राजीव गांधी - २० ऑगस्ट १९४४ (भारताचे माजी पंतप्रधान)-2-

[Atul Kaviraje]

राजीव गांधी - २० ऑगस्ट १९४४ (भारताचे माजी पंतप्रधान)-

राजीव गांधी: आधुनिक भारताचे शिल्पकार - एक विस्तृत विवेचन-

६. आर्थिक धोरणे आणि उदारीकरण

राजीव गांधींनी भारताच्या आर्थिक धोरणांमध्ये काही महत्त्वपूर्ण बदल केले, जे भविष्यातील आर्थिक उदारीकरणाचे सूचक ठरले. [Symbol of a growing economy graph] त्यांनी 'परवाना राजवट' (License Raj) शिथिल करण्याचा प्रयत्न केला, ज्यामुळे उद्योगांना अधिक स्वातंत्र्य मिळाले. त्यांनी आयात-निर्यात धोरणांमध्ये सुधारणा केल्या आणि परदेशी गुंतवणुकीला प्रोत्साहन दिले. त्यांच्या या धोरणांमुळे भारतीय अर्थव्यवस्था अधिक खुली आणि स्पर्धात्मक बनण्याच्या दिशेने वाटचाल करू लागली. त्यांनी सार्वजनिक क्षेत्रातील कंपन्यांची कार्यक्षमता सुधारण्यावरही भर दिला.

७. परराष्ट्र धोरण

राजीव गांधींनी भारताच्या परराष्ट्र धोरणात सक्रिय भूमिका बजावली. [Symbol of a globe with hands] त्यांनी अलिप्ततावादी चळवळीचे (Non-Aligned Movement - NAM) नेतृत्व केले आणि जागतिक शांतता व नि:शस्त्रीकरणासाठी जोरदार वकिली केली.

सार्क (SAARC) स्थापना: दक्षिण आशियाई प्रादेशिक सहकार्य संघटना (SAARC) च्या स्थापनेत त्यांनी महत्त्वाची भूमिका बजावली, ज्यामुळे दक्षिण आशियाई देशांमध्ये प्रादेशिक सहकार्य वाढले.

चीन आणि पाकिस्तानशी संबंध: त्यांनी चीन आणि पाकिस्तानशी संबंध सुधारण्यासाठी प्रयत्न केले. १९८८ मध्ये त्यांनी चीनला भेट दिली, जी अनेक वर्षांनंतर भारतीय पंतप्रधानांची पहिली चीन भेट होती.

शांतता दलाची भूमिका: श्रीलंकेतील वांशिक संघर्षात शांतता प्रस्थापित करण्यासाठी त्यांनी भारतीय शांतता सेना (IPKF) पाठवली, हा एक धाडसी पण वादग्रस्त निर्णय ठरला.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-20.08.2025-बुधवार.
===========================================