शाश्वत विकास उद्दिष्टे: भारताची प्रगती आणि भविष्याची दिशा 🇮🇳🌍-📈💰❤️📚💪💧💡

[Atul Kaviraje]

शाश्वत विकास उद्दिष्टे: भारताची प्रगती आणि भविष्यातील दिशा-

शाश्वत विकास उद्दिष्टे: भारताची प्रगती आणि भविष्याची दिशा 🇮🇳🌍-

शाश्वत विकास उद्दिष्टे (Sustainable Development Goals - SDGs), ज्यांना वैश्विक उद्दिष्टे म्हणूनही ओळखले जाते, संयुक्त राष्ट्रसंघाने २०१५ मध्ये स्वीकारलेल्या १७ उद्दिष्टांचा एक समूह आहे. या उद्दिष्टांचा उद्देश २०३० पर्यंत गरिबी, असमानता, हवामान बदल, पर्यावरणाचा ऱ्हास, शांतता आणि न्याय यांसारख्या जागतिक आव्हानांवर तोडगा काढणे आहे. भारताने ही उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण प्रयत्न केले आहेत आणि विविध क्षेत्रांमध्ये उल्लेखनीय प्रगती केली आहे. चला, भारताच्या प्रगती आणि भविष्याच्या दिशेवर एक सविस्तर विवेचन करूया.

१. गरिबी निर्मूलन: 'सबका साथ, सबका विकास' 💰➡️🏠
उद्दिष्ट १: गरिबीचे सर्व प्रकारातून उच्चाटन करणे.
भारताने प्रधानमंत्री जन धन योजना (PMJDY) आणि महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी अधिनियम (MGNREGA) सारख्या योजनांद्वारे गरिबी कमी करण्यात महत्त्वपूर्ण यश मिळवले आहे. PMJDY ने वित्तीय समावेशनाला प्रोत्साहन दिले आहे, ज्यामुळे गरिबांना बँकिंग सेवांपर्यंत पोहोच मिळाली आहे. MGNREGA ने ग्रामीण भागात रोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून दिल्या आहेत. 📈

२. भूकमुक्ती: पोषण आणि अन्न सुरक्षा 🌾🍎
उद्दिष्ट २: भूकमुक्ती साधणे, अन्न सुरक्षा आणि उत्तम पोषण प्राप्त करणे आणि शाश्वत शेतीला प्रोत्साहन देणे.
भारत सरकारने राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अधिनियम (NFSA) आणि प्रधानमंत्री गरीब कल्याण अन्न योजना (PM-GKAY) सारखे उपक्रम सुरू केले आहेत. या योजनांनी कोट्यवधी लोकांना सवलतीच्या दरात धान्य उपलब्ध करून दिले आहे, ज्यामुळे अन्न सुरक्षा सुनिश्चित झाली आहे. याव्यतिरिक्त, सेंद्रिय शेती आणि सूक्ष्म-सिंचनाला प्रोत्साहन दिले जात आहे. 🍲

३. उत्तम आरोग्य आणि कल्याण: 'आयुष्मान भारत' 🩺❤️
उद्दिष्ट ३: सर्वांसाठी निरोगी जीवन सुनिश्चित करणे आणि कल्याणाला प्रोत्साहन देणे.
आयुष्मान भारत ही जगातील सर्वात मोठी आरोग्य विमा योजना आहे, जी गरीब कुटुंबांना वैद्यकीय मदत पुरवते. याव्यतिरिक्त, मिशन इंद्रधनुष अंतर्गत लसीकरण मोहिमांना वेग दिला गेला आहे आणि आरोग्य सेवा सुधारण्यासाठी प्राथमिक आरोग्य केंद्रे मजबूत केली जात आहेत. 🏥💉

४. गुणवत्तापूर्ण शिक्षण: 'पढेगा इंडिया तो बढ़ेगा इंडिया' 📖👩�🎓
उद्दिष्ट ४: सर्वांसाठी समावेशक आणि समान गुणवत्तापूर्ण शिक्षण सुनिश्चित करणे.
भारतातील सर्व शिक्षा अभियान आणि राष्ट्रीय शिक्षण धोरण २०२० (NEP) सारखे कार्यक्रम शिक्षणाचा दर्जा सुधारण्यावर लक्ष केंद्रित करत आहेत. डिजिटल शिक्षणाला प्रोत्साहन देण्यासाठी स्वयं आणि दीक्षा सारखे प्लॅटफॉर्म सुरू केले आहेत. 📚💻

