आचार्य शांतिसागर महाराज पुण्यतिथी: त्याग, तपस्या आणि शांततेचा उत्सव 🙏-पुणे-

[Atul Kaviraje]

शांतीसागर महाराज पुण्यतिथी-कुंठलगिरी, पुणे-

आचार्य शांतिसागर महाराज पुण्यतिथी: त्याग, तपस्या आणि शांततेचा उत्सव 🙏-

1. परिचय आणि धार्मिक महत्त्व:
आचार्य शांतिसागर महाराज यांची पुण्यतिथी जैन समाजासाठी एक अत्यंत महत्त्वाचा आध्यात्मिक दिवस आहे. हा दिवस केवळ त्यांच्या देह त्यागाचे स्मरण नाही, तर त्यांनी स्थापित केलेल्या मूल्यांचे आणि सिद्धांतांचे पुन्हा स्मरण करण्याची एक संधी आहे. तो भक्ती आणि साधनेसह साजरा केला जातो.

2. दिगंबर परंपरेचे पुनरुज्जीवन:
आचार्य श्री शांतिसागर महाराज यांना "आधुनिक दिगंबर परंपरेचे पुनरुज्जीवन करणारे" म्हणून ओळखले जाते. विसाव्या शतकात जेव्हा दिगंबर मुनी परंपरा जवळजवळ संपुष्टात आली होती, तेव्हा त्यांनी कठोर संयम स्वीकारून तिला पुनरुज्जीवित केले आणि अनेक शिष्यांना दीक्षा दिली.

3. जीवन आणि कठोर साधना:
त्यांचे जीवन कठोर तपस्या आणि त्यागाचे एक उत्कृष्ट उदाहरण होते. त्यांनी वस्त्रे सोडून दिगंबर दीक्षा घेतली आणि कोणत्याही साधनांशिवाय पायी प्रवास केला. त्यांच्या साधनेत हे समाविष्ट होते:

उपवास: ते वारंवार दीर्घकाळ उपवास करत असत.

मौन: त्यांनी अनेक वर्षे मौन व्रत पाळले.

पदयात्रा: त्यांनी वाहनांशिवाय संपूर्ण भारतात पायी प्रवास केला.

4. कुंथलगिरीचे ऐतिहासिक महत्त्व:
कुंथलगिरी, महाराष्ट्रातील एक प्राचीन आणि महत्त्वाचे जैन तीर्थस्थान आहे, ज्याला "सिद्धक्षेत्र" मानले जाते. आचार्य शांतिसागर महाराजांनी येथे अनेक वर्षे साधना केली आणि येथेच त्यांनी आपल्या आयुष्याच्या शेवटच्या क्षणी समाधिमरण (संथारा) घेतले. हे स्थान त्यांच्या पुण्यतिथीच्या उत्सवाचे एक प्रमुख केंद्र आहे.

5. पुण्याशी संबंध:
पुणे शहरावरही आचार्य श्री शांतिसागर महाराजांचा मोठा प्रभाव आहे. येथील जैन मंदिरे आणि आश्रमांमध्ये त्यांच्या पुण्यतिथीनिमित्त विशेष धार्मिक कार्यक्रम आयोजित केले जातात. पुणे आणि आसपासच्या प्रदेशात त्यांच्या शिकवणी आणि आदर्शांचे पालन करणाऱ्या भक्तांची मोठी संख्या आहे.

6. त्यांच्या शिकवणी आणि तत्त्वज्ञान:
आचार्य श्री यांनी जैन तत्त्वज्ञानाच्या सिद्धांतांवर भर दिला. त्यांच्या मुख्य शिकवणी होत्या:

अहिंसा: सर्व सजीवांप्रती अहिंसा आणि दयेचे पालन करणे.

अपरिग्रह: अनावश्यक वस्तूंचा संग्रह न करणे, साधे जीवन जगणे.

आत्म-शुद्धी: कर्मातून मुक्तीसाठी तप आणि ध्यानाने आत्म्याची शुद्धी करणे.

7. पुण्यतिथीचे आयोजन:
या दिवशी देशभरातील जैन मंदिरे आणि मठांमध्ये विशेष कार्यक्रम होतात:

नवांग पूजा: भगवान महावीर आणि आचार्य श्री यांची विशेष पूजा केली जाते.

प्रवचन: त्यांच्या जीवन आणि उपदेशांवर विद्वानांकडून प्रवचन दिले जातात.

निर्वाण लाडू: त्यांच्या स्मरणार्थ निर्वाण लाडू अर्पण केले जातात आणि प्रसाद म्हणून वाटले जातात. 🍬

8. सध्याच्या काळात प्रासंगिकता:
आचार्य शांतिसागरजींची तत्त्वे आजच्या उपभोगवादी आणि हिंसक समाजात आणखी उपयुक्त आहेत. त्यांची अपरिग्रहाची शिकवण आपल्याला पर्यावरण संरक्षण आणि साधे जीवन जगण्याचा संदेश देते, तर त्यांची अहिंसेची शिकवण जागतिक शांततेसाठी एक मार्ग दाखवते. 🌿

9. उदाहरणे आणि उपदेश:

मौनाचे उदाहरण: एकदा एका व्यक्तीने त्यांना काही प्रश्न विचारले, तेव्हा त्यांनी उत्तर देण्याऐवजी मौन धारण केले आणि फक्त इशारा केला की जीवनात शांती मिळवण्यासाठी मौन आणि अंतर्मुख असणे आवश्यक आहे.

अहिंसा: त्यांनी आयुष्यभर स्वतःपासून आणि इतरांकडून हिंसा दूर ठेवण्याचा उपदेश केला.

10. संदेश आणि संकल्प:
आचार्य शांतिसागरजींची पुण्यतिथी आपल्याला हा संदेश देते की खरे सुख बाह्य सुखसोयींमध्ये नाही, तर आंतरिक शांती आणि आत्म-नियंत्रणात आहे. चला, आपण या पवित्र प्रसंगी त्यांनी दाखवलेल्या मार्गावर चालण्याचा आणि त्यांच्या आदर्शांना आपल्या जीवनात अंगीकारण्याचा संकल्प करूया.

इमोजी सारांश:
🙏 आचार्य श्री शांतिसागर
💎 जैन धर्माचे रत्न
🧘�♂️ तपस्या आणि ध्यान
🕊� शांतता आणि अहिंसा
🌿 निसर्गावर प्रेम
🔔 धार्मिक विधी
✨ आध्यात्मिक प्रकाश

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-25.08.2025-सोमवार.
===========================================