, ज्यामुळे सामाजिक बंध मजबूत होतात. 🤝👩�👩�👧�👧

परोपकार आणि दान: या दिवशी दान-पुण्यालाही विशेष महत्त्व आहे. लोक गरिबांना धान्य आणि कपडे दान करतात. हे पूजन समाजात परोपकाराची भावना वाढवते. 🎁❤️

Emoji सारांश:

🙏🤱👶✨🛡�🧼🪔💛💚🍎📖🗣�🎶🤲🤝👩�👩�👧�👧🎁❤️

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-15.08.2025-शुक्रवार.
===========================================