प्रणब मुखर्जी: भारताचे माजी राष्ट्रपती - एक दूरदृष्टीचे नेतृत्व-१९ ऑगस्ट-1-

[Atul Kaviraje]

प्रणब मुखर्जी - ११ डिसेंबर १९३५ (भारताचे माजी राष्ट्रपती) - टीप: प्रणब मुखर्जी यांचा जन्म ११ डिसेंबर रोजी आहे, १९ ऑगस्ट नाही. तरीही, काही चुकीच्या माहितीमध्ये त्यांचा उल्लेख १९ ऑगस्टशी जोडलेला आढळतो, त्यामुळे येथे स्पष्टता देत आहे.

प्रणब मुखर्जी: भारताचे माजी राष्ट्रपती - एक दूरदृष्टीचे नेतृत्व-

आज १९ ऑगस्ट, २०२५ रोजी आपण एका महान व्यक्तिमत्त्वाबद्दल जाणून घेणार आहोत, ज्यांनी भारताच्या राजकारणात आणि प्रशासनात महत्त्वपूर्ण योगदान दिले - भारताचे माजी राष्ट्रपती, भारतरत्न प्रणब मुखर्जी.

टीप: तुमच्या प्रश्नात प्रणब मुखर्जी यांचा उल्लेख १९ ऑगस्ट रोजी केला असला तरी, त्यांची खरी जन्मतारीख ११ डिसेंबर १९३५ आहे. १९ ऑगस्ट हा दिवस त्यांच्या जीवनाशी थेट संबंधित नसला तरी, त्यांच्या कार्याचे आणि योगदानाचे स्मरण करणे नेहमीच महत्त्वाचे आहे.

प्रणब मुखर्जी हे भारतीय राजकारणातील एक असे व्यक्तिमत्व होते, ज्यांनी आपल्या दीर्घ आणि गौरवशाली कारकिर्दीत अनेक महत्त्वाच्या पदांवर काम केले. त्यांना 'संकटमोचक' आणि 'राजकीय चाणक्य' म्हणून ओळखले जात होते. त्यांच्या नेतृत्वाखाली भारताने अनेक महत्त्वपूर्ण आर्थिक आणि सामाजिक बदलांचा अनुभव घेतला. त्यांचा प्रवास हा केवळ एका व्यक्तीच्या यशाची गाथा नाही, तर निष्ठा, अनुभव आणि दूरदृष्टीचे एक उत्तम उदाहरण आहे. 🇮🇳✨

१. परिचय: भारतीय राजकारणातील एक अजातशत्रू व्यक्तिमत्व
प्रणब मुखर्जी यांचा जन्म ११ डिसेंबर १९३५ रोजी पश्चिम बंगालमधील मिरती गावात झाला. ते भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसचे एक ज्येष्ठ नेते होते आणि २०१२ ते २०१७ या काळात भारताचे १३ वे राष्ट्रपती म्हणून त्यांनी काम केले. त्यांच्या ५० वर्षांहून अधिक काळाच्या राजकीय कारकिर्दीत त्यांनी अनेक महत्त्वाच्या मंत्रालयांची जबाबदारी सांभाळली. त्यांचे ज्ञान, अनुभव आणि राजकीय कौशल्ये यामुळे त्यांना सर्वपक्षीय आदर मिळाला. 👨�💼🏛�

२. प्रारंभिक जीवन आणि शिक्षण: पायाभरणी
प्रणब मुखर्जी यांचे शालेय शिक्षण पश्चिम बंगालमध्ये झाले. त्यांनी कलकत्ता विद्यापीठातून इतिहास आणि राज्यशास्त्र या विषयात एम.ए. पदवी मिळवली. त्यानंतर त्यांनी कायद्याची पदवी (एल.एल.बी.) देखील संपादन केली. शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर त्यांनी काही काळ प्राध्यापक म्हणून आणि नंतर पत्रकार म्हणूनही काम केले. हे प्रारंभिक अनुभव त्यांच्या राजकीय जीवनासाठी अत्यंत महत्त्वाचे ठरले. 🎓📚

३. राजकीय प्रवास आणि सुरुवातीची वर्षे: संसदेतील प्रवेश
प्रणब मुखर्जी यांनी १९६९ मध्ये राज्यसभेचे सदस्य म्हणून आपल्या राजकीय कारकिर्दीला सुरुवात केली. तत्कालीन पंतप्रधान इंदिरा गांधी यांनी त्यांची प्रतिभा ओळखली आणि त्यांना लवकरच विविध मंत्रीपदे मिळाली. त्यांच्या कठोर परिश्रम, निष्ठा आणि प्रशासकीय कौशल्यामुळे ते लवकरच काँग्रेस पक्षातील एक महत्त्वाचे नेते बनले. 🗳�📈

४. महत्त्वाची मंत्रीपदे: विविध क्षेत्रांतील योगदान
आपल्या राजकीय कारकिर्दीत प्रणब मुखर्जी यांनी अनेक महत्त्वाच्या मंत्रालयांची धुरा सांभाळली. ते भारताचे अर्थमंत्री 💰, संरक्षण मंत्री 🛡�, परराष्ट्र मंत्री 🌍 आणि वाणिज्य मंत्री 📈 म्हणून कार्यरत होते. प्रत्येक मंत्रालयात त्यांनी आपल्या अनुभवाचा आणि दूरदृष्टीचा वापर करून महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतले. विशेषतः अर्थमंत्री म्हणून त्यांनी भारतीय अर्थव्यवस्थेला स्थिरता प्रदान करण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली.

५. 'संकटमोचक' म्हणून ओळख: राजकीय चाणक्य
प्रणब मुखर्जी यांना भारतीय राजकारणात 'संकटमोचक' (Crisis Manager) म्हणून ओळखले जात होते. जेव्हा-जेव्हा काँग्रेस पक्षाला किंवा सरकारला कोणत्याही मोठ्या संकटाचा सामना करावा लागला, तेव्हा प्रणब दा (ज्या नावाने ते लोकप्रिय होते) यांनी आपल्या अनुभवाने आणि राजकीय कौशल्याने त्यातून मार्ग काढला. त्यांच्याकडे समस्या सोडवण्याची आणि सर्व पक्षांना एकत्र आणण्याची अद्भुत क्षमता होती. 🤝💡

६. राष्ट्रपती पद: सर्वोच्च सन्मान
२५ जुलै २०१२ रोजी प्रणब मुखर्जी यांनी भारताचे १३ वे राष्ट्रपती म्हणून शपथ घेतली. हे त्यांच्या दीर्घ आणि समर्पित राजकीय कारकिर्दीचे सर्वोच्च शिखर होते. राष्ट्रपती म्हणून त्यांनी संविधानाचे रक्षण केले आणि लोकशाही मूल्यांना प्रोत्साहन दिले. त्यांनी अनेक महत्त्वाच्या विधेयकांना मंजुरी दिली आणि देशाच्या विकासासाठी मार्गदर्शन केले. 🇮🇳👑

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-19.08.2025-मंगळवार.
===========================================