५. लैंगिक समानता: महिला सक्षमीकरण 👩�🦱💪
उद्दिष्ट ५: लैंगिक समानता प्राप्त करणे आणि सर्व महिला व मुलींना सशक्त बनवणे.
भारत सरकारने बेटी बचाओ, बेटी पढ़ाओ आणि प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजना सारख्या योजना सुरू केल्या आहेत. संसद आणि पंचायतींमध्ये महिलांसाठी आरक्षणाने त्यांच्या राजकीय सहभागाला वाढवले आहे. 💃

६. स्वच्छ पाणी आणि स्वच्छता: 'स्वच्छ भारत मिशन' 💧🚽
उद्दिष्ट ६: सर्वांसाठी स्वच्छ पाणी आणि स्वच्छतेची उपलब्धता सुनिश्चित करणे.
स्वच्छ भारत मिशनने देशाला उघड्यावर शौचमुक्त (ODF) बनवण्यात महत्त्वपूर्ण प्रगती केली आहे. लाखो शौचालयांचे बांधकाम केले गेले आहे. जलसंधारण आणि नदी पुनरुज्जीवनावरही लक्ष केंद्रित केले आहे. 🏞�

७. परवडणारी आणि स्वच्छ ऊर्जा 💡☀️
उद्दिष्ट ७: सर्वांसाठी परवडणारी, विश्वसनीय, शाश्वत आणि आधुनिक ऊर्जेपर्यंत पोहोच सुनिश्चित करणे.
भारताने सौर ऊर्जा ☀️ आणि पवन ऊर्जा 🌬� सारख्या अक्षय ऊर्जा स्रोतांना प्रोत्साहन देण्यासाठी मोठ्या प्रमाणात गुंतवणूक केली आहे. उज्ज्वला योजनेने ग्रामीण भागात स्वच्छ स्वयंपाक इंधन उपलब्ध करून दिले आहे. 🔌

८. चांगले काम आणि आर्थिक विकास 💼💰
उद्दिष्ट ८: शाश्वत, समावेशक आणि टिकाऊ आर्थिक विकास, पूर्ण आणि उत्पादक रोजगाराला प्रोत्साहन देणे.
मेक इन इंडिया आणि स्किल इंडिया मिशन सारखे उपक्रम उत्पादन आणि कौशल्य विकासाला प्रोत्साहन देत आहेत. सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योगांना (MSMEs) समर्थन देण्यावर विशेष भर दिला आहे. 🏭

९. उद्योग, नवोन्मेष आणि पायाभूत सुविधा 🏢🚀
उद्दिष्ट ९: लवचिक पायाभूत सुविधांचे बांधकाम, समावेशक आणि टिकाऊ औद्योगिकीकरण आणि नवोन्मेषाला प्रोत्साहन देणे.
भारतातील राष्ट्रीय महामार्ग विकास प्रकल्प आणि भारतमाला प्रकल्प सारख्या योजना पायाभूत सुविधा सुधारत आहेत. स्टार्टअप्स आणि संशोधन व विकास (R&D) ला प्रोत्साहन दिले जात आहे. 🏗�

१०. हवामान कृती आणि पर्यावरण संरक्षण 🌳🌎
उद्दिष्टे १३ आणि १५: हवामान बदल आणि त्याचे परिणाम रोखण्यासाठी त्वरित कारवाई करणे आणि परिसंस्थेचे संरक्षण, पुनर्संचयन आणि शाश्वत उपयोग करणे.
भारताने आंतरराष्ट्रीय सौर आघाडी (ISA) चे नेतृत्व केले आहे आणि COP26 मध्ये २०७० पर्यंत निव्वळ-शून्य उत्सर्जन करण्याचे उद्दिष्ट ठेवले आहे. वन-संवर्धन आणि पर्यावरण संरक्षण साठी कायदेही बनवले गेले आहेत. 🌿🌱

इमोजी सारांश: 🇮🇳➡️🌍📈💰❤️📚💪💧💡💼🚀🌳

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-15.08.2025-शुक्रवार.
===========================================